حادثه 24 - بانک مرکزی به تازگی اعلام کرده است برای حمایت از معیشت و افزایش قدرت خرید اقشار مختلف جامعه و همچنین بهبود فرایند تامین مالی زنجیره تولید، اعطای کارت رفاهی برای یارانه بگیران معیشتی و عادی یا دارندگان سهام عدالت که تاکنون سهام خود را نفروخته باشند یا افراد عادی از طریق سایر وثایق به تشخیص بانک عامل مد نظر قرار گرفته است.
سازوکار این کارت به گونه‌ای است که دارندگان سهام عدالت که تاکنون هیچ میزانی از سهام خود را نفروخته باشند و همچنین کلیه سرپرستان خانوار که حداقل یکی از یارانه های نقدی یا معیشتی را دریافت کنند و یا افراد عادی از طریق سایر وثایق، به تشخیص بانک عامل می‌توانند نسبت به دریافت این کارت اقدام کنند. بنابراین متقاضیان می‌توانند با مراجعه به بانک‌های عامل، درخواست خود برای دریافت کارت رفاهی را ارائه دهند.
سهام عدالت، چگونه وثیقه می شود؟
سهام عدالت بر اساس ارزشیابی حداکثر ۶۰ درصد قیمت روز سهام مذکور (بر اساس اعلام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه و حساب یارانه نقدی و معیشتی حسب اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه ها و با در نظر گرفتن کسورات مربوط به اقسام وام های پرداخت شده قبلی، می تواند در زمره وثایق قابل قبول از مشتری مورد پذیرش قرار گیرد.
در حال حاضر، ارزش واقعی سهام عدالت با ارزش اولیه ۴۹۲ هزار تومانی در پنجم تیرماه سال جاری هفت میلیون و ۴۸۰ هزار تومان بود.
سهام عدالت چند؟
پیش از این سهام عدالت به عنوان ضمانتی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت مد نظر قرار گرفته بود. با این حال چندی قبل مسئول کارت‌های اعتباری سهام عدالت در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گفت: سهامداران نمادهای سرمایه‌گذاری استانی که تاکنون در تابلوی بورس قیمت‌گذاری نشده، فعلا نمی‌توانند کارت اعتباری دریافت کنند.
به گفته، سمیه محمدی، چند استان وجود دارند که تا زمانی که نمادهای مذکورشان قابل معامله نیستند، به سهامداران عدالت این استان‌ها تسهیلاتی تعلق نمی‌گیرد، چرا که تا کنون بخشی از کارهای قانونی و روال اداری خود را کامل نکرده‌اند. گفته می شود در حال حاضر تسهیلات مرتبط با سهام عدالت به سهامداران چهار استان تهران، البرز، قزوین و هرمزگان تعلق نمی‌گیرد.
با این احوال به نظر می رسد، این سهامداران قادر به دریافت کارت رفاهی نیز نباشند.
سهامداران با مراجعه به سایت http://www.tsetmc.com/ می‌توانند از آخرین وضعیت معاملات شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مطلع شوند.
مدت زمان بازپرداخت و سود تسهیلات
تسهیلات اعطایی کارت رفاهی با سقف حداکثر هفت میلیون تومان و با بازپرداخت حداکثر ۱۸ ماهه در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
نرخ سود تسهیلات این شیوه نامه در قالب مصوبات شورای پول و اعتبار است که البته موسسه اعتباری می تواند با عقد قرارداد با پذیرنده ها نسبت به اعمال تخفیف به مشتری اقدام کند. گفتنی است، سقف نرخ تسهیلات اعلام شده از سوی شورای پول و اعتبار ۱۸ درصد است. البته برخی بانک ها از جمله بانک های خصوصی، کارمزدهایی را نیز به آن اضافه می‌کنند. مسئولان نیز بارها نسبت به رعایت نرخ مصوب شورای پول اعتبار برای سود تسهیلات و همچنین سپرده‌ها به بانک ها هشدار داده اند.
