حادثه 24 - هر وقت صحبت از وکلا می‌شود یکی از حاشیه های همیشگی حق الوکاله های وکلا است. شاید به همین دلیل باشد که خیلی ها وقتی دچار مشکلات قضایی می‌شوند قید گرفتن وکیل را می‌زنند و همین اشتباه ممکن است به قیمت بازنده شدن آنها در پرونده تمام شد. اما جالب است بدانید که کانون وکلای دادگستری با شرایطی ویژه برای شهروندانی که توانایی گرفتن وکیل ندارند وکیل در نظر می‌گیرد و حتی به آنها مشاوره حقوقی رایگان می‌دهد. سعید باقری، رئیس اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری مرکز در گفتگو با حادثه 24 به معرفی خدمات حقوقی رایگان اداره معاضدت پرداخته است.
گفتگو را با معرفی اداره معاضدت کانون وکلا شروع کنیم. شما و همکاران تان در این اداره چه خدماتی به شهروندان ارائه می کنید؟
بر اساس قانون و بر اساس رسالت اجتماعی که کانون های وکلا برای خودشان قائل هستند تلاش شان این است که دسترسی مردم به عدالت قضایی حداکثری باشد. به همین دلیل بخشی از خدمات معاضدتی برای دسترسی مردم به عدالت بر اساس قانون است و بخشی از آن به اختیار خود کانونهای وکلا است. در آئین نامه 1400 قوه قضائیه راجع به لایحه استقلال قید شده که هر وکیل در طول سال باید 4 پرونده معاضدتی و تسخیری عهده دار شود. البته به دلیل تعداد زیاد وکلا شاید این تعداد پرونده به هر وکیلی نرسد اما ممکن است هر 2 یا 3 سال یک پرونده معاضدتی به هر وکیل واگذار شود. اداره معاضدت در دو حوزه فعالیت می‌کند. اول در حوزه ارائه مشاوره های حقوقی و قضایی به مردم که در این راستا در 35 نقطه تهران دفتر معاضدت دایر کرده ایم. در دادسراها و محاکم، در زندان اولین دو دفتر، در زندان زنان یک دفتر، در کمیته امداد، انجمن ام اس، کانون اصلاح و تربیت و ... دفتر ایجاد کرده ایم و به شهروندان خدمات قضایی ارائه می‌شود. بیش از 640 نفر از وکلای پایه یک مجرب با برنامه ریزی انجام شده در این دفاتر مستقر هستند که به طور رایگان به مردم نیازمند مشاوره حقوقی مشورت می‌دهند که به طور متوسط در طول سال بیش از 120 هزار فقره مشاوره می‌دهیم. قری به اتفاق افرادی که از مشاوره همکاران استفاده می‌کنند از مشاوره ها اظهار رضایت می‌کنند.
درباره خدمات دیگری که در اداره معاضدت کانون وکلا به شهروندان ارائه می شودتوضیح دهید.
حوزه دیگر فعالیت ما معرفی وکیل معاضدتی است. افرادی مراجعه می‌کنند که علاوه بر مشورت، وکیل می خواهند. که نه توانایی علمی دفاع از خودشان را دارند و نه توانایی حق الوکاله. اداره معاضدت بخشی دارد به نام دفتر معاونین اداره معاضدت که این افراد به مراجعه به این بخش می‌توانند در صورتی که مشخص شود آنها شرایط لازم را دارا هستند در کمتر از نیم ساعت برای شان وکیل معاضدتی معرفی می شود. این افراد باید دارای 3 ویژگی باشند: اول اینکه دعوا حقوقی باشد. دوم اینکه دعوا قابل پیشرفت باشد و ادعایی که مطرح می شود مستند باشد. و شرط سوم این است که فرد توانایی پرداخت حق الوکاله را ندارد. با دارا بودن این شرایط ما وکیل در اختیار او قرار خواهیم داد.
برای حمایت از اقشار خاص و آسیب پذیر در اداره معاضدت چه برنامه ای دارید؟
حوزه دیگر فعالیت اداره معاضدت در حوزه خشونت علیه زنان و اطفال است. ما در اداره بخشی به نام کلینیک حقوق شهروندانی داریم که اگر اطفال یا بانوانی که در معرض خشونت، تعرض و تجاوز یا تهدیدهای جسمی و جنسی قرار داشته باشند و حامی نداشته باشند، ما بیش از 70 عضو در این کلینیک داریم که به صورت کاملا داوطلبانه از این افراد حکایت کرده و وکالت شان را به طور رایگان برعهده می گیرند.
اساسا شهروندانی که مشکل حقوقی دارند برای کمک گرفتن از وکلا باید چه راهی را بروند و چطور می شود یک وکیل مجرب ومورداعتماد انتخاب کرد؟
گرفتن وکیل از طریق کانون وکلا یا مرکز وکلای دادگستری یا از طریق فضای مجازی امکان پذیر است. همچنین می شود از طریق تحقیق از آشنایان و دوستان انجام شود. البته وقتی از فضای مجازی نسبت به پیدا کردن وکیل اقدام می کنید ممکن است از او شناحتی نداشته باشید اما بهترین راه مراجعه به کانون وکلا و یا از طریق تحقیق در بین دوستان و آشنایان بهتر می شود وکیل انتخاب کرد.
