حادثه 24 - یک بیماری نادر کودکان که بسیاری از پزشکانی که در زمینه بیماری‌های کودکان کار نمی‌کنند شاید تا پایان دوران کار حرفه‌ایشان حتی یک مورد آن را نبییند، ناگهان در دوران کرونا محل توجه عموم قرار گرفت. اما کاوازاکی چه بیماری‌ای است و چرا نامش این روزها مطرح شده است.
کاوازاکی بیماری نادر کودکان زیر پنج سال است که اولین مورد آن را تومیساکو کاوازاکی پزشک متخصص کودکان در بیمارستان صلیب سرخ توکیو در سال ۱۹۶۱ مشاهده کرد. دکتر کاوازاکی چهل سال در بخش کودکان این بیمارستان کار کرد، او کوچکترین فرزند از هفت فرزند خانواده و متولد توکیو بود. از کودکی به گیاهان و میوه‌ها علاقمند بود و می‌خواست درباره جهش ژنتیکی مطالعه کند. مادرش اما می‌خواست او پزشک شود.
دکتر کاوازاکی در هیچ کتاب پزشکی توضیحی برای بیمار چهار ساله‌ای که دیده بود نیافت. سال بعد یک مورد دیگر دید و بعد موارد دیگر. او با پنجاه مقاله تحقیقی در سال ۱۹۶۷ این بیماری را تعریف و ومعرفی کرد. ابتدا در ژاپن و چند سال بعد در تمام دنیا این بیماری به رسمیت شناخته و وارد کتاب‌های مرجع پزشکی شد. دکتر کاوازاکی اکنون ۹۵ سال دارد و سالها رئیس کمیته تحقیقات بیماری کاوازاکی در ژاپن بود و جوایز متعدد و همچنین عالی‌ترین نشان ملی را از امپراتور ژاپن دریافت کرده است.
با اینکه چند دهه است بیماری کاوازاکی شناخته و توصیف شده اما علت آن هنوز نامعلوم است و تشخیص آن کاملا بالینی است و آزمایش تشخیصی ندارد. تاخیر در تشخیص و درمان این بیماری به قیمت جان کودک تمام می‌شود.
کاوازاکی علائمی شبیه بیماری‌های ویروسی یا میکروبی دارد اما تاکنون برای آن عامل بیماری‌زا یافت نشده و مسری هم نیست. یک احتمال دیگر این است که شاید بیماری زمینه ژنتیکی داشته باشد. با اینکه بیماری در تمام دنیا دیده شده، بیشتر در شمال شرقی آسیا، ژاپن، کره، چین و تایوان دیده می‌شود.
بیماری سه مرحله دارد:
مرحله اول یا حاد (هفته اول و دوم)
علانم ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است شدید باشند. کودک بسیار بی‌قرار و تحریک‌پذیر می‌شود و درد دارد.
تب شایعترین علامت است که در ابندای بیماری ظاهر می‌شود و به تب‌بر و آنتی بیوتیک جواب نمی‌دهد. تب ممکن است تا چهل درجه بالا برود، معمولا تب پنج روز طول می‌کشد اما بدون درمان تا یازده روز هم ممکن است اذامه داشته باشد.
بثورات پوستی که شکل آنها از کودکی به کودک دیگر فرق می‌کند.
پوست انگشتان دست و پا سفت و قرمز می‌شوند، دست و پا ممکن است ورم کنند و دردناک شوند بنابراین کودک از راه رفتن و فعالیت خودداری می‌کند.
چشم‌ها قرمز و متورم می‌شوند (التهاب قرنیه) که معمولا دردناک نیست.
لب‌ها خشک، سرخ، ترک خورده یا متورم شده، ممکن است پوستش وربیاید و خونریزی کند. زبان متورم و سرخ می‌شود که به آن 'زبان توت‌فرنگی ' می‌گویند.
غدد لنفاوی گردن متورم می‌شوند.
مرحله دوم یا تحت حاد (هفته دوم تا چهارم)
شدت علائم در این مرحله کمتر است. تب معمولا فروکش می‌کند اما کودک همچنان بی‌قرار است و درد زیادی دارد.
در این مرحله این علائم ممکن است ظاهر شوند:
دل درد
سردرد
استفراغ
اسهال
ادرار چرکی
گیجی و خواب‌آلودگی و بی‌حالی شدید
زردی
درد و تورم مفاصل
ور آمدن پوست انگشتان دست و پا و کف دست و پا
مرحله سوم یا نقاهت
کودک رو به بهبودی می‌رود و در نهایت تمام علائم بیماری باید برطرف شوند. البته کودک هنوز قوای خود را باز نیافته و کم انرژی است و زود خسته می‌شود.
یکی از مهمترین عوارض کاوازاکی بیماری رگهای خون‌رسان به خود قلب (کرونری) است که در صورت عدم درمان به قلب کودک آسیب می‌زند. کاوازاکی در اصل التهاب رگ‌ها است که باعث تنگ شدن رگ‌ها و کاهش خون‌رسانی به اعضای حیاتی می‌شود.
تشحیص بیماری معمولا بر اساس وجود تب به علاوه چهار علامت اصلی است:
سرخی و التهاب چشم‌ها
علائم زبان و گلو
علائم دست و پا
بثورات پوستی
تورم غدد لنفاوی گردن
درمان
اساس درمان تجویز ایمونوگلبولین است برای تقویت سیسنم ایمنی و استروئید یا کورتون است برای سرکوب واکنش التهابی شدید سیستم ایمنی که خطرناک است. آسپیرین در دوز کم هم ممکن است تجویز شود و درمانهای دیگر بر اساس نیاز کودک.
اما چرا اکنون نام این بیماری مطرح شده؟
علائم بیماری شبیه بیماری‌های عفونی است بنابراین در دوران همه‌گیری بیماری کم‌شناخته‌شده‌ای مثل کرونای ۲۰۱۹ این شک را ایجاد می‌کند که آیا موارد کاوازاکی که اخیرا تشخیص داده شده به کرونا ربط دارد یا نه. در بریتانیا برخی از موارد کاوازاکی که این روزها گزارش شده مبتلا به کرونا نبوده‌اند.
دیگر اینکه بیشتر موارد مرگ بر اثر کرونا و آنفلوآنزا، به علت واکنش شدید التهابی سیستم ایمنی است که به آن طوفان سایتوکین می‌گویند نه به خاطر خود ویروس. بنابراین این شک ایجاد می‌شود آیا این بیماری کاوازاکی است یا طوفان سایتوکین ناشی از کرونا.
پاسخ این سوال احتمالا در آینده روشن می‌شود که آیا کرونا و کاوازاکی با هم ربط دارند یا شباهت پاتوفیزیولوژی و علائم و ناشناخته بودن کرونا باعث ظن به چنین ارتباطی می‌شود.