حادثه 24 - دختری 15ساله که به‌دلیل اعتیاد و زندانی بودن والدینش در بهزیستی مشهد نگهداری می‌شد بنابر دلایل نامعلومی دست به‌خودکشی زد و به زندگی‌اش پایان داد. اما این دختر درچه شرایطی زندگی می‌کرد و چه عواملی او را به سوی چنین تصمیمی سوق داد؟
این دختر 15ساله که ساجده نام دارد حدود 6ماه قبل درحالی‌که در یکی از پارک‌های مشهد پرسه می‌زد توسط پلیس دستگیر شد. با انتقال او به کلانتری معلوم شد دختر نوجوان وضعیت خانوادگی مناسبی ندارد. پدرش مدتی قبل به زندان افتاده بود و مادرش نیز به مواد‌مخدر اعتیاد داشت. از سویی معلوم شد او یک خواهر و برادر نیز دارد که آنها به‌دلیل شرایط نابسامان خانوادگی در بهزیستی نگهداری می‌شوند. در چنین شرایطی بود که با دستور قاضی ساجده نیز به مرکز نگهداری دختران در معرض آسیب بهزیستی مشهد واقع در بلوار شفای مشهد منتقل شد.
ورود به بهزیستی، دوران تازه‌ای از زندگی دختر نوجوان را رقم زد. او و 22دختر دیگر همراه با یک مددکار در این مرکز زندگی می‌کردند. هرچند او از خانواده‌اش دور بود اما شرایط زندگی برایش بهتر از پیش شده بود. در این مرکز روانشناس یا روانپزشک حضور نداشت، اما دختران مددجو به‌طور دوره‌ای معاینه و وضعیت سلامتی‌شان کنترل می‌شد.
پنجشنبه شوم
6ماه از انتقال ساجده به این مرکز می‌گذشت و او به زندگی در آنجا عادت کرده بود. با تعدادی از دختران مددجو دوست شده بود و در کنار آنها زندگی آرامی داشت تا اینکه پنجشنبه گذشته فرا رسید. دختر نوجوان عصر آن روز به حمام رفت اما هرچه گذشت خبری از او نشد. وقتی حمام ساجده طول کشید یکی از مددجویان دنبالش رفت و زمانی که در حمام را باز کرد با صحنه وحشتناکی مواجه شد. دختر نوجوان در اقدامی هولناک با روسری‌اش خودش را حلق آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داده بود. فریاد این مددجو وقتی ساجده را در این وضعیت دید باعث شد سایر مددجویان و مددکارشان سراسیمه خود را به حمام برسانند. آنها صحنه‌ای را که با چشم می‌دیدند باور نداشتند. ساجده با وجود مشکلاتی که داشت، اما دختر آرامی بود و هیچ‌کس باورش نمی‌شد که او خودکشی کرده است. هرچند دقایقی بعد امدادگران اورژانس خود را به محل حادثه رساندند اما دیگر کار از کار گذشته بود. در این شرایط بود که با دستور قضایی تحقیقات درباره روشن شدن ابعاد این حادثه دلخراش آغاز شد.
