حادثه 24 - خودسوزی جانبازان قمی پای استانداری را به این مساله باز کرد.
خبر همان قدر تلخ و غیر منتظره، چهارمین خودسوزی در کمتر از سه ماه در قم اتفاق افتاد، اولین خودسوزی در دوم شهریور ماه مربوط به فرزند یک شهید در قم بود که در مقابل در ورودی اتاق مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران قم اقدام به خودسوزی کرد و جان باخت، پس از آن خودسوزی یک جانباز قمی در تهران، سومین خودسوزی یک جانباز و بازهم در قم و چهارمین جانباز هم که همین آبان ماه خودسوزی کرد!
ماجرا آن قدر تلخ و پرحاشیه بود که هیچ نهادی وارد رسیدگی جدی به این ماجرا نشد، حتی گزارشی از رسیدگی به موضوع خودسوزی در اختیار رسانه‌ها و مردم قرار نگرفت، اما واقعیت ماجرای خودسوزی چه بود؟ بازار شایعات داغ داغ شد، عده ای گفتند این جانبازان را بیمارستان پذیرش نکرد؟ و یا از سوی بنیاد شهید هزینه درمان پرداخت نشده است،اما واقعیت ماجرا چیست؟
ماجرای خوسوزی فرزند شهید چه بود؟
حادثه ای دردناک که هرچند به گفته مسئولان بنیاد شهید در بیرون از ساختمان این اداره کل رخ داد، اما طبق گفته های برادر این فرد ،خود را مقابل در اداره کل بنیاد شهید استان قم آتش زده و به سمت دفتر مدیرکل بنیاد شهید دویده است! نکته عجیب این که چطور توانسته خود را آتش بزند و از نگهبانی بنیاد شهید رد شود؟
برادر این فرزند شهید می گوید: برادرم به دلیل بیماری مدتی در بیمارستان اردبیل بستری بود که به دلیل وضعیت نامناسب بیمارستان، درخواست انتقال می دهد، او را به قم منتقل می‌کنند، اما در قم بستری نمی‌شود.
او ادامه می دهد: برادرم تصمیم می گیرد به بیمارستانی در بخش جعفریه قم برود، اعلام می‌کند که وضعیت خوبی ندارد اما بیمارستان از بستری خودداری می‌کند، حتی نامه بنیاد شهید مبنی بر دستور بستری ارائه می‌شود، ولی اعلام می‌کنند برای مشخص شدن نحوه پرداخت هزینه بیمارستان، تاییدیه بیمه نیاز است، برادرم با حال نامساعد به قم بازمی‌گردد و فردای آن روز به بیمه مراجعه می‌کند که به کارش رسیدگی نمی‌شود و از همان سمت با تهیه بنزین یک راست خود را به اداره کل بنیاد شهید می‌رساند و در اعتراض به عملکرد بنیاد شهید خودسوزی می کند.
خودسوزی به روایت یکی از کارکنان بنیاد شهید قم
یکی از کارکنان بنیاد شهید قم در خصوص خودسوزی فرزند شهید گفت: این شخص قبل از رسیدن به محل بنیاد شهید استان قم بنزین را تهیه کرده بود، او بنزین را در فضای سبز بر روی خودش ریخته و وارد بنیاد شهید می شود.همکاران ما با توجه به بوی بنزینی که حس کرده‌اند به دنبالش می‌روند و دلیل حضور و مشکلش را جویا می‌شوند، اما او بدون اینکه توضیحی بدهد یا حرفی بزند بلافاصله در کمتر از دو دقیقه خودش را به دفتر مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران قم می‌رساند. همکاران ما نتوانستند مانع حرکت او بشوند، در نهایت بدون این که با کسی صحبتی کند یا مشکلش را بیان کند اقدام به خودسوزی می‌کند.
در هنگام خودسوزی این فرد، مدیرکل بنیاد شهید استان قم در دفتر خودش حضور نداشته است و همراه مسئولان استانی برای غبارروبی مزار شهدا به مناسبت هفته دولت بر سر مزار شهدا حاضر بوده است. همکاران ما توانستند با کپسول‌هایی که در بنیاد شهید وجود داشت اقدام به مهار آتش کنند، اما در نهایت به دلیل شدت سوختگی در بیمارستانی در تهران جان باخت.
عامل خودسوزی اختلال روانی و سابقه شوک عصبی بود
عینی،سرپرست معاونت بهداشت و درمان بنیاد شهید قم با تکذیب برخی شایعات درباره اینکه این فرزند شهید پذیرش نشده و یا از سوی بنیاد شهید هزینه های درمانی اش پرداخت نشده گفت: این فرد ۴۷ ساله دارای اختلال روانی و سابقه شوک عصبی بود که چندین بار هم در منزل تهدید به خودسوزی کرده بود.