به نظر شما یک وکیل کارکشته که مردم بتوانند به او اعتماد کنند باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
اصل بر این است که همه وکلا وظیفه شناس هستند و به سوگندی که هنگام اخذ پروانه وکالت در مراسم تحلیف خورده اند پایبند و مقید هستند. اما ویژگی مهم یک وکیل شامل چند مورد است. اول اینکه باید از دانش کافی نسبت به موضوعی که به او ارجاع می شود برخوردار باشد. در کشور ما وکالت تخصصی نشده است. ممکن است مثلا بعضی از وکلا در شاخه ای خاص تجربه داشته باشند اما فعلا وکالت تخصصی نداریم. از سلامت و خوشنامی لازم برخوردار باشدو پیگیر، وظیفه شناس و متعهد باشد. نسبت به حق الوکاله ای که می گیرد احساس مسئولیت کند. پاسخگوی موکل باشد. تجربه و سابقه وکالت نشان می دهد که موفقیت داشته یا نه.
حق الزحمه وکلا همیشه حاشیه ساز بوده است. این حق الوکاله تابع چه قوانینی است؟
وکلا نیز مثل خیلی از صنوف تعرفه دارند که آخرین به روزرسانی این تعرفه توسط رئیس محترم قوه قضائیه مربوط به سال 99 است. در این تعرفه مشخص شده که برای دعاوی کیفری، حقوقی مالی و حقوقی مالی چقدر باید حق الوکاله دریافت شود. مثلا قید شده که حق الوکاله دعاوی کیفری از 500 هزار تومان آغاز شده و تا 200 میلیون تومان ممکن است باشد و این بستگی به درجه مجازات و حجم مال موضوع جرم دارد.البته ابن بستگی به توافق طرفیت هم دارد. درباره دعاوی غیر مالی آمده که از 500 هزار تومان تا 20 میلیون تومان که مربوط به پرونده هایی مثل طلاق، حضانت، صدور حکم حجر و ... می شود. در خصوص دعاوی مالی تا 50 میلیون تومان 8 درصد و از 50 تا 200 میلیون تومان 7 درصد حق الوکاله دریافت می شود. از سوی دیگر هیچ منعی وجود ندارد که افراد کمتر یا بیشتر از با وکیل توافق کنند. اگر وکیل حتی چند برابر این تعرفه را بخواهد توافق کند بر اساس قانون مدنی و مقررات وکالت هیچ منعی برای او وجود ندارد. در واقع حق الوکاله در خارج از این تعرفه تابع توافق وکیل و موکل است. اینکه گفته می شود وکلا حق الوکاله میلیاردی دریافت کردندف دریافت حق الوکاله میلیاردی در هیچ مرجعی جرم انگاری نشده و تخلف نیست. اما وکیلی که حق الوکاله بالا می گیرد باید به همان نسبت هم شفاف سازی کرده و به همان نسبت مالیات پرداخت کند. مردم اگر می خواهند بر اساس تعرف پرداخت کنند باید بر اساس تعرف سال 99 پرداخت کنند در غیر این صورت باید با وکیل توافق کنند.
بعضی از وکلا ادعا می کنند می توانند نتیجه پرونده را تضمین کنند و آگهی های زیادی هم در اطراف مجتمع های قضایی درباره وکالت تضمینی به چشم می خورد. آیا چنین کاری امکان پذیر است؟
نه تنها چیزی به نام وکالت تضمیمی نداریم، بلکه حتی اگر فردی چنین ادعایی مطرح کرد، در صورت اثبات تخلف است و در دادسرای کانون وکلا با افرادی که وکالت تضمینی می گیرند و موفقیت موکل را تضمین می کنند برخورد انتظامی می شود. به همین دلیل وکالت تضمینی وجود ندارد چرا که صدور رای اساسا در اختیار وکیل نیست که او بخواهد تضمین کند. اگر موضوعی باشد که اختیار آن با وکیل باشد او می تواند تضمین کند اما وکیل فقط یک چیز را می تواند تضمین کند آن هم اینکه تضمین کند وکیل امین و ساعی باشد و تمام تلاشش را انجام دهد. اگر شهروندان با چنین موردی مواجه شدند مطمئن باشند که این ادعا بدون پشتوانه و ضمانت اجرایی است و توصیه می کنم اصلا با چنین وکلایی قرارداد وکالت نبندند.
در روند قضایی پرونده اگر بین وکیل و موکل اختلاف ایجاد شد یا موکل از وکیل رضایت نداشته باشد چطور می تواند از وکیل شکایت کند؟
اگر موکل نسبت به عملکرد وکیل رضایت نداشت و مدعی شد که وکیل نسبت به موکل مرتکب جرم شده مرجع صالح رسیدگی به این ادعا دادسرای عمومی است. اما اگر نسبت به موضوعات وکالت و انجام وظایف وکالتی و امور مربوط به تکالیف ذاتی وکالت اعتراض و شکایتی داشته باشد و مثلا بگوید وکیل من بدون عذر موجه در جلسه رسیدگی حاضر نشد یا وکیل قراردادمالی که تنظیم کرد به من نسخه ای نمی دهد یا وقتی از من حق الوکاله دریافت کرد رسید نمی دهد و ... اگر مواردی وجود داشته باشد که نشان دهنده کوتاهی و سهل انگاری و تقصیر وکیل در انجام وظایف وکالتی باشد می تواند به دادسرای کانون وکلای مربوطه مراجعه کند. در کشور 28 کانون وکلای دادگستری وجود دارد و مرکز وکلای قوه قضائیه هم در شهرهای مختلف دایر است.
و اما صحبت پایانی.
شهروندان اگر به مشورت حقوقی نیاز دارند می توانند به کانون های وکلای سراسر کشور یا به دفاتر ما در دادسراها و دادگاهها مراجعه کرده و به طور کاملا رایگان از مشورت حقوقی وکلای پایه یک کانون وکلا استفاده کنند. همچنین اگر نیازمند در اختیار گرفتن وکیل دادگستری هستند به دفتر مرکزی اداره معاضدت مراجعه کنند تا در کوتاه ترین زمان ممکن وکیل در اختیار این افراد قرار گیرد.