حادثه 24 - اواسط مهرماه سال 98 بود که ساخت فیلم سینمایی «مست عشق» به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی مهران برومند و حضور شرکت سیماریا (simarya film production) و هلدینگ فیلمسازی (ENG yepim medya) به عنوان سرمایه‌گذاران آن در استانبول کلید خورد.
این فیلم برشی از زندگی مولوی و شمس تبریزی در سال‌های ۶۴۰ تا ۶۴۵ هجری‌قمری است که در آن بازیگرانی چون شهاب حسینی در نقش شمس تبریزی، پارسا پیروزفر در نقش مولانا و همچنین هنرمندان محبوب ترکیه‌ای چون بنسو سورال در نقش مریم، هانده ارچل در نقش کیمیا خاتون (دختر مولانا)، ابراهیم چلیککول در نقش اسکندر به ایفای نقش پرداختند.
ساخت این فیلم هنوز شروع نشده بود که حواشی و جنجال‌های بسیاری میان تهیه‌کننده ایرانی با سرمایه‌گذار ترکیه‌ای به وجود آمد؛ به‌طوری‌که در ۱۷ شهریورماه 1400 و از زبان فرهاد توحیدی، نویسنده فیلمنامه مست عشق بیان شد که با وساطت سرکنسولگری ایران در استانبول موضوع حل شد و سهام کامل پروژه به طرف ایرانی واگذار شد.
اما ماجرا چیست؟
چرا فیلمی که بر اساس اعلام رسمی دست‌اندرکاران آن در ابتدا قرار بود در سال (۱۳۹۹) به صورت بین‌المللی اکران شود، هنوز با گذشت دو سال از ساخت، هیچ خبری از اتمام فیلمبرداری و انجام مراحل فنی آن نیست.
طبق توافقات اولیه با سرمایه‌گذار ترکیه‌ای «مست عشق» قرار بود که در مدت هشت هفته ساخته و در دی ماه ۹۸ آماده نمایش شود، اما فیلمبرداری آن ۱۶ هفته طول کشید و بنا به خلف وعده تیم تولید و همچنین ادعای آنها هنوز هشت سکانس باقی‌مانده دارد.
در این مدت نزدیک به دو سال و نیم خبرهای ضد و نقیض از کار را می‌توان در صحبت‌های مهران برومند، تهیه‌کننده این فیلم دید که یک روز دلیل به پایان نرسیدن آن را شیوع ویروس کرونا و بسته‌شدن مرزها، یک روز اختلافات مالی بین سرمایه‌گذار ایرانی و ترکیه‌ای و روز دیگر فراهم‌نبودن شرایط فنی عنوان می‌کند.
کمپانی فیلمسازی ENG که با شناسنامه معتبر و سابقه‌ای طولانی است، طبق توافقی با تهیه‌کننده «مست عشق»، سرمایه‌گذاری 50درصدی در این فیلم می‌کند که قرار بود در مدت کمتر از سه ماه این فیلم را تولید و آماده نمایش کنند. اما بنا بر بدعهدی‌های موجود کارگردان و رفت‌وآمدهای مکرر او میان ایران و آمریکا در زمان فیلمبرداری، کار کمی بیش از اندازه طول می‌کشد. به‌طوری‌که با آغاز پاندمی کرونا و بسته‌شدن مرزها، بهانه‌ای را به آنها داد که کار را نیمه‌کاره بگذارند.
این سرمایه‌گذار بعد از رایزنی‌های بسیار با کارگردان برای سرانجام رساندن کار وقتی می‌بیند با جواب قانع‌کننده‌ای روبه‌رو نمی‌شود، سعی می‌کند با تدوین باقی‌مانده کار، آن را آماده نمایش کند.
موضوعی که با رسانه‌ای‌شدن آن واکنش سازندگان ایرانی فیلم را به همراه داشت و در رسانه‌ها اعلام کردند هرگونه دخل و تصرف در تدوین و امور فنی فیلم بدون اطلاع، هماهنگی و اجازه از کارگردان، تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار ایرانی، فاقد وجاهت اخلاقی و حرفه‌ای و واجد پیگرد قانونی است.
