حادثه 24 - متاسفانه بعضی از افراد به دلیل حسادت یا ابتلا به بیماری های روانی، به سایرین تهمت ناروا می زنند؛ قباحت این موضوع تا حدی زیاد است که شرع و به تبع آن قانون، نسبت دادن اطلاعات دروغین به دیگری را جرم شناخته اند. اگر صحت اطلاعات منتشر شده قابل تایید باشد، مجازاتی متوجه شخص نمی شود؛ در غیر این صورت، مدعی می تواند بر علیه تهمت زننده شکایتی رسمی ثبت کند.
بسیاری از قربانیان دعاوی اعاده حیثیت، اطلاعات کافی نسبت به قوانین، شرایط و مراحل تنظیم و ثبت شکایتنامه رسمی را ندارند و از این رو با دشواری های زیادی مواجه می شوند؛ در مقاله «شکایت تهمت و افترا چگونه است؟» تحت نظر کارشناسان مجرب، به جامع ترین پرسش ها پاسخ داده می شود.
دعوی اعاده حیثیت چیست؟
اگر فردی به دلیل خصومت های خانوادگی، حسادت و مشکلات روانی، مواردی را به شخص دیگری نسبت دهد که واقعیت نداشته باشد، مصداق تهمت شمرده شده و براساس قانون کشور، جرم می باشد.
اگر متهم نتواند صحت ادعاهایش را مستند به مدارک محکمه پسند اثبات کند و دروغگو شناخته شود، پیگرد قانونی علیه وی قابل اعمال می باشد؛ چراکه تهمت، آبروی خانوادگی و فردی را هدف می گیرد و به دنبال آن، اعتبار فرد در جامعه و حتی در محل کارش از بین می رود، یعنی چون آسیب های روانی و مادی را برای اشخاص به همراه دارد، حکم مجازات صادر خواهد شد. توصیه ما در چنین موقعیت هایی، مشورت با بهترین وکیل بجنورد یا محل زندگیتان است.
در سایت مستر وکیل ما وکلا را در شهرهای مختلف، براساس تخصص و زمینه کاری که دارند، به شما معرفی می کنیم. بنابراین می توانید در صورت نیاز به کمک وکیل، به سایت مستر وکیل مراجعه کنید و با یک سرچ ساده، بهترین وکیل را برای رسیدگی به پرونده انتخاب کنید.
جنبه های مختلف دعاوی مربوط به اعاده حیثیت
دعاوی مربوط به اعاده حیثیت در دو دسته قابل طبقه بندی اند:
الف) اعاده حیثیت از جنبه حقوقی
اگر فرد به دلیل جرائم قبلی خود، به دستور قاضی و از نظر قانونی از حق اجتماعی اش به گونه ای منع شود که آبرو و حیثیت وی تحت شعاع قرار گیرد، وی می تواند اهلیت خود نسبت به حقوق اجتماعی خویش را با طرح دعوی اعاده حیثیت و ثبت شکایت، دوباره به دست آورد.
ب) اعاده حیثیت از جنبه کیفری
اگر شخصی حقیقی یا حقوقی مانند شرکت ها و سازمان ها به فرد دیگری تهمت ناروا بزند، یعنی او را به داشتن صفتی یا ارتکاب به جرمی محکوم کند، اما مدرکی برای اثبات ادعایش نداشته باشد، قربانی باید برای اثبات بی گناهی و مطالبه حقوق اش شکایتنامه اعاده حیثیت از نوع کیفری را به ثبت برساند.
شرایط ثبت شکایت تهمت و افترا چیست؟
اگر فرد براساس اظهارات شخصی متهم پرونده معرفی شود، باید مدارکی را بر اثبات سخنانش تسلیم دادگاه کند؛ اگر فردی که اتهامات به او وارد شده، اطلاعات و مدارک ارائه شده در مرجع قانونی را نامعتبر و دروغ بداند، باید اقدامات قانونی با مضمون اعاده حیثیت را آغاز کند.
مهمترین شرط تشکیل اینگونه پرونده های کیفری، کمیت و کیفیت مدارک است؛ یعنی قربانی تهمت، باید شواهد محکم تری از تهمت زننده داشته باشد تا بتواند بی گناهی خودش را ثابت کند، در غیر این صورت تنها زمان و هزینه بیشتری را برای مراتب حقوقی پیچیده و بی ثمر هدر می کند.
