حادثه 24 - میرعلیرضا میرعلی‌نقی، پژوهشگر تاریخ موسیقی کلاسیک ایران معتقد است آهنگ‌ساز آلبوم «برخورشید هم برف نشست» تنها معمار و طراح قطعات نبوده بلکه نوازندگی شش ساز مختلف را نیز با چیره‌دستی بر عهده داشته است که این مسئله نسبت به دیگر آلبوم‌های پیشین، کم‌سابقه است.
21 دی ماه 1402 با حضور جمعی از اساتید موسیقی و علاقه‌مندان به این حوزه، آلبوم «برخورشید هم برف نشست» اثر شهاب طالقانی در فرهنگسرای ارسباران رونمایی شد. در این آیین رونمایی، ابتدا نیما جوان، ناشر و تهیه‌کننده‌ی موسیقی که تهیه‌کنندگی آلبوم «بر خورشید هم برف نشست» را نیز بر عهده داشته است از حضور اساتید موسیقی و علاقه‌مندان در این روز برفی و بارانی برای حضور در رونمایی از این آلبوم قدردانی کرد و سپس دکتر شهره چلیپا، استاد دانشگاه و دکترای زبان و ادبیات فارسی، شاعرو پژوهشگر که مجموعه‌ای از اشعار ایشان توسط انتشارات نقش جهان به نام «طعم وقت» منتشر شده است به ایراد سخنرانی پرداخت و با اشاره به مقوله‌ی زمستان در ادبیات، که آلبوم «برخورشید هم برف نشست» نیز از همین مفهوم وام گرفته است سخنان خود را با این بیت آغاز کرد: «باز آمد آن مغنی با چنگ ساز کرده، دروازه‌ی بلا را بر عشق باز کرده» و در ادامه گفت: «این دروازه‌ی بلا را که هنرمند به آن اشاره می‌کند اما دروازه‌ی روح بلند هنرمند است که از فضای درونی هنرمند نشات می‌گیرد و همه‌ی آنچه که در جهان وجود دارد مثل بهار، زمستان ، آب و خورشید، همه آن‌ها در فیلتر هنرمند تغییر می‌کند. یعنی هنرمند در اوج بهار اعلام می‌کند که الان زمستان است یا برعکس، چرا که ممکن است هنرمند در درون خود چنین احساس کند».
این استاد دانشگاه با اشاره به طعم وقت که کتاب وی نیز با همین نام منتشر شده معتقد است اگر حال هنرمند خوش باشد حتی خار هم همچون گل به نظر آید و اگر هنرمند دچار ناخوشی اجتماعی باشد گل هم در نظر او خار آید. لذا در همه‌ب آدمیان طعم وقت وجود دارد کما اینکه این طعم وقت در هنرمندان افزونتر خواهد بود چرا که هنرمندان حساسیت بیشتری به جامعه خویش دارند.
به گفته‌ی دکتر چلیپا آنچه اصل است از دیده نهان است و انسان دارای ظاهر و باطن است و هنرمند با وجود اینکه لایه‌های زیادی در درون خود دارد در اثر خویش آن حقیقت و اصل را از لایه‌های درونی به بیرون می‌کشد و به جامعه نمایان می‌کند.
وی ادامه داد: واژه‌ی «زمستان» تا قرن پنجم هجری دارای معانی خاص خودش است اما از قرن پنجم به بعد یعنی از زمان سنایی و عطار که عرفان وارد حوزه شعر می شود اشعار سمبلیک می شوند و معنی زمستان و پاییز معنای اولیه خودش را از دست می دهد و ما به جهان دیگری از این واژه‌ها وارد می‌شویم. مثلا هنگامی که مولانا از زمستان صحبت می کند دیگر منظور مولانا از زمستان، تنها معنای اولیه این واژه نیست بلکه حالات روح و جهان تن را برای ما بیان می‌کند.
دکتر شهره چلیپا در پایان به اشاره به شهاب طالقانی فرزند خود گفت: خدا را شاکرم که در این ظلمت روح و انزوای تلخ انسانی در سراسر جهان ، خداوند به من شهابی ثاقب بخشیده تا بتواند این ظلمت ها را در آثار خویش بزداید.
