حادثه24- کامبیز مهدی زاده؛ داماد روحانی و مشاور عالی معاون علمی و فناوری رئیسجمهور در روزنامه آرمان ملی نوشت: دوباره زمین لرزید و همه کارشناس صاحب نظر و خبره زمین شناسی و لرزه شناسی شدند و باز داستان تکراری جابهجایی پایتخت تکرار شد که البته واقعیتی بود که هیچگاه تا به امروز عملی نگردیده است.
اما از دو منظر به واکاوی این زلزله میپردازیم. منظر اول اینکه به عقیده اینجانب زلزله دماوند که در تهران و سایر استانها هم احساس شد، همزمان با پدیده Supermoon بوده است (اَبرماه). ابرماه پدیدهای است که ماه در کاملترین حالت خود و در نزدیکترین فاصله از زمین قرار میگیرد و زمانی که زلزله دماوند رخ داد، شاهد این پدیده بودیم. در این حالت نیروی جزر و مدی به حداکثر خود میرسد و ما در آن روز بالاترین مد و پایینتر جزر را در آبهای جنوب کشور داشتیم.
سوال اصلی اینجاست که این پدیده چه تاثیری بر روی زلزله دارد؟ نیروی جزر و مد قویترین نیرویی است که به زمین وارد شده و باعث تغییر شکل میشود، بنابراین میتواند بهعنوان یک نیروی محرکه در فعالسازی نیروی ذخیره شده در گسلها عمل کند و آمارها نیز در جهان این مورد را تایید میکند. در هنگام ماهِ کامل و هنگامی که هلال ماه دیده میشود، آمار زمینلرزهها بیشتر شده و در این حال جاذبه دیگر سیارات روی زلزله تاثیر میگذارد یا باعث میشود چند زلزله پیدرپی رخ دهد.
از نمونههای زمین لرزههای 20 سال گذشته میتوان به زمینلرزههای سوماترا اندونزی در سال 2004 به بزرگی 1/9 ریشتر، شیلی در سال 2010 بزرگی 8/8 ریشتر و توموکو اوکی ژاپن در سال 2011 بزرگی 9 ریشتر که همگی همزمان با وجود تنشهای جزر و مدی بالا بودهاند، اشاره کرد. درست است جزر و مد به میزان اندکی روی بارگذاری لایههای تکتونیکی در پوسته تاثیر میگذارد (حتی اگر این مقدار یک سهم کوچک باشد)، کماکان میتواند به میزان نقشی باشد که در نتیجه کلی تاثیراتی دارد. منظر دوم این است که خیلی از کارشناسان اظهار داشتهاند که زلزله ارتباطی با فعالیت آتشفشان کوه دماوند نداشته که این موضوع در این مقطع میتواند درست باشد، چرا که گسل مشا که نزدیکترین گسل در این کوه آتشفشان است.
در طول تاریخ فعالیتهای خود را داشته، اما به عقیده بنده بایستی به عکس این قضیه نیز توجه کنیم که ممکن است حرکت گسل مشا و فعالیتهای تکتونیکی در سالهای اخیر باعث فعال شدن آتشفشان دماوند شوند؟ به خاطر اهمیت همین موضوع دائما باید حرکات گسلهای نزدیک آتشفشان دماوند مورد پایش قرار گیرد. اینها سوالاتی است که باید بررسیهای زمین شناسی و ژئوفیزیکی به آن پاسخ دهد اما آنچه مهم است این است که بدانیم زلزله هلهله درون زمین است، پس ندای درون زمین را جدی بگیریم.