حادثه 24 - «هواپیماربایی در پرواز اهواز – مشهد» این تیتر یکی از مهم ترین خبرها در 24 ساعت گذشته بود. ماجرایی که در آن مردی قصد ربودن هواپیما و انتقال آن به خارج از کشور را داشت که با هوشیاری پاسداران امنیت پرواز سپاه ناکام ماند. اما مرد هواپیماربا چه کسی است و با چه انگیزه ای دست به این کار زد؟ در لحظاتی که او خلبان و مامور امنیت را تهدید می کرد مسافران چه شرایطی داشتند؟
ساعت ٢٢:١٠ پنجشنبه، پس از گذشت ٢٠ دقیقه از پرواز اهواز- مشهد، یکی از مسافران بنام «محمدحسین حقیقت منش» ٥٤ ساله، برگه‌ای را به مهماندار می‌دهد که بر روی آن عبارتی با مضمون «من بمب‌گذاری شدم؛ ریموت دست شخص دیگری هست» و می‌گوید که این برگه را به امنیت پرواز برسان و بگو که «هواپیما به آسمان اهواز برگردد».پس از دریافت پیام تهدید، مسئول حفاظت پرواز تدابیری را به خلبان، مهمانداران و سایر اعضاء تیم امنیت پرواز ابلاغ می‌کند.
هواپیماربایی با اسلحه پلاستیکی
مهاجم پس از ناکامی، با یک قبضه سلاح کمری که بعد از دستگیری مشخص شد پلاستیکی است به جلوی کابین مراجعه کرده و می‌گوید این هواپیما باید به آسمان اهواز برگردد و تهدید می‌کند که اگر ارتفاع کم شود یا هواپیما به زمین بنشیند، آن را منفجر می‌کنم.
جلیقه انتحاری
سپس مهاجم زیپ کاپشن خود را پایین کشیده و یک جلیقه دست ساز انتحاری (با چند تکه چوب، چسب پهن و سیم برق) که بر تن داشته به سرتیم امنیت پرواز نشان می‌دهد.
نیروهای امنیتی، مهاجم را در ردیف ۳ مهار و هواپیما با ۶۳ نفر مسافر، ۲ نفر خلبان و کمک خلبان و ۴ نفر مهماندار در ساعت ۲۲:۴۰ به سلامت در فرودگاه اصفهان به زمین می‌نشیند.
هواپیماربا و خانواده اش در سپاه اصفهان
هواپیماربا به همراه خانواده (همسر و دو فرزندش) پس از دستگیری، تحویل سپاه استان اصفهان می‌شود.
بار مسافرین و هواپیما توسط چک و خنثی یگان حفاظت هواپیمایی فرودگاه اصفهان مورد بازرسی مجدد قرار گرفته و مورد خاصی مشاهده نمی‌شود.
با بررسی‌های بیشتر مشخص شده که هواپیما ربا فاقد هرگونه سوء سابقه است.
تشدید بازرسی در فرودگاه اهواز
در همین حال سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری با قدردانی از زحمات گارد امنیت پرواز سپاه پاسداران ، جزئیات هواپیماربایی پرواز اهواز-مشهد را تشریح کرد.
محمد حسن ذیبخش اظهار کرد: پرواز 334 شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) از نوع فوکر 100 در مسیر اهواز به مشهد در موقعیت اصفهان تهدید به بمب گذاری شد و پرواز سریعا در ساعت 22:40 به فرودگاه اصفهان تغییر مسیر داد.
وی با بیان اینکه این پرواز 63 مسافر و 9 خدمه پرواز داشت افزود: خلبان ضمن اعلام وضعیت فوق العاده درخواست فرود در اصفهان داشت که بدون مشکل فرود آمد و سپس هواپیما به منطقه امن هدایت و مسافران پیاده شدند.
وی بیان کرد: با اقدام به موقع نیروهای امنیتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، هواپیما ربایان دستگیر شدند و هواپیما مورد بازرسی امنیتی قرار گرفت و همچنین در دستوری ویژه بازرسی های فرودگاهها در ترمینال ها و رمپ پروازی علی الخصوص در فرودگاه اهواز تقویت شد.
بمبی در کار نبود
یک منبع اگاه درباره جزییات این هواپیماربایی گفت: شب گذشته در مسیر مشهد-اهواز در هواپیمای ایران ایر یکی از مسافران مدعی می‌شود که حامل بمب است.
وی ادامه داد: یک خانواده چهار نفره در این هواپیما با یک مهماندار وارد تنش و بحث می شوند و با جدی تر شدن دعوا، مدعی می‌شوند که حامل بمب هستند و هواپیما بمب گذاری شده است.
به گفته این مقام اگاه؛ مهماندار به خلبان اطلاع می دهند و خلبان به سرعت در فرودگاه اصفهان فرود می آید.
وی ادامه داد: البته هیچ بمبی در کار نبوده و این افراد به دور کمر خود چوب بسته بودند.