اما نکته‌ای که کارگردان فیلم در نظر نگرفته توجه به خواب سرمایه چند میلیارد تومانی است. از سوی دیگر فعالیت همزمان حسن فتحی در یک سریال خانگی که تقریبا همزمان با انجام این پروژه انجام شد، کاری غیراخلاقی و حرفه‌ای و نقض اخلاقی کارگردان در انجام تعهدات خود به «مست عشق» نیست؟ حتی هماهنگ‌نبودن تیم تولید تا آنجا پیش رفت که تهیه‌کنندگان ایرانی «مست عشق» هم نداشتند کارگردان فیلم، همزمان در پروژه دیگری مشغول کار است!
با فرض بسته‌بودن مرزها و راه‌های ارتباطی توجیه تهیه‌کننده درباره عدم‌حضور کارگردان در ترکیه؛ عذر بدتر از گناه است. حتی با وجود محدودیت‌های بین‌المللی مگر در دنیای ارتباطی امروز نمی‌توان از طریق ارتباط‌های مجازی فیلم را مورد بازبینی قرار داد و ایراد کار را برطرف کرد.
اختلافات 2 سرمایه‌گذار ایرانی و ترکیه‌ای
دامنه اختلاف سرمایه‌گذاران ایرانی و ترکیه‌ای تا حدی پیش رفت که در اردیبهشت امسال و با انتشار برخی از سکانس‌های فیلم در یک شبکه ماهواره‌ای، واکنش کارگردان را به دنبال داشت و در یک فایل صوتی هشدار داد که هرگونه دخل و تصرف در تدوین و امور فنی فیلم بدون اطلاع و هماهنگی و اجازه کارگردان و تهیه‌کننده ایرانی پیگرد قانونی دارد.
درصورتی‌که باید گفت طبق توافق انجام‌شده، سرمایه‌گذار اصلی که در کشور ترکیه است به عنوان ذی‌نفع حق هر گونه استفاده و بهره‌برداری‌های تبلیغاتی از فیلم را برای آنها محفوظ می‌کند.
البته در این‌خصوص صحبت‌های ضد و نقیض فرهاد توحیدی، فیلمنامه‌نویس آن نیز خالی از لطف نیست. او گفته بود که ادعای اکران جهانی فیلم و ساخت سریالی 6 قسمتی از آن، نقض حقوق مولفان و مصداق خیانت در امانت است، اما این موضوع را برای شفاف‌شدن اذهان نگفتند که چرا در عقد قرارداد این حق را از آنها سلب نکردند.
حال فارغ از هر گونه قوانین فیلمسازی داخل ترکیه و همچنین مفاد قرارداد میان تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار ترکیه‌ای آیا این حق که البته چنین چیزی مبنی بر اکران فیلم یا استفاده از آن در قالب سریال هم نبوده، از سرمایه‌گذار خارجی سلب می‌شود یا خیر؟!
نخستین تدوین مست عشق در ترکیه
در این‌خصوص تماشای بخشی از بیانیه روابط عمومی سرمایه‌گذار ترکیه‌ای خطاب به جناب فتحی هم خالی از لطف نیست که در آن بیان شده است دوستان سرمایه‌گذار و تهیه‌کنندگان ایرانی یک بخش تدوین‌شده از سریال 6 قسمتی را مشاهده کردند و از پیشرفت کار ابراز رضایت کردند، پس خبر برخلاف ادعای شما شایعه و کذب نیست، حقیقتی است که ما بر اساس احساس مسئولیت و بار سنگین مالی پروژه با همکاری بهترین عوامل فنی و احترام به اصالت فیلمنامه تدوین را به سرانجام رساندیم.
موضوعی که واضح است اینکه با توجه به قرارداد دوطرف، انجام تدوین از ابتدا در ترکیه توافق شده بود و حتی تیم کارگردان هم بر این موضوع وفاق داشتند، اما مشخص نیست که چرا پس از این خلف وعده و حضور نداشتن بر سر کار، به یکباره وصله‌های رفتار سوداگرانه و غیراخلاقی به سرمایه‌گذار ترکیه‌ای زده شد و خودشان را مبری از هر گونه اشتباهی کردند.
