حادثه 24 - دو سال از شناسایی اولین مورد ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در ووهان چین می‌گذرد، اما جهش‌های گوناگون این ویروس در طول این مدت بیانگر آن است که گویا کرونا دست‌بردار نیست.
واریانت‌های آلفا، بتا، گاما و دلتا را در این دو سال تجربه کردیم و حالا اُمیکرون(Omicron) پنجمین واریانتی است که در لیست واریانت‌های نگران‌کننده از نظر سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته و تاکنون در آفریقای جنوبی، بوتسوانا، هنگ‌کنگ و چند کشور دیگر موارد تایید شده یا مشکوک به این نوع جدید ویروس مشاهده شده است.
پزشکان و ویروس شناسان هنوز اطلاعات دقیقی درباره رفتار امیکرون بدست نیاورده‌اند و باید در انتظار بررسی و آزمایش بیشتر درباره این واریانت بود، اما معتقدند در این واریانت مانند واریانت‌های قبلی، این نگرانی وجود دارد که این نوع کرونا می‌تواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن بزند و سیستم‌های بهداشتی را تحت فشار قرار دهد و حتی این احتمال وجود دارد که ایمنی واکسن را دور بزند.
هنوز برای پاسخ دادن به میزان نگرانی در مورد اُمیکرون زود است و باید همچنان منتظر انتشار آخرین یافته‌های علمی در مورد این نوع واریانت باشیم. به گفته کریستین لیندمیر سخنگوی WHO ممکن است ارزیابی میزان انتقال‌پذیری واریانت جدید ویروس کرونا و اثربخشی واکسن‌ها و درمان‌های موجود علیه آن چند هفته طول بکشد. تاکنون تنها ۱۰۰ توالی از این واریانت گزارش شده است.
برای آشنایی بیشتر با این نوع واریانت، مختصات و مشخصات آن، علائم بیماری و تفاوت آن با واریانت‌های گذشته، خطرناک بودن، راهکارهای پیشگیری از ابتلا و برخی سوالات دیگر با پروفسور سید علیرضا ناجی استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران و رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تهران گفت‌وگو می‌کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تهران در گفتگو با ایسنا با تاکید بر وجود خلاء اطلاعاتی دقیق و لازم در خصوص اُمیکرون، گفت: تاکنون اطلاع دقیقی در خصوص میزان انتقال، قدرت سرایت، شدیدتر و خطرناک تر بودن بیماری، واکسن گریزی آن و ... بدست نیامده است و در آینده تحقیقات و بررسی‌های دقیق کارشناسی بر روی این ویروس جدید صورت گرفته و منتشر خواهد شد.
پروفسور سید علیرضا ناجی با اشاره به موتاسیون‌هایی که در این ویروس بوجود آمده است، افزود: از افزون بر ۵۰ موتاسیون(جهش) در این واریانت ۳۴ موتاسیون در جایگاه اسپایک قرار داشته است که از نظر واکنش‌های سیستم ایمنی و اتصال به سلول‌ها حائز اهمیت بوده و می‌توان گفت که این نوع ویروس مسری‌تر بوده و به خوبی می‌تواند به دلیل موتاسیون‌هایی که دارد از سیستم ایمنی فرار کند.
وی بیان کرد: اطلاعات تکمیلی در خصوص اینکه آیا اُمیکرون نسبت به دلتا مسری‌تر است یا اینکه چقدر می‌تواند نسبت به دلتا ایمن گریزتر باشد در آینده اعلام خواهد شد، اما می‌توان گفت احتمالا نسبت به دلتا انتقال پذیرتر یا مسری‌تر بوده و از نظر مقاومت به واکسن و سیستم ایمنی بدن، گریزان‌تر باشد.
این استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در ادامه گفت: ویروس اُمیکرون تنها چند روز است که رونمایی شده اما به چهار قاره سرایت کرده و تاکنون ۳۶۹ مورد از ۲۸ کشور، آن را به صورت رسمی گزارش کرده‌اند که نشان از گسترش سریع ویروس در جهان دارد، گرچه این اعداد واقعی نیستند و آمار صحیح مبتلایان به نظارت و پایش ژنتیکی کشورهایی بستگی دارد که آمار مبتلایان را به طور دقیق منتشر کنند. به عنوان مثال نمونه مثبت اُمیکرون که در کشور بلژیک مشاهده شده متعلق به فردی است که از کشور مصر به بلژیک رفته در حالیکه مقامات کشور مصر تاکنون موردی از ابتلای مردم این کشور به ویروس اُمیکرون را اعلام نکرده‌اند و احتمال دارد که منشاء آن کشور مصر باشد.