اطلاعیه سپاه درباره هواپیماربایی در پرواز اهواز-مشهد
از سوی دیگر روز گذشته روابط عمومی سپاه حفاظت هواپیمایی از خنثی‌سازی توطئه ربایش هواپیما در مسیر اهواز به مشهد، توسط نیروهای یگان امنیت پرواز سپاه خبر داد.
روابط عمومی فرماندهی سپاه حفاظت هواپیمایی در اطلاعیه‌ای از خنثی سازی توطئه هواپیماربایی در مسیر اهواز و مشهد در شب گذشته (پنجشنبه 99/12/14) خبر داد.
متن اطلاعیه به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
به آگاهی ملت شریف و قهرمان ایران اسلامی می‌رساند: با الطاف و عنایات الهی، توطئه ربایش یک فروند هواپیما فوکر 100 متعلق به شرکت هواپیمایی ایران ایر که پنج شنبه شب با پرواز شماره 334 ساعت 22 و 10 دقیقه با تأخیر از فرودگاه اهواز به سمت مشهد مقدس به پرواز در آمده بود، با هوشیاری پاسداران یگان امنیت پرواز سپاه و با فرود اضطراری هواپیما در فرودگاه اصفهان و دستگیری عامل آن خنثی گردید.
بر اساس اظهارات اولیه، عامل این توطئه قصد داشته است هواپیما را پس از ربایش در فرودگاه یکی از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به زمین بنشاند.
مسافرین عزیز هواپیما نیز در سلامتی کامل با پرواز جایگزین به سمت مقصد حرکت کردند.
همه چیز درباره گارد امنیت پرواز سپاه
گارد امنیت پرواز از سال 1350 در ایران شروع به کار کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی این ماموریت توسط حراست شرکتهای هواپیمایی، یگان ویژه تکاوران و... انجام می شد. از سال 1357 تا سال 1363 گارد امنیت پرواز در ایران نداشته ایم، لیکن با توجه به اینکه کشور در سالهای نخستین پیروزی انقلاب اسلامی درگیر مبارزه با ضد انقلاب و جنگ تحمیلی بود، دشمنان قسم خورده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به منظور وارد آوردن فشار مضاعف بر نظام نوپای ایران اسلامی اقدام به ربایش چندین فروند هواپیمای فاقد گارد امنیت پرواز کرده و باعث پایین آمدن ضریب امنیتی در پروازها به واسطه انجام مداخلات غیرقانونی شدند. بدین ترتیب و با توجه به وظیفه تصریح شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قانون اساسی مبنی بر پاسداری و نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن این ماموریت حساس و خطیر نیز با فرمان تاریخی حضرت امام خمینی(ره) «مبنی بر تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی» به سپاه محول گردید.
پس از اینکه حضرت امام خمینی(ره) دستور استقرار سپاه در فرودگاهها را صادر نموده، سپاه برای برقراری حفاظت از فرودگاه ها و امنیت پروازها وارد عمل شد. پس از گذشت چهار سال از صدور فرمان سال 63 حضرت امام خمینی(ره) و بروز مشکلات و درخواست فرمانده محترم وقت سپاه، بار دیگر در اول دیماه سال 67 معظم له فرمانی صادر کردند و در آن از زحمات ارزشمند سپاه در حراست از هواپیماها و برخورد با هواپیماربایان تشکر نمودند. این روند پس از ارتحال معظم له و با تایید و تاکید مقام معظم رهبری ادامه یافت.
توان سپاه حفاظت هواپیمایی در برقراری امنیت پروازها وجود 3 عامل ایمان، تخصص، و بهره گیری از تجهیزات نوین نظامی در کنار سایر اقدامات اطلاعاتی حفاظتی به لطف خدای متعال و عنایات حضرت بقیه الله(عج) و از جان گذشتگی، ایثار و شهادت طلبی برادران سپاه در طول مدت ماموریت سپاه حفاظت هواپیمایی سبب شده است، به رغم توطئه های عملی در ربایش هواپیما، هیچ یک از هواپیماربایی های انجام شده موفق نباشد.
سوابق هواپیماربایی در ایران
در حال حاضر ما از جمله کشورهایی هستیم که ضریب آسیب پذیریمان به حداقل رسیده و امنیت خطوط هوایی جمهوری اسلامی ایران از چنان جایگاهی در جهان برخوردار است که برخی از کشورها در دنیا به ما لقب گارد آهنین داده اند. اقدامات خرابکارانه و مداخله جویانه در بخش صنعت حمل و نقل هوایی، بعد از حضور سپاه در این صنعت ده ها مورد بوده که الحمدالله سپاه حفاظت هواپیمایی در برخورد با این گونه تهدیدات و مداخلات غیرقانونی 100 درصد موفق بوده و هیچ هواپیماربایی موفقی پس از حضور سپاه در ناوگان حمل و نقل هوایی انجام نشده است. بعد از حادثه 11 سپتامبر بسیاری از کشورها که اقدام به حذف گارد امنیت پرواز نموده بودند گارد امنیت پرواز خود را فعال کرده اند، برخی از کشورهای دوست و برادر نیز خواستار انتقال تجارب ارزشمند گارد امنیت پرواز سپاه حفاظت هواپیمایی به نیروهای خود بوده اند. البته با توجه به اینکه سپاه حفاظت هواپیمایی اطلاعات کاملی از بخش های مختلف صنعت حمل و نقل هوایی دارد، برای ارتقای امنیت در صنعت حمل و نقل هوایی آمادگی برگزاری دوره های تخصصی برای کشورهای مذکور را دارد.