او ادامه داد: بر اساس پرونده هایی که از بیمار که در اختیار داریم این شخص یک بار در بیمارستان اعصاب و روان اردبیل و چهار مرتبه هم در بیمارستان علی ابن ابیطالب قم بستری بوده است.
عینی با اشاره به سوختگی بالای ۵۰ درصد این شخص گفت: پس از پذیرش و اقدامات اولیه در بیمارستان نکویی به بیمارستان شهید مطهری تهران منتقل شد اما به دلیل شدت سوختگی جان باخت.
او در رابطه با وضعیت بیمه این فرزند شهید که اقدام به خودسوزی کرده است گفت: معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید پیگیر موضوع بیمه او بوده و مکاتبات لازم را در راستای برطرف کردن مشکلاتش با بیمه دی انجام داده و قول مساعد را هم گرفته بود.
شرط بستری شدن دستور پزشک است
معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران قم گفت: این فرزند شهید بنزین را در فضای سبز و در خارج از محوطه بنیاد شهید بر روی خودش ریخته است.
عینی ادامه داد: این شخص شب پیش از خودسوزی برای بستری شدن به بیمارستان مراجعه کرده بوده است، اما از آنجایی که شرط بستری شدن دستور پزشک است، بیمارستان مربوطه اقدام به بستری کردن این فرزند شهید نکرده بود، نزدیکانش برای برطرف کردن حل مشکلشان با این جانب تماس نگرفتند تا در صورت نیاز به مشکل این فرزند شهید رسیدگی شود.
وقتی نگهبان دم در اداره کل بنیاد شهید قم مقصر شناخته می شود
پس از گذشت یک ماه و چند روز از خودسوزی یک فرزند شهید مقابل در ورودی اتاق مدیرکل بنیاد شهید قم، به نظر می‌رسد مقصر اصلی این مسئله پیدا شده و نگهبان دم در اداره کل بنیاد شهید قم به سبب راه دادن این فرزند شهید به داخل اداره، اخراج شد.
ع. ا نگهبان در ورودی اداره کل بنیاد شهید قم، به علت ممانعت نکردن از ورود فرزند شهیدی که بر روی خود بنزین ریخته بود و به سمت دفتر مدیرکل بنیاد شهید حرکت کرده بود اخراج می شود.
او متاهل و دارای فرزند است و تنها تقصیرش این بوده است که فرزند شهید را به داخل اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران قم، جایی که قانونا وظیفه حمایت از این قشر ایثارگر را به عهده دارد، راه داده است.
پس از اخراج نگهبان در ورودی بنیاد شهید قم و انتشار خبر آن، با فشار افکار عمومی این کارمند قدیمی بنیاد شهید قم به محل کار خود بازگشت و مدیران بنیاد شهید به دنبال مقصر دیگری می‌گردند. البته نگهبان به صورت شرکتی در پستی دیگر در اداره بنیاد به کارگیری شد.
مدیر بنیاد شهید به دنبال مقصر دیگری می‌گردد
با توجه به بازگشت به کار نگهبان که جرم وی، اجازه ورود دادن به فرزند شهید بود، از منابع خود کسب اطلاع کرده است که مدیر بنیاد شهید قم به دنبال تعویض سرپرست معاونت درمان و به کارگیری یک نیروی متخصص در این جایگاه است تا هم به مطالبات جانبازان و خانواده شهدا بعد از مدت‌ها پاسخ دهد و فشار را کم کرده و هم عینی، سرپرست فعلی معاونت درمانـ که مدرک تحصیلی وی به رشته پزشکی مرتبط نیست را تلویحا به عنوان مقصر معرفی کند، امری که به سبب اتفاقات اخیر در بنیاد شهید قم، تاکنون موفق به انجام آن نشده است.
پس از چندین بار تماس برای اطلاع از جزئیات حوادث خودسوزی یک فرزند شهید و جانبازان از اداره بنیاد شهید و امور ایثارگران قم بی نتیجه ماند ،روابط عمومی این اداره کل هرگونه مصاحبه با شخص مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران قم را منوط به کسب اجازه از بنیاد شهید کل کشور اعلام کرد.
دستور پیگیری درگذشت یک فرزند شهید در قم صادر شد
پس از ماجرای تلخ خودسوزی فرزند شهید، امیرآبادی فراهانی، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی به پیگیری حادثه ورود کرد و از رئیس بنیاد شهید کشور خواستار پیگیری این موضوع و برخورد با مقصران این حادثه شد.
