حادثه 24 - کارشناسان سازمان برنامه و بودجه کشور، برای محاسبه مبلغ یارانه اردیبهشت ۱۴۰۱ ، از مخارج کل یا مخارج خوراکی‌ها به عنوان مبنا استفاده کرده‌اند.
طی ۲ یا ۳ سال اخیر، سیاست پرداخت یارانه‌های نقدی، بیش‌تر بر روی حفظ رفاه و همچنین کمک به معشیت خانواده‌ها تمرکز کرده است، بنابراین پرداخت یارانه را می‌توان به عنوان راه‌حلی برای یکسان شدن توزیع درآمد و همچنین کاهش نابرابری (کاهش ضریب جینی) قشر آسیب‌پذیر جامعه، نسبت به قشر مرفه دانست. بر همین اساس، مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری با استفاده از داده‌های خام بودجه خانوار مرکز آمار ایران در سال ۹۹، درگزارشی با عنوان «برآورد اثرات اعطای یارانه‌های نقدی جدید بر شاخص‌های توزیع درآمد خانوارهای شهری در سناریوهای مختلف» به ارزیابی آثار پرداخت یارانه بر مبنای داده‌های مذکور در قالب چهار سناریوی مختلف پرداخته است.
واریز یارانه اردیبهشت ۱۴۰۱ بر اساس سناریوهای جدید
طبق گزارشات ۴ سناریو مختلف برای کاهش نسبت‌های مخارج دهک‌ها و همچنین ضریب جینی پیش‌بینی شده است. که این چهار سناریو عبارتند از:
در بین این چهار سناریو پیش‌بینی شده، سناریو چهارم مناسب‌ترین سناریو برای کاهش نسبت مخارج خانوارها و ضریب جینی است. درواقع پرداخت یارانه ۱۱۰ هزارتومانی به دهک‌های اول تا پنجم، می‌تواند بیش‌ترین تاثیر را در حمایت مالی خانواده‌ها بگذارد. همچنین باید بگوییم که این سناریو بدون توجه به «روش‌های تامین مالی بودجه» و «بررسی اثرات تورمی» برنامه‌ریزی شده است و با توجه به روش نادرست تامین یارانه نقدی، می‌تواند تمام نکات مثبت پرداخت یارانه نقدی را خنثی کند. بر اساس این نظریه پژوهشگران نیازمند مطالعات تکمیلی و همچنین بررسی منابع مورد نظر و اثرات تورمی، برای تصمیم‌گیری نهایی درمورد اجرایی شدن این سناریو به عنوان یارانه اردیبهشت ۱۴۰۱ هستند.
روش محاسبه مبلغ یارانه جدید
کارشناسان سازمان برنامه و بودجه کشور، برای محاسبه مبلغ یارانه اردیبهشت ۱۴۰۱ ، از مخارج کل یا مخارج خوراکی‌ها به عنوان مبنا استفاده کرده‌اند. از آنجایی که پرداخت مبلغ یارانه بر حسب مخارج کل، رقم بالایی به نظر می‌رسید، از این‌رو مخارج خوراکی‌ها با در نظر گرفتن افزایش قیمت خوراکی‌ها به عنوان مبلغ پایه استفاده شده است. بنابر محاسبات کارشناسان مبلغ قابل پرداخت، به عنوان یارانه معیشتی بر اساس مخارج خوراکی‌ها از ۷۰ هزار و ۶۹۷ تومان برای دهک اول جامعه شروع شده و تا به مبلغ ۱۲۰ هزار تومان برای دهک نهم نیز می‌رسد؛ پس می‌توان مبلغ پرداختی به عنوان یارانه را عددی با کف ۷۰ هزار تومان و حداکثر مبلغ ۱۱۰ هزار تومان در نظر گرفت.
مقایسه چهار سناریو پیشنهادی برای پرداخت یارانه جدید
هر چهار سناریو پیشنهادی در کاهش نسبت مخارج دهک‌ها و همچنین ضریب جینی که همان نابرابری درآمد در بین افراد جامعه است، موثر خواهد بود؛ اما میزان تاثیرگذاری اجرای هر یک از این سناریوها به عنوان مبلغ یارانه اردیبهشت ۱۴۰۱ متفاوت است. درواقع بیش‌ترین تغییرات کاهشی مربوط به سناریوی چهارم با مبلغ ۱۱۰ هزار تومان برای خانواده‌های دهک اول تا پنجم است که این سناریو در رتبه اول قرار می‌گیرد. در صورت کافی نبودن بودجه برای اجرا شدن سناریو چهارم، سناریو سوم که مبلغ آن کمتر از سناریو چهارم است، رتبه دوم را از لحاظ میزان درصد تغییرات کاهشی، کسب می‌کند و در آخر سناریو اول و دوم به ترتیب رتبه سوم و چهارم را به خود اختصاص خواهند داد. گفتنیست که این اولویت‌بندی در حال حاضر تنها بر اساس کاهش نسبت مخارج و ضریب جینی و بدون در نظر گرفتن بودجه، تعیین شده است.
آخرین اخبار اقتصادی را در صفحه اخبار اقتصادی حادثه 24 بخوانید.