حادثه 24 - دسترسی بیش از اندازه به اطلاعات و خبرها، همیشه هم چیز خوبی نیست. گاهی اوقات این‌قدر تحت تاثیر فشار رسانه‌ای قرار می‌گیریم و احساس تنش و نگرانی می‌کنیم که هیجان ما سریع‌تر از عقل و منطق وارد عمل می‌شود و کنترل اوضاع را به دست می‌گیرد. نمونه آشکار و عینی آن همین ویروس کروناست که این روزها داغ‌ترین بحث رسانه‌ها و محافل اجتماعی شده و برای خودش یک جنگ‌روانی به راه انداخته است.
بحثی جذاب، تازه و ترسناک که به راحتی می‌تواند توجه مخاطبان را جلب و نیاز رسانه‌های جمعی برای توجه حداکثری را ارضا کند. حالا سوال مهم این است که در این مواقع باید چه کنیم؟ آیا این اضطراب غیرطبیعی است یا ماجرا چیز دیگری است؟ در ادامه به همه افرادی که این روزها با آب‌و‌تاب درباره این ویروس صحبت می‌کنند یا در بحث‌های درباره آن مشارکت فعالانه دارند یا حتی فقط شنونده مسائلی در خصوص آن هستند، نکاتی مهم را مطرح خواهیم کرد.
شمشیر دو لبه پیگیری اخبار کرونا!
واقعیت این است که بیماری‌های مسری و کشنده از همان ابتدای تولد بشر وجود داشته و کرونا نه اولی است و نه آخری. همان‌طور که در سال‌های بسیار دور مردم از آبله، حصبه، سل و ... می‌مردند و همیشه عده زیادی در موج شدید این بیماری‌ها قربانی می‌شده‌اند اما نکته این‌جاست که طی آن سال‌ها، رسانه‌های جمعی وجود نداشته و مردم در شهر یا کشور دیگر به سختی از وجود چنین مشکلی در نقطه‌ای خاص مطلع می‌شدند. بنابراین این بی‌اطلاعی تبدیل به یک شمشیر دو لبه می‌شده؛ از یک سو برای مردم آرامش ناشی از بی‌خبری به ارمغان می آورده و از سوی دیگر به آن‌ها اطلاعات کافی برای پیشگیری از این بیماری‌های مسری نمی‌داده است. حال و در دنیای امروز هم با همان شمشیر دولبه مواجه هستیم ولی این بار اطلاعات و رسانه‌ها به صورت وارونه عمل می‌کنند! به همان نسبت که آگاهی می‌دهند و مردم را در مسیر پیشگیری از بیماری‌ها یاری می‌کنند، با پررنگ جلوه دادن مسائل و آب‌و‌تاب بیشتر، اضطراب آن‌ها را هم افزایش می‌دهند.
در افزایش اضطراب‌اجتماعی سهیم نشوید
بهتر است برای روشن شدن موضوع، مثالی را مطرح کنم.متاسفانه هر روز کودکان زیادی در آفریقا بر اثر گرسنگی و سوء تغذیه می‌میرند، افراد زیادی در همین کشور خودمان بر اثر تصادفات جاده‌ای جان‌به‌جان آفرین تسلیم می‌کنند یا بر اثر جنگ افراد زیادی در خاورمیانه آواره و بی‌سرپناه می‌شوند اما هیچ‌یک از این موارد،این‌چنین سوژه رسانه‌ها و به خصوص شبکه‌های اجتماعی نشده‌اند. چرا؟ چون موضوعاتی نیستند که جلب توجه کنند و مردم با چشمانی نگران یا دهانی باز اخبار مرتبط به آن‌ها را دنبال کنند. طبق آمارهای رسمی، آمار کشته شدگان بر اثر ویروس کرونا در طول یک ماه گذشته بسیار کمتر از میزان کشته شدگان در تصادفات جاده‌ای ماهانه در ایران است ولی ما اخبار مربوط به تصادفات را هر روز چک نمی‌کنیم یا درباره آن ابراز نگرانی نمی‌کنیم. اما پرداختن رسانه‌ها به این موضوع ما را به اشتباه به این سمت می‌برد که خطری بزرگ در کمین است و گریز از آن ممکن نیست، پس به صورت دسته جمعی در یک حلقه معیوب گیر می‌افتیم. مدام اخبار مرتبط با این بیماری را انتشار می‌دهیم، درباره آمار مبتلایان به اطلاعات غلط استناد می‌کنیم و همگی در افزایش این اضطراب اجتماعی سهیم می‌شویم. جالب‌تر این‌که در شهر ووهان چین که مرکز این ویروس شناخته می‌شود، تمامی افراد جامعه برای افزایش همدلی و کاهش اضطراب اجتماعی بسیج شدند و از تشدید نگرانی‌ها و اخبار غیرموثق اجتناب می‌کنند.
نمی‌گوییم که خوش‌خیال باشید اما ...
این گفته‌ها به این معنی نیست که افراد با خوش خیالی غیر‌واقعی، نکات ایمنی را جدی نگیرند و به مسائل بی‌توجه باشند بلکه هدف اطلاع‌رسانی درست، پرهیز از اضطراب بی‌مورد و اطلاعات بی‌پایه و اساس است. به خاطر داشته باشید پرداختن زیاد شبکه‌های اجتماعی به یک موضوع دال بر اهمیت و جدیت آن نیست زیرا همین اضطراب عمومی، سیستم دفاعی افراد را تضعیف و آن‌ها را برای انواع بیماری‌های واگیر مستعدتر می‌کند.
اضطراب‌تان را بهینه کنید
چیزی که در این روزها خیلی به درد ما می‌خورد، داشتن اضطراب بهینه است یعنی سطحی از اضطراب که نه خیلی زیاد است که عملکردهای ما را مختل کند و نه آن‌قدر کم که باعث شود بیش از حد بی‌خیال و خونسرد باشیم. بنابراین اگر می‌بینیم که بیش از حد به این موضوع فکر می‌کنیم، پیگیر خبرهای این حوزه هستیم، دچار وسواس فکری در این باره شدیم و نگرانی‌مان قابل کنترل نیست، به نظر می‌رسد که فقط ماجرا ترس و داشتن استرس درباره کرونا نیست. در این بین مهم است که این سطح از اضطراب را در خودمان بسنجیم و با داشتن اضطراب بهینه هم به خودمان کمک کنیم و هم در راستای افزایش بهداشت روانی دیگران، نقش مثبتی ایفا کنیم.
به کودکان بیش از حد هشدار ندهید
نکته بعدی درباره نحوه اطلاع‌رسانی به کودکان و آموزش صحیح و اصولی در این باره است که فردا در همین صفحه، توضیح کامل‌تری درباره آن مطرح خواهد شد. با این حال، نکته مهم این که هشدارهای بیش از اندازه، همراه با نگرانی افراطی باعث ایجاد نوعی افکار وسواسی و ترس از بیماری در کودکان می‌شود و ممکن است در عملکرد روزانه کودکان اختلال ایجاد کند و برای خانواده‌ها دردسرساز بشود. توجه داشته باشید موج کرونا هم مانند هر بیماری مسری دیگری گذراست، پس با حفظ خونسردی نکات ایمنی و بهداشتی را جدی بگیرید، از انتشار افراطی اخبار مربوط به این ویروس خودداری کنید و به افزایش اضطراب اجتماعی دامن نزنید.