حجت الاسلام شهیدی در پاسخ به درخواست نماینده قم خطاب به حسن مصلحی، مدیر کل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات بنیاد شهید و امور ایثارگران آورد: با تأسف از درگذشت یکی از فرزندان شهید عزیز ضروری است در اسرع وقت نسبت به بررسی کامل ماوقع و همچنین روند درمانی ایشان اقدام نموده و نتیجه بررسی کامل موضوع به اینجانب گزارش گردد.
بدیهی است بنیاد شهید و امور ایثارگران به‌عنوان نهاد خادم جامعه معزز ایثارگری وظیفه خود می‌داند ضمن بررسی دلایل و پیگیری برخورد با مقصرین احتمالی، موضوع را ریشه‌یابی کرده و به کمک دستگاه‌های مسئول از تکرار این رویداد جلوگیری نماید.
برای اطلاع از آمار دقیق خودسوزی ها در سه ماه گذشته با اورژانس 115 قم چندین بار تماس گرفتم فراهانی،معاون اورژانس قم در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازقم،گفت:در سه ماه گذشته تنها آمار ثبت شده در سامانه اورژانس قم مربوط به آقایی ۴۷ ساله بود که ساعت ۱۰:۴۷ دقیقه در خیابان دورشهر کوچه یک اقدام به خودسوزی کرده بود و به بیمارستان نکویی قم منتقل شد.
او در خصوص آمار سه فرد خودسوزی شده دیگر گفت: آمار سه نفر دیگر در اورژانس قم ثبت نشده و احتمالا در جاهای دیگر ثبت شده است.
خودسوزی دوم
یک جانباز قمی دیگر پس از گذشت یک ماه پس از خودسوزی فرزند شهید دست به خودسوزی زد،با وجود پیگیری های استاندار قم و رئیس بنیاد شهید کشور برای علت خودسوزی فرزند شهید متاسفانه خودسوزی یک جانباز در مدت زمان کمی پس از آن حادثه تلخ بسیار شوک برنگیز بود.
این جانباز که نامش محفوظ است، در اقدامی اعتراضی خود را در مقابل یکی از ساختمان‌های اداری تهران آتش زده و بر اثر شدت جراحات ناشی از سوختگی بسیار شدید فوت کرد.
جزئیات بیشتر این حادثه تاسف برانگیز به سبب حفظ حرمت این جانباز، منتشر نشد.
سومین خودسوزی
سومین مورد خودسوزی مربوط به جانباز ۲۵ درصد که تحت پوشش بنیاد شهید قم بود، سوم شهریور ماه، فردای روزی که یک فرزند شهید خود را در ورودی دفتر مدیرکل بنیاد شهید قم آتش زد، در منزل خودسوزی کرده است و نهایتا بیست شهریور، به سبب شدت سوختگی در بیمارستان ویژه سوختگی اصفهان فوت کرده است،این سومین مورد خودسوزی تایید شده در میان جانبازان و خانواده شهدا قمی از ابتدای شهریور ماه امسال است.
سه فاجعه خودسوزی در فاصله زمانی حدود چهل روز از سوی جانبازان تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قم که ناشی از استیصال و نا امیدی مطلق آنها از حل مشکلاتشان بوده است بیانگر عملکرد نامطلوب بنیاد شهید قم در ارائه خدمات حمایتی در حوزه درمانی، مشاوره روانی و حقوقی به ایثارگران تحت پوشش خود است و لزوم بازنگری در مدیریت این اداره در استان تا قبل از بروز حوادث دیگر را گوشزد می‌کند.
خودسوزی چهارم
چهارمین جانباز در کمتر از سه ماه در قم خودسوزی کرد و خودسوزی وی منجر به فوت شده است،این جانباز اعصاب و روان که درصد جانبازی اش ۴۵ درصد بوده است، اواسط دو هفته پیش در منزل خود در قم دست به خودسوزی زده است و برای درمان به بیمارستان سوختگی اصفهان اعزام شده است.
علی رغم تلاش کادر درمانی بیمارستان، این جانباز فوت کرده است،این چهارمین مورد خودسوزی جانبازان در قم، در کمتر از ۳ ماه اخیر است.
بیمه ای که در عمل به برخی تعهداتش با انتقاداتی مواجه است
اما جریان بیمه جانبازان قابل تامل است، بر اساس قانون مصوب مجلس خدمات بیمه درمانی مکمل جانبازان، ایثارگران شاغل و غیرشاغل، بازنشسته و افراد تحت تکفل آنها، بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران است و بنیاد شهید، اجرای این قانون را با انعقاد قراردادی با بیمه دی در دستور کار قرار داد.
