حادثه 24 - سفرهای بین‌شهری در ایران همیشه بخشی از زندگی روزمره مردم بوده‌اند. اگرچه جاده‌های قدیمی امکان دسترسی بین شهرها را فراهم می‌کردند، اما به دلیل مشکلاتی مثل باریک بودن، کیفیت پایین و ایمنی کم، بسیاری از سفرها با مشکلات و حوادث همراه می‌شدند. با گذشت زمان، نیاز به جاده‌هایی باکیفیت‌تر و ایمن‌تر احساس شد و بدین‌ترتیب آزادراه‌ها شکل گرفتند.
آزادراه‌ها مسیرهایی پهن‌تر و امن‌تر از جاده‌های قدیمی هستند که زمان سفر را کاهش می‌دهند؛ اما ساخت، نگهداری و توسعه این مسیرها هزینه‌های هنگفتی را می‌طلبد. یکی از راه‌های تامین این هزینه‌ها، دریافت عوارض آزادراهی است. در این مطلب قصد داریم تا به‌صورت جامع به بررسی عوارض آزادراهی، نحوه محاسبه، روش‌های پرداخت و سرویس‌هایی مانند عوارض آزادراهی آیتول (که این فرایند را ساده‌تر کرده است) بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
عوارض آزادراهی چیست؟
عوارض آزادراهی هزینه‌ای است که به ازاء استفاده از آزادراه‌ها پرداخت می‌شود و برای نگهداری، توسعه و بهره‌برداری از این مسیرها در نظر گرفته شده است. در گذشته، این عوارض به‌صورت نقدی و در جایگاه‌های مخصوصی دریافت می‌شد؛ اما با پیشرفت فناوری و دیجیتالی شدن خدمات، سیستم‌های الکترونیکی جایگزین روش‌های قدیمی شدند و امکان پرداخت عوارض آزادراهی ماشین به شکل‌های مختلف فراهم آمد.
در حال حاضر، دوربین‌های ثبت پلاک در آزادراه‌ها وظیفه ثبت اطلاعات خودروهای عبوری را بر عهده دارند و بلافاصله پس از عبور خودرو، پیامکی شامل جزئیات مبلغ عوارض برای مالک ارسال می‌شود. پرداخت به‌موقع عوارض از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا تاخیر در پرداخت می‌تواند جریمه‌های مالی به دنبال داشته باشد.
چگونه عوارض آزادراهی محاسبه می‌شود؟
یکی از پرسش‌هایی که رانندگان مطرح می‌کنند، این است که چگونه عوارض آزادراهی محاسبه می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که مبلغ عوارض آزادراهی به عوامل متعددی بستگی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع آزادراه: طول مسیر، هزینه نگهداری و زیرساخت‌ها، در تعیین مبلغ عوارض نقش دارند.
- نوع وسیله نقلیه: برای خودروهای سواری، وانت‌ها، اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه سنگین، نرخ‌های عوارض متفاوتی در نظر گرفته شده‌اند.
- افزایش سالانه: نرخ عوارض آزادراهی معمولا هر ساله با درصد مشخصی افزایش پیدا می‌کند.
برای مثال، هزینه تردد خودرو سواری در آزادراه تهران – پردیس ممکن است متفاوت از آزادراه کرج – قزوین باشد. علاوه بر این، خودروهای سنگین مانند تریلی یا کامیون سه‌محوره به دلیل تاثیر بیشتری که بر زیرساخت‌ها دارند، مشمول پرداخت نرخ عوارض بیشتری هستند.
روش‌های استعلام عوارض آزادراهی
پس از عبور از آزادراه، پیامکی شامل مبلغ عوارض به مالک خودرو ارسال می‌شود؛ اما اگر به هر دلیل پیامک به دست شما نرسید، راه‌های دیگری برای استعلام وجود دارند. از مهم‌ترین روش‌های استعلام عوارض آزادراهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سامانه تهران من: این سامانه یکی از معتبرترین و رایج‌ترین راه‌ها برای مشاهده جزئیات عوارض آزادراهی است.
- کد دستوریUSSD : با شماره گیری کد 7208# می‌توانید اطلاعات بدهی عوارض خود را به راحتی استعلام بگیرید.
- تلفن گویا: شماره تماس ۱۵۳۱ امکان دریافت اطلاعات مربوط به بدهی عوارض آزادراهی را فراهم می‌کند.
- اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های معتبر: یکی از بهترین ابزارها برای استعلام و پرداخت عوارض، وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ارائه‌دهنده خدمات مربوط به خودرو (مثل آیتول) هستند. آیتول به شما این امکان را می‌دهد که جزئیات ترددهای خود را بررسی کنید و عوارض آزادراهی را به‌صورت کاملا آنلاین بپردازید.