نحوه اثبات تهمت و افترا چیست؟
پیش تر به شرط ارائه مدارک محکمه پسند توسط قربانی طی دعوی تهمت و افترا اشاره شد؛ در ادامه مطالب به مهمترین آنها بر اساس ماده 160 قانون مجازات اسلامی پرداخته می شود:
- ساده ترین روش برای اثبات تهمت، مجبور کردن افترا زننده به اقرار می باشد؛ این عمل می تواند از طریق پرسش پاسخ هایی با جمله بندی خاص توسط وکیل قربانی طی جلسات دادگاه اعاده حیثیت، محقق شود.
- از مهمترین و تاثیرگذارترین مدارک برای رد اتهام دروغین وارد شده بر فرد، شهادت شاهدین است؛ یعنی اشخاص بالغ، عاقل و عادلی که هنگام توهین و تحمیل افترا به فرد در محل حاضر بودند، باید با شرکت در جلسات دادگاه و بیان اظهارات خویش، قربانی را از تهمت مبرا کنند.
- روش دیگر برای اثبات تهمت و افترا، قسامه می باشد؛ البته از این روش تنها هنگامی می توان استفاده کرد که لوث وجود داشته باشد. لوث به معنای وجود ظن و شک توسط قاضی نسبت به وضعیت دعوی است؛ در این شرایط نزدیکان متهم که با او نسبت خونی دارند (اقوام نسبی)، می توانند با خوردن سوگند موجب محکومیت یا برائت فردی شوند.
- نهایتا قاضی با بررسی تمامی اظهارات، مدارک و شواهد ارائه شده توسط طرفین، باید با استفاده از دانش حقوقی خود و تجارب متعدد طی سال ها، حکمی صادر کند؛ پس علم قاضی نیز بر اثبات افترا و تهمت نیز موثر می باشد.
مدارک لازم برای ثبت شکایت تهمت و افترا چیست؟
- مدارکی برای احراز هویت قربانی تهمت خورده، یعنی کارت ملی و شناسنامه فرد
- هرگونه مدرکی که می تواند بی گناهی قربانی و تحقق تهمت و افترا را اثبات کند، مثل استشهادنامه، فیلم یا صدای ضبط شده از تحمیل افترا و توهین به وی و…
مراحل شکایت تهمت و افترا چگونه است؟
برای این امر باید با مدارک لازم، به یکی از شعب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و با تکمیل فرم های مربوطه تحت نظر مامور دولت، شکایت اعاده حیثیت را به صورت رسمی ثبت کند. سپس از طریق ابلاغیه هایی تاریخ، زمان و مکان جلسات دادگاه توسط سامانه ثنا یا پیامک به طرفین دعوی اعلام می شود؛ مجرم و قربانی یا نمایندگان حقوقی آنها (وکلا) باید برای پیشروی روند قانونی حتما در تمامی این جلسات شرکت کنند. پس از بررسی های مقام قضایی درباره پرونده، در نهایت حکمی صادر خواهد شد.
مرجع رسیدگی به شکایت تهمت و افترا کدام است؟
مرجع قضایی که مسئولیت دادرسی به پرونده اعاده حیثیت را دارد، در واقع نزدیکترین دادسرا به محل وقوع جرم است؛ مکانی که توهین و افتراها به شخص نسبت داده شده، محل جرم می باشد. همچنین لازم به ذکر است که قربانی تنها می تواند در بازه زمانی یک ساله از وقوع جرم به دادسرا مراجعه کند و پس از آن هیچ پیگرد قانونی ای صورت نخواهد گرفت.
مجازات اعاده حیثیت چیست؟
- در صورت نسبت دادن جرمی که عفت فرد را زیر سوال می برد (مانند لواط و زنا) به دیگری به شکل لفظی، در حالی که مدرک کافی ای برای اثبات آن وجود ندارد، تهمت زننده به مجازات حدی تا حداکثر 80 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
- اگر تهمت تحت عنوان اشاعه فحشا قرار گیرد، یعنی فرد اطلاعاتی دروغین علیه دیگری را خودش یا توسط رسانه ای نشر دهد، به حبسی متغیر بین یک ماه تا یک سال و 74 ضربه شلاق یا یکی از این دو براساس علم قاضی، محکوم می شود.
کلام آخر
قربانی افترا باید با به همراه داشتن مدارک هویتی یعنی شناسنامه و کارت ملی و همچنین شواهدی که بی گناهی وی را اثبات می کند، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و شکایت اعاده حیثیت را تنظیم کند. در اثبات تهمت، شهادت افراد، مدارک صوتی و تصویری، قسامه و علم قاضی کاربردی می باشد؛ پس از شرکت طرفین در جلسات دادگاه، در نهایت حکم صادر خواهد شد.