این شروع رویدادی است که به نظر می‌رسد در شکل گیری خودسوزی فرزند شهید نقش بسزایی داشته است. اینکه بیمه یاد شده در عمل به برخی تعهداتش با انتقاداتی مواجه است و به باور منتقدان، قصور‌های چشمگیری دارد. آنقدر چشمگیر که گفته می‌شود، این شرکت بیمه‌ای در بسیاری از شهر‌ها نمایندگی ندارد و به دلیل فقدان قرارداد با برخی مراکز درمانی، استفاده از خدمات آن با مشکلات زیادی روبه روست!
موضوعی که موجب شده قانون مصوب اجرایی نشده و استفاده از خدمات بیمه تکمیلی رایگان، منوط به طی کردن روندی طولانی و دست و پاگیر باشد، درست مانند روندی که ظاهرا فرد خودسوزی کرده در قم با آن دست به گریبان بوده و به خلق فاجعه منجر شده است؛ دردناک آنکه مرگ این فرد معترض هم نتوانسته مسئولان این شرکت بیمه را به واکنش وا دارد.
نبود نیروی متخصص در مرکز سوختگی قم
اما نکته ای که در حادثه دردناک خودسوزی ها در قم پیش آمده و حائز اهمیت است این است که در تمام این خودسوزی ها فرد حادثه دیده برای تکمیل روند درمان به تهران منتقل شده ،چرا قم مرکز تخصصی سوانح سوختگی ندارد؟!
پرهام،معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قم با اشاره به حادثه خودسوزی جانبازان گفت:به علت کمبود نیروی متخصص سوختگی و ارائه خدمات درمانی کامل مجروحین به بیمارستان سوانح سوختگی تهران منتقل شده بودند.
او ادامه داد: تنها بیمارستان فرقانی قم دارای بخش سوانح سوختگی است که سوختگی های سی درصد به پایین در آن قابل درمان است.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان این که جانبازان خودسوزی شده دارای درجه سوختگی بالای پنجاه درصد بودند عنوان کرد: بخش سوانح و سوختگی بیمارستان فرقانی قم از لحاظ امکانات برای درمان سوختگی ها در حد خوبی است و تنها مشکل نبود نیروی متخصص برای درمان سوختگی های بالای سی درصد است.
پرهام در ادامه با بیان این که نیروهای متخصص برای آموزش های لازم تعیین شده اند،افزود: این امر تا کمتر از دو سال زمان می برد تا قم بتواند در زمینه حواث سوختگی با درجات بالا را با نیروی متخصص کارآزموده تحت پوشش قرار دهد.
توضیح استانداری درباره خودسوزی جانباز اعصاب و روان در قم
دیروز بیست سوم آبان ماه با دستور ویژه سرمست استاندار قم،استانداری به مسئله خودسوزی جانباز اعصاب و روان ورود کرد و از آقای هاشمی مدیرکل بنیاد شهید قم بابت این مورد و همچنین سه خودسوزی اخیر توضیح خواسته شد.
مشاور امور ایثارگران استانداری قم،محمدرضا گروسی با اشاره به انتشار خبر خودسوزی یک جانباز ۴۵ درصد اعصاب و روان در منزلش، اظهار داشت: در حال حاضر اطلاعاتی که داریم در حد همین مطالب کلی است که مطرح شده، اما با دستور ویژه سرمست استاندار قم، در نامه‌ای به آقای هاشمی مدیرکل بنیاد شهید قم از او بابت این اتفاق اخیر توضیح خواسته‌ایم، کما اینکه در مورد سه خودسوزی اخیر هم ازاو توضیح خواسته بودیم.
مشاور امور ایثارگران استانداری قم در پاسخ به این سؤال که مدیرکل بنیاد شهید قم چه توضیحی بابت سه خودسوزی اخیر داشتند؟ گفت: وی تحلیل‌هایی کرده بود و دلایلی هم بابت خودسوزی نفرات قبلی ارائه کرده است.
او عنوان کرد: از آقای عباسپور معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید کشور هم درخواست کرده‌ایم تا یک آسیب‌شناسی و کار پژوهشی در مورد دلایل این خودسوزی‌ها صورت گیرد.
