حادثه 24 - همچنان چشم اهالی به تراکتور رنگورورفته است که ظهرها برای آنها مواد غذایی میآورد. این وسیله تنها راه دسترسی روستای «کهنانی کش» به جاده اصلی است. باران که آمد، آب رودخانه پس زد و همه چیز را با خودش برد. زمین کشاورزی و همه داشتههای اهالی با سیل از بین رفت. آب رودخانه جاده را هم شست و ارتباط این روستا با ٩٥٠ نفر از ساکنانش را با بقیه مناطق دشتیاری قطع کرد. تنها تراکتور این روستا هم شد وسلیه حملونقل مردم. حالا ٩ روز است که اهالی این روستا همین وضع را دارند و تنها امیدشان این تراکتور است. دهقانی از ساکنان این روستا میگوید: «جمعه شب زنی باردار دردش گرفت و با همین تراکتور او را به جاده اصلی رساندند تا با کمک نیروهای امدادی هلال احمر به چابهار منتقل شود.» روستای کهنانی کش تا چابهار ١٣٠ کیلومتر فاصله دارد، ظاهرا همین دوربودن از مرکز شهرستان هم باعث شده تا فقط مواد غذایی به اهالی این روستا برسد: «اینجا شبها خیلی سرد است، برق روستا پنجشنبه شب وصل شد، با اینکه بارندگی قطع شده و جریان آب رودخانه هم کاهش پیدا کرده، اما دسترسی ما هنوز هم مسدود است.» اما سیل مشکلات دیگری هم برای اهالی کهنانی کش به وجود آورده، مردهای روستا بیش از همه چیز نگران هفتهها و ماههای آیندهاند. سیل همه باغات و زمینهای کشاورزی آنها را از بین برده، چاه، موتور آب و قناتها کلا تخریب و درختها از ریشه کنده شدند و این یعنی نابودشدن منبع درآمدی مردم روستا: «سیل همه زندگی ما را از بین برد. امروز از طرف جهاد کشاورزی چابهار برای بازدید آمدند، خودشان گفتند که هیچ چیز باقی نمانده است. حداقل یکسال زمان لازم است تا همه چیز مثل روز اول شود، البته اگر دولت کمک کند، در غیر این صورت همه مردهای این روستا بیکار میشوند و پولی برای سیرکردن شکم زن و بچه نخواهند داشت.»
وضع سایر روستاهای بخش دشتیاری هم چندان تعریفی ندارد. بدبختی مردم اینجا تازه بعد از فروکشکردن سیل شروع میشود. چندماه دیگر که دمای هوای اینجا به ٥٠ درجه برسد و خانهها بدون کولر و پنکه میشود تنها سرپناه ما، آن وقت است که معلوم میشود این سیل چه بلایی سر مردم بلوچ آورده است. اینها را نورمحمد رئیسی به «شهروند» میگوید. او از همان روزهای نخست سیل به کل روستاهای دشتیاری و زرآباد سرکشی کرد و از نزدیک حجم وسیع خرابی که سیل به بارآورد، دید: «حجم خرابی باورنکردنی است. آب همه چیز این مردم را با خودش برد. الان در بیشتر خانهها هیچ وسیلهای سالم نمانده؛ یخچال، گاز و کولر وسایل اصلی زندگی است که از بین رفته است. درواقع اینجا زندگی مختل شده است. نیروهای امدادی مواد غذایی توزیع میکنند، پتو، موکت و وسایل گرمایی هم کم و بیش بین مردم منطقه توزیع شده، اما این وضع تا چندماه دیگر ادامه دارد.» او ادامه میدهد: «کار مردم این مناطق کشاورزی است. کاشت موز، سبزیجات، پیاز و لیمو، همه زمینها از بین رفته است. بیشتر خرابیها هم مربوط به منطقه دشتیاری و زرآباد است. روستاهای این مناطق در پاییندست واقع شده که باعث شد حجم زیادی آب به این سمت سرازیر شود.»
کمبودها زیاد است
هنوز تعداد زیادی از راههای روستایی منطقه مرکزی و دشتیاری بازگشایی نشده. برخی جادهها تخریب شده. چهار مدرسه بهطور کامل ازبین رفته و از هفته گذشته تاکنون مدارس در این منطقه تعطیل است. کمبود موادغذایی و وسایل گرمایشی را هم باید به این مشکلات اضافه کرد. اینها را مریم شیرخانزهی بخشدار بخش مرکزی چابهار میگوید. به گفته او از بین رفتن زیرساختهای اساسی بهخصوص راههای دسترسی بزرگترین مشکل حال حاضر مناطق سیلزده است: «هنوز راه ارتباطی بسیاری از روستاها بازگشایی نشده. اصلا در مواردی این امکان تا فروکش نکردن کامل روانآبها امکانپذیر نیست. چون بخشهایی از جادههای روستایی کاملا شسته شده است.» نبود دسترسی مناسب، کار امدادرسانی را هم مختل کرده است. هرچند از مناطق سیلزده خبر میرسد که مواد غذایی یا در اصطلاح اقلام زیستی با سرعت بهتری نسبت به روزهای نخست وقوع سیل در بین سیلزدگان بلوچستانی درحال توزیع شدن است، اما آن طور که خانم شیرخانزهی میگوید، مشکلات اصلی هنوز نمایان نشده: «درحال حاضر آب آشامیدنی بستهبندی در بیشتر مناطق توزیع شده، البته کمبودهایی به ما گزارش میشود، ولی مشکل اصلی این است که بیشتر مناطق روستایی ما آب لولهکشی ندارند و این موضوع از لحاظ بهداشتی نگرانکننده است.» نبود آب لولهکشی مشکل قدیمی مناطق جنوبی استان سیستانوبلوچستان است. حالا آن کمبود قدیمی با وقوع سیل و از بین رفتن جادههای روستایی دست به دست هم داده تا مردم این مناطق برای شستوشو و حتی آب شرب از آب غیربهداشتی استفاده کنند. بارش شدید و جاری شدن سیلاب هم باعث گلآلود شدن آب پشت سدها شده و این مسأله دسترسی معدود خانوادههای روستایی در این مناطق به آب سالم را عملاغیرممکن کرده است. همین هم شده تا مسئولان این منطقه از استانهای مجاور درخواست کردند تانکر آبرسان به مناطق سیلزده اعزام کنند. اما ظاهرا هنوز این کمکها به مناطق سیلزده نرسیده است.
به گفته شیرخانزهی مجموع روستاهای عورکی با ٢٥ پارچه آبادی بیشترین خسارتهای ناشی از سیل اخیر را متحمل شدند، روستاهایی که از گذشته با باغات موز آن شناخته میشد، ولی حالا چیزی ازآن باغها باقی نمانده. سیل خانههای زیادی را هم در این مناطق بلااستفاده کرده است: «براساس ارزیابیهای انجام شده، ١٢٠٠ خانه روستایی بیش از ٧٠درصد آسیب دیده است. در واقع این خانهها باید تخریب و نوسازی شود. ٣٠٠ خانه هم نیاز به تعمیرات اساسی دارد. اینها نیاز به کمکهای دولتی دارد.»