در حال حاضر بازپرداخت کارت اعتباری سهام عدالت نیز ۳ ساله با سود ۱۸ درصد است. هرچند بانک های ارائه دهنده این وام، بانک های دولتی محسوب می شوند و با وجود رایزنی ها هنوز هیچ بانک خصوصی ارائه این کارت ها را آغاز نکرده است. این بار هم، لیست ارائه شده از سوی بانک مرکزی برای صدور کارت رفاهی نشام می دهد که این بار نیز بانک های دولتی باید این طرح را اجرایی کنند.
حال اگر کسی سقف تسهیلات کارت رفاهی یعنی ۷ میلیون تومان را را با حداکثر بازپرداخت ۱۸ ماهه و سود ۱۸ درصد، دریافت کرد، هر ماه باید حدود ۴۴۷ هزار تومان برای تسویه سود و اصل وام به بانک پرداخت کند. کل سود وام نیز حدود یک میلیون و ۳۹۵ هزار تومان خواهد بود.
پول نقدی در کار نیست
متقاضیان پس از دریافت کارت رفاهی، می‌توانند از طریق پایانه‌های فروشی که بانک‌های عامل آنها را تعیین می‌کنند، نسبت به خرید کالا و خدمات مورد نیاز خود مبادرت کنند.
در حقیقت اعتبار کارت رفاهی برای خرید کالا و خدمات در فروشگاه‌ها و پذیرنده کارت طرف قرارداد اعلامی توسط بانک‌های عامل و طرف قرارداد در سامانه رفاهی ایرانیان امکان‌پذیر است و تراکنش‌های دیگر نظیر برداشت وجه و انتقال وجه از کارت مزبور مجاز نیست. بنابراین این کارت ها، هیچ پول نقدی در اختیار دریافت‌کنندگان قرار نمی‌دهند.
بانک هایی که تمایلی به پرداخت این نوع تسهیلات ندارند
در حال حاضر پنج بانک «ملی ایران»، «ملت»، «صادرات ایران»، «تجارت» و «رفاه کارگران» بانک‌های عامل این طرح محسوب می‌شوند. بانک مرکزی اعلام کرده است که بانک ملی به طور مقدماتی طرح یاد شده را آغاز کرده است و تا ۱۰ روز آینده سایر بانک‌های عامل نیز این امکان را خواهند داشت که کارت‌های رفاهی را در اختیار متقاضیان قرار دهند. مسئولان بانک مرکزی اظهار امیدواری کرده اند که در آینده نزدیک دیگر بانک‌ها نیز برای این طرح معرفی شوند.
با این حال، تجربه اجرای ارائه تسهیلات در قالب کارت اعتباری سهام عدالت نشان می دهد که بانک ها چندان تمایلی به ارائه این نوع تسهیلات ندارند. به عنوان مثال، با وجود آنکه دریافت کارت اعتباری سهام عدالت از ۲۵ بهمن پارسال برای مشمولان این سهام فراهم شده است، تاکنون تنها بانک ملی، تجارت و پست بانک برای صدور این کارت اعلام آمادگی کرده‌اند که متقاضیان می‌توانند به صورت غیرحضوری کارت خود را دریافت کنند.
چقدر وام داده می شود؟
در طرح ارائه کارت رفاهی، سهمیه هر بانک حداقل دویست هزار فقره کارت و سقف فردی هر متقاضی هفتاد میلیون ریال تعیین شده است. حال بر اساس اعلام بانک مرکزی در قالب اجرای این طرح از سوی ۵ بانک عنوان شد، ارائه حداقل یک میلیون کارت مدنظر قرار گرفته است و بعد از آن این بانک ها می توانند از ارائه کارت رفاهی خودداری کنند. این درحالی است که تنها بیش از ۴۹ میلیون نفر در کشور مشمول سهام عدالت هستند و رقم فعلی تنها بخش بسیاری کوچکی از همین مشمولان را پوشش خواهد داد. درحالی که با احتساب مشمولان یارانه های نقدی و معیشتی تعداد از این مقدار هم فراتر خواهد رفت.
اجرای طرح کارت اعتباری سهام عدالت نیز، همین نکته را یادآور می شود. هرچند آمارهای دقیقی از تعداد کسانی که موفق به اخذ تسهیلات مرتبط با کارت اعتباری سهام عدالت وجود ندارد اما به نظر می‌رسد که تعداد آنها تاکنون کمتر از ۱۰۰ هزار نفر بوده است.