گروسی تصریح کرد: به هر حال اگر نیاز روز جامعه ایثارگر و جانباز کشور، تأمین داروهایشان است و اگر بپذیریم یکی از دلایل این اتفاق این است که شاید دارو به موقع به جانبازان نرسد، این یکی از موارد است که باید پیگیری شود؛ بعضی هم اشاره می‌کنند که داروخانه‌ها، چون طلب‌هایشان را نگرفتند و داروهایشان به موقع استفاده نمی‌شود و دوز آنها باید به موقع رعایت شود و نمی‌شود؛ این اتفاق می‌افتد. در هر صورت جانبازان اعصاب و روان، همیشه کارهای‌شان ارادی نیست و لذا این جانبازان عزیز ما باید دائما تحت نظر باشند؛ البته این اطلاعات فعلا در حد کلیات است و در نهایت معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید کشور که مسئول آسیب‌شناسی ویژه این موضوع هستند، باید نظر دهند.
مشاور امور ایثارگران استانداری قم اضافه کرد: همچنین چندی پیش مسئول حوزه حقوقی بنیاد شهید کشور و مسئول بازرسی بنیاد شهید کشور برای بررسی بیشتر موضوعات قبلی به قم آمده بودند و نشستی هم با بنده در استانداری داشتند.
او گفت: البته یک بخشی از این موارد به مشکلات روحی جانبازان برمی‌گردد و از این رو مددکاران حوزه ایثارگران و مجموعه رسیدگی به امور خانواده‌های شاهد و ایثارگر، باید نظارت مستمری روی این موضوع داشته باشند.
گروسی بیان کرد: پیرو انتشار خبر خوسوزی یک جانباز اعصاب و روان، در نامه‌ای به آقای هاشمی مدیرکل بنیاد شهید استان قم، از او خواستیم که دلایل این اتفاق را به صورت دقیق به ما اعلام کرده و بگویند که علت این اتفاق استفاده نکردن از دارو یا خدمات درمانی بوده یا مورد خاص دیگری وجود دارد که منتظریم جواب نامه ایشان را دریافت کنیم.
دلایل روانشناختی پدیده خودسوزی
محمدرضا ندرلو،روانشناس قطعاً این که شخصی دست به خودکشی یا خودسوزی یا اعمالی از این دست که منجر به مرگ و آسیب های جدی می شود، تصمیم یک روزه یا ناگهانی نیست بلکه می توان گفت مدت طولانی افکارمنفی و احساسات بد در روان شخص جمع شده و منجر به بروز چنین رفتاری می گردند.
او ادامه داد:افکار خودکشی معمولاً از افسردگی، برخی اختلالات و حس تنهایی و نیاز به توجه سرچشمه می گیرد، طرد شدن از طرف خانواده و اطرافیان، نیازهای شدید عاطفی و روانی شخص که بر طرف نشده، انتظارات بیش از حد جامعه از فرد و حس شرم و نقص که از ترحم برخی افراد به این اشخاص، حس بی ارزشی می دهد، وارد می شود، می تواند در شدت یافتن این افکار دخالت داشته باشد.
این روانشناس عنوان کرد:راهکارهایی در جهت جلوگیری از این نوع رفتار وجود دارد، از جمله آموزش خانواده آنها در نحوه برخورد و مواجهه با خواسته‌های قربانیان، درمان‌های گروهی و ترجیحاً در فضاهای باز و سرسبز است، افراد در گروهها با ایجاد حس همدلی از مشکلات یکدیگر آگاهی یافته و تجربیات خود را به اشتراک می گذارند که تاب آوری فرد به طور چشمگیری بالا می رود. این گروهها با حداکثر هشت نفر عضو و زیر نظر یک روانشناس خبره زوایایی که فرد را آزار می‌دهد را آشکار می کند.
با توجه به اخبار و اطلاعات به نظر می‌رسد نهاد‌های نظارتی انتظامی و نظامی که تاکنون به دلایلی قابل درک، ساکت مانده و هیچ تلاشی از آنها برای رسیدگی به امورات بنیاد شهید قم و وضعیت نابسامان آن که موجب اعتراض خانواده شهدا و جانبازان شده، دیده نمی‌شود، بایداقدامات لازم را برای سامان‌دهی وضعیت بنیاد شهید قم انجام شود.
سه فاجعه خودسوزی در فاصله زمانی حدود چهل روز از سوی جانبازان تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قم که ناشی از استیصال و نا امیدی مطلق آنها از حل مشکلاتشان بوده است بیانگر عملکرد نامطلوب بنیاد شهید قم در ارائه خدمات حمایتی در حوزه درمانی، مشاوره روانی و حقوقی به ایثارگران تحت پوشش خود است و لزوم بازنگری در مدیریت این اداره در استان تا قبل از بروز حوادث دیگر را گوشزد می‌کند که در صورت تداوم این وضعیت هر لحظه احتمال وقوع حوادث تلخی از این دست وجود دارد.