حادثه 24 - مشکلات اقتصادی و بیکاری 2عاملی بود که در تهران و مشهد به انگیزه 2جنایت خانوادگی تبدیل شد. در تهران مردی که دچار مشکلات مالی بود بر سر گرفتن ارثیه با پدر سالخورده‌اش دچار اختلاف شد و بعد از قتل او دست به خودکشی زد. در مشهد نیز در حادثه‌ای تلخ، پسر جوانی که بیکار شده بود با برادرش کوچکترش درگیر شد و او را به قتل رساند.
شامگاه چهارشنبه به مأموران کلانتری128 تهران‌نو خبر رسید پدر و پسری در خانه‌شان به قتل رسیده‌اند. این جنایت در طبقه چهارم خانه‌ای 6طبقه اتفاق افتاده بود و هیچ‌کس به درستی نمی‌دانست چه‌کسی عامل این جنایت هولناک است. قربانیان مردی 85ساله و پسر 52ساله‌اش بودند که با یکدیگر در یکی از واحدهای این ساختمان زندگی می‌کردند. وقتی این جنایت به ساسان غلامی، بازپرس دادسرای امور جنایی گزارش شد او دستور انجام تحقیقات برای رازگشایی از وقوع این جنایت را صادر کرد. کارآگاهان در محل وقوع جنایت یک چکش و چاقوی خون‌آلود کشف کردند که قتل با آنها رقم خورده بود. افسران جنایی پی‌بردند که مرد سالخورده که پیکر بی‌جانش در یکی از اتاق‌ها افتاده بود ابتدا با اصابت ضربه چکش به سرش مجروح و سپس با چاقو به قتل رسیده است. همچنین پسر میانسال او نیز بر اثر اصابت چاقو در آشپزخانه جانش را از دست داده بود. کارآگاهان در بررسی صحنه جنایت آثاری از ورود به زور یا سرقت کشف نکردند و در شرایطی که تحقیقات از وجود اختلاف بین این پدر و پسر حکایت داشت به شواهدی دست یافتند که نشان می‌داد مرد میانسال ابتدا پدرش را به قتل رسانده و سپس دست به خودکشی زده است.
ماموران پلیس آگاهی وقتی به تحقیق درباره مرد میانسال پرداختند پی بردند که او حدود 10سال ساکن کشورهای ایتالیا و یونان بود و از حدود 2سال قبل به ایران برگشته و با پدرش زندگی می‌کرد. آنطور که نزدیکان این خانواده می‌گفتند او در ماه‌های اخیر مدام به پدرش فشار می‌آورد که ارثیه را بین فرزندانش تقسیم کند و سهم او را هم بدهد. او می‌گفت می‌خواهد ازدواج کند اما پدرش زیر بار نمی‌رفت و می‌گفت تا زمانی که زنده است ارثیه را تقسیم نمی‌کند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌داد که عامل این جنایت هولناک که شغل و درآمد ثابتی نداشت از برخی مشکلات و اختلالات روحی نیز رنج می‌برد و همه این عوامل دست‌به‌دست یکدیگر داد تا او مرتکب این اقدام هولناک شود.
درگیری خونین 2برادر
دومین جنایت خانوادگی که آخر هفته گذشته رقم خورد در مشهد اتفاق افتاد. حدود ساعت یک‌بامداد پنجشنبه بود که به قاضی حسن زرقانی، بازپرس ویژه قتل مشهد خبر رسید در جریان درگیری خونینی که در خانه‌ای در منطقه قاسم‌آباد رخ داده، پسری 25ساله به قتل رسیده است. با حضور بازپرس جنایی و کارآگاهان اداره آگاهی در محل حادثه معلوم شد که این درگیری بین 2برادر رخ داده است. برادر 41ساله با یک ضربه چاقو برادر کوچکترش را مجروح کرده و او به بیمارستان منتقل شده بود اما به‌دلیل شدت خونریزی جانش را از دست داده بود. با شروع تحقیقات پلیسی معلوم شد که قاتل از مدتی قبل و پس از جدایی از همسرش به خانه پدری‌اش نقل مکان کرده و با پدر و مادرش زندگی می‌کرد. مقتول نیز پسر کوچکتر خانواده بود که به‌تازگی با دختر موردعلاقه‌اش عقد کرده و قرار بود مدتی بعد جشن عروسی‌شان را برگزار کنند. شب حادثه و به‌گفته اعضای خانواده، برادر کوچکتر با برادر بزرگترش بر سر بیکاری او بحثش شد. او از برادر بزرگش می‌خواست سبک زندگی‌اش را تغییر داده و به‌جای آنکه سربار پدر و مادرش باشد و آنها خرج او را بدهند، سر کار برود تا از فشار اقتصادی که به پدر و مادرشان وارد شده بود کم شود. برادر بزرگتر اما با شنیدن حرف‌های وی به او فحاشی کرده و همین موضوع باعث مشاجره و درگیری بین آنها شده بود. در نهایت نیز برادر بزرگتر از آشپزخانه چاقویی برداشته و ضربه به کشاله ران برادر کوچکتر وارد کرده که او دچار خونریزی شدید شده و هر چند توسط اعضای خانواده به بیمارستان منتقل شده بود اما تلاش‌ها برای نجاتش بی‌فایده مانده و جانش را از دست داده بود.