ساجده چرا خودکشی کرد؟
انتشار خبر خودکشی دختر نوجوان مشهدی موجب جریحه دار شدن افکار عمومی شد و همه به‌دنبال پاسخ این سؤال بودند که ساجده چرا خودکشی کرده است؟ حمیدرضا پوریوسف، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در این‌باره می‌گوید:« این حادثه پنجشنبه 6آذرماه در مرکزی که تحت نظر ما قرار دارد اتفاق افتاد. این دختر ۱۵ ساله ۶ماه بود که در این مرکز نگهداری می‌شد و به‌خاطر اینکه خانواده صلاحیت نگهداری وی را نداشتند، بنا بر حکم قضایی در مرکز پذیرش شده بود. » وی درباره وضعیت روحی- روانی این دختر می‌گوید:« او تحت نظر روانشناس و روانپزشک بود و دارو مصرف می‌کرد، ولی پیش از خودکشی هیچ‌گونه نشانه یا علائمی که نشان دهد در شرایط نامناسبی قرار دارد نداشت. دوربین‌های مرکز نیز کنترل شدند و رفتار غیرعادی از او مشاهده نشد. »
پوریوسف درباره وضعیت خانوادگی ساجده نیز می‌گوید:« پدر این دختر در زندان به سر می‌برد و مادرش نیز دچار اعتیاد است و به همین دلیل خواهر و برادر دیگر این دختر نیز به‌خاطر مشکلات مادرشان در سرپرستی از فرزندان در سایر مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند. »
شایعه خودکشی دسته جمعی؟
انتشار خبر خودکشی دختر15ساله در بهزیستی مشهد موجب انتشار شایعه‌های زیادی شد. یکی از این شایعات، خودکشی دسته جمعی دختران در این مرکز بود. خبری که از سوی بهزیستی خراسان رضوی تکذیب شد. پوریوسف در این‌باره می‌گوید:« موضوع خودکشی دسته‌جمعی در این مرکز که در بعضی رسانه‌ها منتشر شده است صحت ندارد و چنین اتفاقی رخ نداده است و این خبر تکذیب می‌شود. اما درباره مرگ دختر 15ساله تحقیقات برای روشن شدن همه ابعاد حادثه ادامه دارد. » در شرایطی که مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ماجرای خودکشی دسته‌جمعی را شایعه می‌داند اما نیره عابدین‌زاده، معاون دادستان استان خراسان رضوی می‌گوید دختران حاضر در مرکز نگهداری گفته‌اند قصد خودکشی با قرص را داشته‌اند. او می‌گوید: «در‌صحبت با دختران گزارش شد که آنها هم قصد خودکشی با قرص داشتند. در شب خودکشی ساجده اورژانس در محل حاضر شده بود و باید گزارش‌های دقیق‌تری از مأموران اورژانس بگیریم که آیا حالتی در دختران دیگر مبنی‌بر اینکه قرص خورده بودند، وجود داشته است یا نه؟ چون بحث خودکشی دسته‌جمعی را خود دختران به ما گفته‌اند، اما صحت آن را باید بررسی کنیم.» وی ادامه می‌دهد:« نشانه‌هایی از قبل بوده که افسردگی و آشفتگی ساجده را نشان می‌داده، همه این مسائل کنترل‌پذیر بوده است و بهزیستی باید پاسخگو باشد که چرا این دختر را درمان نکرده یا اینکه درمانش کافی نبوده و سبب خودکشی شده است. در ماجرای خودکشی ساجده باید مقصر مشخص شود و ما در دستگاه قضایی درحال بررسی همه مستندات و پرونده این دختر 15ساله هستیم. حتی با دختران دیگر مرکز خانه سلامت هم صحبت کردیم که مشخص شود رفتار مربی این مرکز با ساجده چطور بوده است. دختران دیگر گزارش داده‌اند که رفتار مربی خشن و بد بوده است. البته صحت این موضوع را بررسی خواهیم کرد.»
او در ادامه می‌گوید:« ساجده به‌طرز دلخراشی با روسری خودش را حلق‌آویز کرده و این اقدام او درحالی بوده که دختران دیگر مرکز از تصمیم او خبر داشتند. حال چطور مسئول مرکز متوجه برنامه‌ریزی آنها نشده است؟ بنابراین همه مسئولان بهزیستی که مرتبط با این موضوع هستند، باید پاسخگو باشند.» در همین حال از مشهد خبر می‌رسد که گروهی از کارشناسان بهزیستی برای بررسی ابعاد مختلف این حادثه از تهران راهی محل حادثه شده‌اند و بررسی‌ها در این‌باره در جریان است. از سوی دیگر پرونده‌ای در این‌باره در دادسرای مشهد تشکیل شده و بازپرس جنایی تحقیقات قضایی در این‌باره را آغاز کرده است.