وی با اشاره به حساسیت سازمان جهانی بهداشت در خصوص واریانت اُمیکرون و تشکیل جلسه فوری برای اتخاذ تدابیر هوشمندانه به منظور کنترل ویروس سویه جدید گفت: با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی از رفتار این نوع ویروس در دسترس نیست بنابراین ضرورت مراقبت بیشتر و خودمراقبتی مردم نسبت به واریانت‌های قبلی بیش از گذشته احساس می‌شود.
پروفسور ناجی در ادامه در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص علائم واریانت اُمیکرون، مدت زمان این بیماری و خطرناک‌تر بودن آن نسبت به واریانت‌های قبلی گفت: همانطور که اشاره شد هنوز اطلاع دقیقی در خصوص این واریانت در دست نیست و باید صبر کرد تا با یک تحلیل علمی دقیق به این موضوع برسیم و هنوز نمی‌توان گفت که این ویروس آیا علائم خاص یا جدیدی نسبت به گذشته خواهد داشت یا بیماری شدیدتری در انتظار مبتلایان خواهد بود یا خیر. هرگونه اظهار نظر در شرایط کنونی براساس مشاهدات بوده و مبنای مطالعات علمی جامع و کاملی نداشته است.
وی افزود: در مورد خطرناک‌تر بودن یا نبودن آن نیز نمی‌توان نسبت به سایر واریانت‌های قبلی اظهار نظر دقیقی کرد و بررسی دقیق موضوع، یک زمان دو الی سه ماهه نیاز دارد. البته قطع یه یقین این بیماری یک بیماری مسری ویروسی بوده و قدرت انتقال آن نسبت به ویروس ووهان بیشتر است، اما اینکه چقدر توان رقابت با واریانت دلتا دارد که توانسته اکثریت جامعه بشری را درگیر خود کند باید صبر کرد و دید در آینده چه رفتاری از خود نشان خواهد داد و برای اطلاع از مدت زمان بیماری در صورت ابتلا به این واریانت و درگیری افراد با سنین مختلف و نحوه درمان با داروهای فعلی نیاز به مطالعات وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص چرایی عادی انگاری و بی تفاوتی جامعه در رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سایه افزایش آمار واکسیناسیون گفت: در برخی از کشورهایی که درگیر ویروس اُمیکرون شده‌اند بسیاری قوانین تغییر داده شده و برخی محدودیت‌ها از سرگرفته شده است. حتی در کشور انگلستان موضوع ممانعت از سفر و انجام تست در ورودی شهرها اجرایی شده است و سازمان جهانی بهداشت نسبت به شیوع این واریانت هشدار جدی داده و بر رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک، ممنوعیت حضور در اجتماعات، پایش موثر جمعیت ویروسی در کشورهای مختلف و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و نیز مواردی که به کنترل اُمیکرون کمک می‌کند تاکید کرده است.
وی با اشاره به اینکه بعید نیست واریانت اُمیکرون در بسیاری از کشورها حتی ایران ورود پیدا کرده باشد، گفت: توصیه می‌شود که همه افراد واکسینه شوند و حتی افراد سالمند و بیماران خاص و زمینه‌ای دُز بوستر را دریافت کنند. هر چقدر بتوان میزان آنتی بادی ویروس کووید را در بدن افزایش دهیم می‌توان میزان مبارزه با ویروس را افزایش داد بنابراین توصیه می‌شود علاوه بر واکسیناسیون همگانی و دریافت دُز بوستر با توجه به شیوع واریانت جدید، پروتکل‌های بهداشتی به صورت دقیق رعایت و از هرگونه بی‌تفاوتی و عادی انگاری پرهیز شود.
او تصریح کرد: دریافت دُز بوستر واکسن برای افراد بالای ۱۸ سال و تکمیل واکسیناسیون برای جمعیت کمتر از ۱۸ سال، جامعه را در برابر این ویروس مقاوم خواهد کرد و در صورت امتناع از دریافت واکسن یا واکسن هراسی باید محدودیت هایی برای این افراد از سوی دولت اعمال شود و در عوض قوانینی برای تشویق مردم به دریافت واکسن وضع شود تا سطح واکسیناسیون در کشور افزایش یابد که در این صورت می توان کووید را حتی با اُمیکرون کنترل کرد.