روش‌های پرداخت عوارض آزادراهی
امروزه به لطف خدمات الکترونیکی، پرداخت عوارض آزادراهی ماشین بسیار ساده‌تر از گذشته شده است و شما می‌توانید از روش‌های مختلف برای پرداخت این عوارض استفاده کنید. مهم‌ترین روش‌های پرداخت به شرح زیر هستند:
پرداخت آنلاین از طریق آیتول
آیتول یکی از بهترین سامانه‌های آنلاین برای پرداخت عوارض آزادراهی به‌شمار می‌آید. itoll.com امکان استعلام سریع بدهی و پرداخت فوری را برای کاربران فراهم کرده است و شما تنها با وارد کردن شماره پلاک یا اطلاعات خودرو می‌توانید بدهی عوارض خود را مشاهده و تسویه کنید.
پرداخت از طریق دستگاه خودپرداز
پرداخت عوارض با وارد کردن اطلاعات پیامک دریافتی در دستگاه‌های خودپرداز نیز امکان‌پذیر است. این روش برای افرادی که به اینترنت دسترسی ندارند، مناسب خواهد بود.
مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت
اگر امکان پرداخت آنلاین یا استفاده از دستگاه خودپرداز را ندارید، دفاتر پیشخوان دولت آماده ارائه خدمات پرداخت عوارض هستند.
پرداخت از حساب بانکی اشخاص
طبق قوانین جدید، امکان برداشت مستقیم مبلغ عوارض از حساب بانکی افراد فراهم شده که این روش برای تسهیل پرداخت و جلوگیری از تاخیر در نظر گرفته شده است.
استفاده از برچسب عوارضی
با نصب برچسب عوارضی روی شیشه خودرو و شارژ حساب مرتبط با آن، عوارض به‌صورت خودکار از حساب شما کسر می‌شود. این روش برای کسانی که به‌طور مکرر از آزادراه‌ها استفاده می‌کنند، بسیار کارآمد است.
جریمه عدم پرداخت عوارض آزادراهی
عدم پرداخت به‌موقع عوارض آزادراهی عواقب مالی و قانونی دارد. برای مثال، در سال ۱۴۰۲ جریمه عدم پرداخت عوارض برای خودروهای سواری، وانت و مینی‌بوس مبلغ 80 هزار تومان، برای اتوبوس و کامیون 100 هزار تومان و برای خودروهای سنگین مثل کامیونت‌های سه‌محور و نفتکش‌ها مبلغ 180 هزار تومان در نظر گرفته شده است.
البته، تاخیر در پرداخت باعث افزایش ماهانه مبلغ عوارض نیز خواهد شد. همچنین، بدهی عوارض آزادراهی ممکن است مانع دریافت خدماتی مانند تعویض پلاک خودرو و بیمه شخص ثالث شود.
مهلت پرداخت و نحوه اعتراض به قبض عوارض
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که برای طی مراحل پرداخت و نحوه اعتراض به قبض عوارض مدت زمان و مهلت مشخصی وجود دارد. پس از ارسال پیامک عوارض، مالک خودرو تا ۱۵ روز فرصت دارد تا بدهی خود را پرداخت کند. اگر در این مدت پرداخت انجام نگیرد، جریمه تاخیر نیز به مبلغ اضافه می‌شود. در صورتی که به هر دلیل، پیامک ارسال‌شده را نادرست می‌دانید، می‌توانید از روش‌های زیر برای ثبت اعتراض اقدام کنید:
- ارسال شماره پلاک به سرشماره ۱۰۰۰۰۱۵۳۱
- تماس با سامانه آنی رو (شماره ۱۵۳۱)
- ثبت اعتراض در سایت آنی رو
در صورت اعتراض به عوارض آزادراهی ثبت‌شده به نام خودرو خود می‌توانید از روش‌های گفته‌شده استفاده کنید.
حرف آخر
در این مطلب تلاش کردیم تا هر آنچه را که باید درباره پرداخت عوارض آزادراهی و جاده‌ای مدنظر قرار دهید، با شما در میان بگذاریم. همان‌طور که بیان کردیم، پرداخت عوارض آزادراهی نه تنها وظیفه‌ای قانونی است، بلکه به توسعه و نگهداری زیرساخت‌های جاده‌ای نیز کمک می‌کند. برای جلوگیری از جریمه‌های مالی و مشکلات احتمالی توصیه می‌شود که عوارض خود را به‌موقع و به‌صورت الکترونیکی پرداخت کنید. با خدماتی مانند وب‌سایت و اپلیکیشن آیتول، پرداخت عوارض آزادراهی بسیار سریع و آسان شده است.