بدون شک اگر هم، چنین صحبت‌هایی درخصوص اکران فیلم صحت داشته باشد، با توجه به عدم‌اقدام طرف ایرانی برای اکران، باید به سرمایه‌گذار ترک آن حق داد چون با توجه به سرمایه‌گذاری چند میلیاردی آنها و انتظار برای بازگشت سرمایه از طریقی برای اکران آن چاره‌اندیشی کند.
ورود سرکنسولگری ایران
البته پس از نزدیک به 19 ماه و در شهریور ماه امسال بود که تهیه‌کننده ایرانی این فیلم سینمایی اعلام کرد که اختلاف‌نظر میان تهیه‌کنندگان ایرانی و ترکیه درباره میزان سهم مالکیت این فیلم با مساعدت سرکنسولگری ایران در استانبول برطرف شده است و این فیلم تا پایان سال آماده نمایش خواهد شد.
اما بعد از نزدیک به دو سال و کش‌وقوس‌های حقوقی و انتشار آن در رسانه‌ها و انگشت اتهام به سوی سرمایه‌گذار ترکیه‌ای باید گفت با وجود اینکه مهران برومند و حسن فتحی بارها در خبرها بر بد عهد بودن سرمایه‌گذار خارجی تاکید کرده بودند، چرا دوباره و برای اتمام فیلم سراغ شریک ترکیه‌ای دیگری رفتند و با توجه به تدوینگران حرفه‌ای در ایران دوباره از نیروهای ترکیه‌ای در انجام کار استفاده کردند.
حتی کناره‌گیری همایون شجریان و سهراب پورناظری در آذرماه امسال نیز نشان می‌دهد که انگار ورای اختلاف برون‌مرزی، مشکلات داخلی زیادی نیز گریبانگیر این فیلم شده است، به‌طوری‌که پیشتر قرار بود این دو هنرمند، آهنگسازی و اجرای آواز بخش‌هایی از فیلم را انجام دهند، اما به دلیل عدم توان پروژه برای در اختیار گذاشتن امکانات مورد توافق از ادامه همکاری با مست عشق انصراف دادند تا همچنان این پروژه با حواشی روبه‌رو شود.
ابهامات پاسخ داده نشده
با این اوصاف چند سوال مشخص که هنوز پاسخ مناسب و روشنی به آنها داده نشده، پیش می‌آید که ابهامات زیادی را در پی دارد:
کارگردان این اثر که طی سال گذشته دغدغه‌های بسیار زیادی را از خود در رسانه‌های کشور بیان کرد هم‌اکنون در کجای این فیلم قرار گرفته؟
آقای حسن فتحی بارها اعلام کرده هشت سکانس از فیلم مست عشق باقی مانده است که بدون این سکانس‌ها فیلم کامل نخواهد بود، پس حالا چطور شده که بدون حضور کارگردان و هشت سکانس تولید نشده باز هم مست عشق برای تدوین مجدد سر از ترکیه درآورده است؟
اگر بنا به گفته آقای حسن فتحی تولید هشت سکانس از مست عشق بسیار مهم و حیاتی بوده، چرا این پروژه به طور ناقص از سوی او رها و قید آن زده شده است؟
با همه نکات موجود در روند تولید تا تدوین ۶ قسمتِ سریالی این فیلم و حقوق سرمایه‌گذار اول ترک در «مست عشق»، کمپانی فیلمسازی ENG بدون دریافت خسارات مالی از طریق قوانین قضائی ترکیه، تمام 70 ساعت راش تولیدشده را به شریک ایرانی خود واگذار کرد، اما نکته جالب و عجیب که رسانه‌های ترکیه نیز به طور کامل به آن پرداخته‌اند این است که چرا باز هم مست عشق برای تدوین سر از استانبول درآورده است.
گفتنی است قرارداد تدوین مجدد مست عشق با شرکت «دیجیتال صنعتلر ترکیه» بسته شده است.
آخرین اخبار فرهنگی را در صفحه اخبار فرهنگی حادثه 24 بخوانید.