حادثه 24 - 16 سال قبل درست در چنین شبی آتش به جان مسجد ارگ افتاد و حادثه ای دلخراش را رقم زد. در جریان این حادثه 78 نفر در شعله های آتش جان خود را از دست دادند و حدود 350 نفر مصدوم شدند. اما این حادثه هولناک چگونه اتفاق افتاد؟
به گزارش حادثه 24، شب پنجم محرم 16 سال قبل (26 بهمن سال 1383) در حالی که نماز جماعت در مسجد ارگ رو به پایان بود ناگهان صدای فریاد از مسجد ارگ در بازار تهران بلند شد؛ فریادهایی که خبر از یک حادثه وحشتناک می‌داد. کم‌کم شعله‌های آتش از این مسجد بزرگ دیده شد و فریادها هر لحظه بیشتر از قبل می‌شد. چادر یکی از خانم‌ها آتش گرفته بود. چند مرد برای کمک به قسمت زنانه رفتند، اما فایده‌ای نداشت. آتش بود که از سقف بر سر نمازگزاران می‌بارید. شعله‌ها به سقف برزنتی مسجد رسیده و آتش را بزرگ‌تر و گسترده‌تر کرده بود. هرکس می‌خواست به نحوی خودش را نجات دهد، اما درها باز نمی‌شد و تنها راه فرار چند پنجره کوچک بود. حتی مردمی که بیرون مسجد بودند هم کاری از دست‌شان برنمی‌آمد، همین شد تا پایتخت‌نشینان شاهد یک فاجعه بزرگ باشند.
نیروهای آتش‌نشانی از چند ایستگاه با هشت خودروی آبپاش خودشان را به میدان ارگ رساندند و پس از چند ساعت تلاش آتش را مهار کردند، اما خاموش‌شدن شعله‌های وحشتناک این مسجد نتوانست به قربانیان کمکی کند. عده زیادی در آتش سوختند و عده‌ای هم زیر دست و پا و فشار جمعیت در راهروی خروجی مسجد خفه شدند. در همان دقایق نخست حادثه چند مصدومی که زیر دست و پا له شده و عده‌ای دیگر که سوخته بودند و هنوز نفس می‌کشیدند، توسط نیروهای امدادی و آتش‌نشانی به نزدیک‌ترین بیمارستان‌ها منتقل شدند، اما با وجود تلاش فراوان کادر درمانی، با توجه به شدت سوختگی و جراحات وارده در بیمارستان جان خود را از دست دادند. همین باعث شد تا آمار قربانیان به ٧٨ نفر برسد.
آغاز تحقیقات
از همان زمان بازپرس دادسرا در محل هولناک‌ترین آتش‌سوزی پایتخت حاضر شد و بررسی‌هایش را آغاز کرد. تحقیقات نخست نشان می‌داد که علت حادثه ترکیدگی سیلندر گاز در طبقه دوم مسجد بوده است. در ادامه تحقیقات مشخص شد که سقف برزنت ٨٠٠ متری از سوی متولیان مسجد برای جلوگیری از نفوذ سرما به پارافین آغشته شده بود که همین موضوع باعث اشتعال بیشتر و سریع‌تر سقف شده، تا آتش از آسمان مسجد روی نمازگزاران فرود آید. بنابراین تحقیقات در رابطه با مشخص شدن مقصران این حادثه مرگبار آغاز شد.
شناسایی 9 مقصر حادثه
کارشناسان در بررسی‌ها و پیگیری‌های خود، هیأت امنای مسجد را ۴۰ درصد، هیأت امنای عزاداران را ۴۰ درصد و نهادهای بالادستی و نظارت بر مساجد را ۲۰ درصد در این حادثه مقصر اعلام کردند. اما در طی این سال‌ها به دلیل بلاتکلیف بودن این پرونده و طولانی‌شدن روند رسیدگی، از تعداد ۹ مقصر، سه نفر از آنها فوت کردند.
احضار حاج منصور
تحقیقات در این پرونده به درازا کشید تا اینکه بر اساس گزارش تسنیم، سال 92 حاج منصور ارضی بعنوان یکی از برگزار کنندگان حادثه برای ادای توضیحات درباره پرونده آتش سوزی مسجد ارک تهران، به دادسرای امور جنایی احضار شد. برخی مصدومان و خانواده تعدادی از شهدای این حادثه مدعی بودند قاضی وقت در حکم صادره میزان واقعی دیه را محاسبه نکرده و مبلغی کمتر از دیه واقعی به آنها تعلق گرفته است.
پرونده در دادگاه
با کامل شدن تحقیقات، این پرونده بعد از صدور کیفرخواست به شعبه ۱۱۵۵مجتمع قضایی بعثت فرستاده شد و بعد از صدور حکم پرونده به دادگاه تجدید نظر ارجاع داده شد. در دادگاه تجدید‌‌نظر با ایراد نقص‌هایی در پرونده شامل سه بند: ۱- تعداد قربانیان و حادثه‌دیدگان مشخص شود ۲- چند نفر از مقصران این حادثه در قید حیات هستند. ۳- مبلغ پرداختی به اولیای‌دم و آسیب‌دیدگان مشخص شود که بابت دیه بوده یا به عنوان کمک به آنها پرداخته شده است؛ آن‌را به دادسرای امور جنایی تهران فرستاد.
این پرونده توسط قاضی محسن مدیر‌روستا، بازپرس وقت شعبه ششم دادسرای اموز جنایی رسیدگی شد و با انجام تحقیقات دوباره، نقص‌های این پرونده برطرف و مشخص شد: ۱-تعداد شهدای این حادثه ۷۸ نفر و مجروحان این حادثه تلخ ۲۲ نفر بوده است. ۲- از تعداد ۹ نفر مقصر، سه نفر از آنها فوت کرده‌اند. ۳- مبلغ پرداخت شده به اولیای‌دم و آسیب‌دیدگان بخشی از دیه بوده است. بدین ترتیب با بررسی‌ها و تحقیقات لازم این پرونده جهت صدور حکم بار دیگر به دادگاه فرستاده شد اما با گذشت 16 سال از وقوع این حادثه پرونده هنوز سرنوشت روشنی پیدا نکرده است و خانواده برخی قربانیان همچنان پیگیر پرونده و شناسایی مقصران حادثه هستند.