حادثه 24 - سقط جنین عمدی، در اسلام گناه بوده و بسیار نکوهش شده و شاید بتوان سقط‌جنین عمدی را زنده به گور کردن مدرن نامید و در قانون مجازات نیز به تبعیت از شرع مقدس، جرم‌انگاری و برای آن، مجازات پیش‌بینی شده است.
اما مجازات سقط‌جنین، بسته به شرایط، به این شرح است:
براساس ماده 715قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط‌جنین غیرعمدی، به‌واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم‌رعایت نظامات دولتی یا عدم‌مهارت راننده (اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری، دیه و حبس از دو‌ماه تا یک سال است.
همچنین مجازات سقط جنین، در جنایت بر مادر که سبب از بین رفتن جنین شود، دیه است و دیه بر مبنای مراحل رشد جنین که در قانون مجازات اسلامی، آمده، محاسبه می‌شود.
طبق ماده 622قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط جنین، در مواردی که سقط جنین، با وارد‌کردن ضربه یا اذیت و آزار زن حامله، محقق شود؛ دیه و حبس از 6ماه تا یک سال و 6ماه است.
با توجه به آنچه در ماده 623قانون مجازات آمده است، مجازات انداختن بچه، در مواردی که شخصی به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری به زن باردار، موجب سقط جنین زن حامله شود، دیه و حبس از6ماه تا یک سال خواهد بود.
همچنین، براساس ماده 623قانون مجازات اسلامی، اگر شخصی، با علم و آگاهی و عمد، ادویه یا وسایلی را به زن حامله توصیه کند و بدین‌ترتیب، سبب سقط‌جنین شود، مجازات وی برای سقط‌جنین، دیه و حبس 3 تا 6ماه خواهد بود.
مجازات سقط‌جنین، برای پزشک یا ماما و همچنین اشخاصی که وسایل سقط را فراهم می‌کنند و یا مباشرت به سقط می‌کنند نیز حبس از 2 تا 5 سال و پرداخت دیه است و برای پزشک و ماما، ابطال پروانه نیز به‌عنوان مجازات، انجام خواهد شد. در سال‌های اخیر نیز براساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مجازات‌هایی برای سقط‌جنین درنظر گرفته شده است. در ماده 56این قانون آمده:
سقط‌جنین ممنوع و از جرائم دارای جنبه عمومی است و مطابق مواد (716) تا (720) قانون مجازات اسلامی و مواد این قانون، مستوجب مجازات دیه، حبس و ابطال پروانه پزشکی است.
اما در چه مواردی سقط‌جنین قانونی است؟
مادر صرفاً در مواردی که احتمال بدهد شرایط زیر محقق می‌شود، می‌تواند درخواست سقط‌جنین را به مراکز پزشکی قانونی تقدیم کند.
الف) درصورتی که جان مادر به شکل جدی در خطر و راه نجات مادر منحصر در سقط‌جنین باشد و سن جنین کمتر از 4ماه باشد و نشانه‌ها و امارات ولوج روح در جنین نباشد.
ب) در مواردی که اگر جنین سقط نشود مادر و جنین هر دو فوت می‌کنند و راه نجات مادر منحصر در اسقاط جنین است.
ج) چنانچه پس از اخذ اظهارات ولی، جمیع شرایط زیر احراز شود:
رضایت مادر
وجود حرج (مشقت شدید غیرقابل تحمل) برای مادر
وجود قطعی ناهنجاری‌های جنینی غیرقابل درمان، در مواردی که حرج مربوط به بیماری یا نقص در جنین است
فقدان امکان جبران و جایگزینی برای حرج مادر
فقدان نشانه‌ها و امارات ولوج روح
کمتر از 4ماه بودن سن جنین.
تبصره 1) رأی صادره ظرف یک هفته قابل اعتراض در شعبه یا شعب اختصاصی دادگاه تجدیدنظر، به ریاست قاضی یا قضات ویژه منصوب رئیس قوه قضاییه در این امر است و دادگاه مذکور حداکثر باید ظرف یک هفته تصمیم خود را اعلام کند.
تبصره 2) بیمارستان‌های مورد تأیید پزشکی قانونی موظفند در موارد مجاز سقط، منحصراً پس از دستور قاضی و احراز عدم‌امارات و نشانه‌های ولوج روح، سقط جنین را اجرا کنند و اطلاعات مربوط را با رعایت اصول محرمانگی در پرونده الکترونیک سلامت بیمار و یا سامانه ماده (54) این قانون ثبت و بارگذاری نمایند.
در این دستورالعمل شرایط اجرایی سقط جنین قانونی تشریح و تبیین شده است.
به موجب ماده ۱۳) این دستورالعمل برای تشخیص لزوم سقط جنین باید کمیسیونی تشکیل داده و ناهنجاری‌های جنین‌از جهت ناهنجاری‌های غیرقابل درمان و حرج و مشقت شدید غیرقابل تحمل برای مادر و در خطر بودن جان مادر طفل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
کمیسیون با حضور تمامی اعضا تشکیل و قاضی ویژه عندالاقتضاء پس از استماع اظهارات مادر و اخذ اظهارات ولی و بررسی مدارک و مستندات پزشکی و غیرپزشکی و استماع اظهارات دیگر اعضای کمیسیون مراتب را صورتجلسه و رأی دال بر جواز یا عدم‌جواز سقط صادر می‌نماید.
تبصره - درصورتی که اخذ اظهارات ولی امکان‌پذیر نباشد مانند اینکه جنین فاقد ولی باشد یا دسترسی به وی مقدور نباشد اظهارات دادستان مربوط اخذ خواهد شد.
با توجه به مطالب عنوان شده چنین نتیجه‌گیری می‌شود که سقط جنین غیرقانونی جرم‌انگاری شده و مرتکب به حبس و پرداخت دیه محکوم خواهد شد و چنانچه با نظریه کمیسیون مربوطه مجوز سقط جنین صادر شود سقط‌جنین قانونی انجام خواهد شد و مرتکبین از هر نوع مجازاتی برائت خواهند یافت.
آخرین اخبار «حقوقی و قضایی» را در صفحه حقوقی و قضایی حادثه 24 بخوانید.
صفحه اینستاگرام حادثه 24 را در اینجا دنبال کنید.