با این اطلاعات بازپرس جنایی، دستور بازداشت عامل جنایت را صادر کرد و او در بازجویی‌ها به قتل برادرش اعتراف کرد و مدعی شد که پشیمان است. این مرد به دستور قاضی به بازداشتگاه منتقل شد و تحقیقات تکمیلی در این پرونده ادامه دارد.
بحران اقتصادی و خشونت
مریم رامشت ـ روانشناس و مدرس دانشگاه
زندگی کردن شرایط و ملزوماتی دارد که فقدان هر کدام از اینها می‌تواند زندگی را از شرایط طبیعی دور و آن را مختل کند. آبراهام مازلو، روانشناس معتقد است که انسان برای رسیدن به مرحله خودشکوفایی نیازهایی دارد که نخستین مرتبه نیازهای فیزیولوژیک مثل: هوا، غذا، آب، خواب و... هستند. مرحله بعد نیازهای امنیتی مثل امنیت جسمی، شغلی، سلامتی و... و مرتبه بعد نیازهای تعلق‌پذیری مثل: عشق و دوست‌داشتن است. مراتب دیگری نیز در این‌باره وجود دارد که بررسی آنها نشان می‌دهد مثلا اگر این نیازهای اولیه فیزیولوژی و امنیت و غذا... تامین نشود، نیازهای بعدی نیز دچار مشکل می‌شود. این واقعیت را این روزها در جامعه شاهد هستیم که وقتی مسائل مالی و نیازهای اولیه تامین نمی‌شود روی عواطف و احساسات نیز اثر می‌گذارد. وقتی فردی نیازهای اولیه‌اش تامین نمی‌شود، نمی‌تواند ارتباط عاطفی‌اش را نیز مدیریت کند و ممکن است دچار اختلال شود. اساس 2پرونده قتل خانوادگی که در تهران و مشهد اتفاق افتاد نیاز و فشارهای مالی است که افراد را به این مرحله رسانده که دست به رفتارهای خودتخریبی و قتل، آن هم قتل عزیزان‌شان بزنند. اما آیا هر فردی که دچار فشارهای مالی باشد دست به چنین اقداماتی می‌زند؟
این روزها در جامعه مشکلات مالی زیادی وجود دارد و بحران‌های اقتصادی آستانه تحمل و تاب‌آوری افراد را پایین آورده است. در چنین شرایطی افراد زیادی فشارهای مالی و اقتصادی را تحمل می‌کنند اما شریف زندگی می‌کنند و مرتکب جرم نمی‌شوند یا اینکه برای تقسیم ارثیه به خانواده‌شان فشار نمی‌آورند.
اما افرادی که مثل متهمان این 2پرونده از مدار عقلانیت خارج می‌شوند افرادی هستند که مهارت حل مسئله و رویارویی با بحران را ندارند. گاهی افراد از قبل زمینه‌های کوچکی از اختلال را دارند که فشار مالی این اختلالات را تشدید می‌کند و گاهی هم همین بحران مالی فرد را دچار اختلال می‌کند. در این موقعیت بحرانی افراد زیادی وجود دارند که فشارهایی را تحمل می‌کنند، بدون اینکه مهارتی برای مدیریت بحران داشته باشند. مثلا وقتی مردی در 52سالگی شغل ثابتی ندارد و به‌دنبال ارثیه پدر است نشان می‌دهد که او نتوانسته از قابلیت‌های خودش استفاده کند. این موضوع درباره پسری که دچار مشکلات مالی است و بارش را به دوش خانواده انداخته نیز صدق می‌کند. این افراد آستانه مقاومت‌شان به‌شدت پایین آمده و توانایی حل مسئله، تصمیم‌گیری و مدیریت در شرایط دشوار را ندارند. در شرایطی که کرونا نیز بیش از پیش به شرایط بد اقتصادی دامن زده است به‌نظر می‌رسد باید یکی از اولویت‌های جامعه برطرف کردن مشکلات اقتصادی باشد. از سوی دیگر در این موقعیت افراد جامعه بیشتر نیاز به حمایت‌های روانی دارند. لازم است مسئولان، مشاور، روانشناس و مراکز حمایتی رایگان در اختیار شهروندان قرار دهند تا از این طریق فشارهای اقتصادی کنترل شود.