در بخش آموزش نیز کارکنان سپاه حفاظت هواپیمایی متناسب با نوع تهدیدات، شیوه ها و شگردهای عملیاتی در دنیا آموزش های مقابله را به طور متناوب و مستمر طی نموده و از آخرین تاکتیک های عملیاتی در پروازها بهره می برند. به لحاظ آمادگی دفاعی نیز کارکنان امنیتی در رشته های رزمی که در پروازها کاربرد دارد بهره گرفته و آمادگی جسمانی قابل قبولی را دارا می باشند.
به جز دوره های عمومی پاسداری که از سوی کلیه کارکنان طی می شود پس از حضور کارکنان در فرماندهی حفاظت هواپیمایی، دوره های تخصصی متناسب با نوع شغل امنیتی طی می گردد. همچنین کارکنان حفاظت هواپیمایی به صورت دوره ای در دوره های تداوم آموزش شرکت می کنند و بازآموزی برای ایشان انجام می شود. میزان موفقیت کارکنان سپاه حفاظت هواپیمایی در ماموریت محوله، گویای کیفیت آموزش های تخصصی می باشد. در این میان انجام رزمایش های عملیاتی حین پرواز، و نیز رزمایش هایی در گیت های بازرسی نیز به منظور حفظ و تقویت هوشیاری کارکنان حفاظت هواپیمایی همواره در دستور کار قرار داشته است.
امن‌ترین شرکتهای هواپیمایی داخلی ایران
کشور ایران در کل حدود ۲۲ شرکت هواپیمایی دارد که از میان آن‌ها تعدادی امن‌تر از دیگر ایرلاین‌ها بوده‌اند. منظور ما از امن بودن ایرلاین این است که تعداد گزارش‌های داده شده که ناشی از تصادف، نقص فنی و یا تلفات مالی و جانی چقدر است. شرکت های هواپیمایی امن کشور عبارتند از:
هواپیمایی هما
شرکت هواپیمایی ایران در تاریخ پنجم اسفند ماه سال ۱۳۴۰ با ادغام دو شرکت هواپیمایی «ایرانین ایرویز» و «پرشین ایرویز» و ایجاد خط هوایی جدیدی با نام «هواپیمایی ملی ایران» با علامت اختصاری و سمبل «هما» تاسیس شد و توانست در مدت زمان کوتاهی با استفاده از بهترین هواپیماهای مسافربری، یکی از امن ترین ایرلاین‌های ایرانی لقب بگیرد.
ایرلاین ایران ایر تور
شرکت هواپیمایی ایران ایرتور (Iran Airtour Airline) یک ایرلاین خصوصی است که زیر نظر و حمایت ایران ایر (هواپیمایی هما) راه‌اندازی شد. خطوط هوایی ایران ایرتور هم‌اکنون میان تهران و دیگر شهرهای ایران و چند کشور آسیای میانه به شهروندان ایرانی خدمات منحصر به فردی ارائه می‌دهد. این شرکت هواپیمایی که فرودگاه مرکزی آن در مشهد است هر هفته بیش از ۵۰ پرواز داخلی و خارجی انجام می‌دهد. ایران ایر تور در سال های ۹۴ و ۹۵ کاندید امن ترین هواپیمایی‌های ایرانی را از آن خود کرد.
شرکت هواپیمایی آسمان
شرکت هواپیمایی آسمان در سال ۱۳۵۹ از ادغام چهار شرکت هوایی ایر تاکسی، پارس ایر، ایر سرویس و هور آسمان به وجود آمد. هواپیمایی آسمان هم‌اکنون وسیع‌ترین شبکه پروازی به شهرهای داخلی را داراست و تمرکز خود را بیشتر بر مناطق محروم قرار داده است. این شرکت هواپیمایی در سال ۹۳ لقب بهترین و امن ترین ایرلاین داخلی را در کارنامه خود ثبت کرد.
هواپیمایی ماهان
یکی از خوش نام ترین و شناخته شده ترین ایرلاین های ایرانی شرکت هواپیمایی ماهان است. این ایرلاین خصوصی با ۵۶ فروند هواپیمای مسافربری، روزانه به ۵۲ مقصد در آسیا، اروپا، آسیا و خاورمیانه پرواز دارد. این شرکت هواپیمایی دارای جوایز مختلف در زمینه خدمات رسانی، کترینگ و امنیت پرواز است.