دکتر میرعلیرضا میرعلی‌نقی، پژوهشگر تاریخ موسیقی کلاسیک ایران نیز در این برنامه با بیان اینکه هم اکنون نیز در شهر تهران شاهد بارش برف هستیم و با توجه به رونمایی آلبوم برخورشید هم برف نشست این بارش خودش یک مفهوم نمادین دارد اضافه کرد: هنرمند دنیای مدرن ناگزیر از توضیح دادن است در حالی که هنرمند در دوران پیشین چنین الزامی را نداشت چرا که بستر زمانه و پیشینه تاریخی و ذهنیت جمعی خود به خود محتوا و روح اثر را توضیح می.داد و قابلیت ارتباط مستقیم را داشت لذا آلبوم برخورشید هم برف نشست نیز اثری مدرن است و چه بسا از دیگر آثار مولف پیشرفته‌تر است.
وی ادامه داد: بسیاری از آثار موسیقایی بویژه آثار بی کلام اگر به شکل آلبوم منتشر شود نیازمند متون مفصلی برای توضیح و واکاوی است. این آلبوم در زمان و مکانی منتشر شده است که از برف که به گفته احمد شاملو که آورنده پاکی هاست، سالهاست که از او خبری نیست و زمین و آسمان و آدمیان بخیل همه در صف انتظار ایستاده اند تا خبر آن را بشنوند.
دکتر میرعلی‌نقی تصریح کرد: ساختن و ضبط کردن قطعات این آلبوم هفت سال به طول انجامیده است و بسیاری از این همکارانی که در ضبط این اثر سهیم بودند دار فانی را وداع کردند و مولف اثر با درد عمیق از این همکاران یاد کرده است این درحالی است که گرافیک آلبوم و محتوای شنیداری نیت شریف ، هنرمندانه و انسانی را گواه می کند، روحیه مولف آلبوم همچنین از نوعی اضطراب آگاهانه و درد آشنا برخواسته است و برای تاثیر بیشتر بر مخاطبان از المان های ناموافق با آن نیت شریف انسانی استفاده نشده است.
در این آلبوم به جای تک ستاره سازی از فلان خواننده پولساز از گروه کر بهره گرفته است همچنین متن بروشور از شرح حال رزومه تحصیلی و سفرها و کنسرت های مولف انباشته نشده است و این فرق فارق این آلبوم با سایر آثار دیگران است. انتقال پیام انسانی و ارائه اصوات درد آشنا هدف مولف بوده است و نه بازاریابی و نه سیاسی کاری های ریاکارانه که به بهانه تولید موسیقی مرسوم است در این مولف خبری نیست و از تمامی هنرمندانانی که در این آلبوم سهمی داشته اند با احترام و با زیبایی یاد شده است و از شوآف های معمولی هنرمندان که همیشه بهترین مکان را صفحات بروشورها می دانند پرهیز شده است.
این استاد موسیقی یادآور شد: در این آلبوم هشت شیار به اضافه دوشیار انتهایی به عنوان قطعات ویژه خلق شده است و نام‌گذاری بر اساس جهان‌بینی مولف است و در شیار نهم ودهم از فضا سازی خاص با بهره گیری از افکت های دلخواه استفاده شده است و نوعی از موسیقی را ارائه می کند که قابلیت تداعی تصویری و مصور سازی در ذهن شنونده را دارد.
دکتر میرعلی نقی با بیان اینکه در این آلبوم حرف بیشتر در حوزه انتظار است تا عینیت گفت : قطعات این آلبوم با فواصلی نوشته شده اند که برای ذهنیت دستگاهی و مقامی ، تداعی کننده فضای اصفهان ، شوشتری و همایون است . این درحالی است که قطعات بویژه شیارهای اول ، گاه بیان کننده تجربه های یک روان حساس از مشاهده پیکرهای مجروح دردهای بشری است و گاه ، روایت کننده هیجان از نظاره تلخ از خرابی و ویران گری است لذا بر این باورم که تجربه های مولف ؛ هم فردی و هم جنبی است و این آلبوم نسبت به آلبوم های منتشر شده سالهای پیشین اگر بی سابقه نباشد حتما کم سابقه است.
به گفته وی ، آهنگ‌ساز در این آلبوم، تنها معمار و طراح قطعات نبوده بلکه نوازندگی شش ساز مختلف را نیز با چیره دستی بر عهده داشته است که این چیره‌دستی نیز نسبت به دیگر آلبوم های پیشین ، کم سابقه است.
این پژوهشگر تاریخ موسیقی کلاسیک ایران همچنین یادآور شد: گزینش نوازندگان به شهادت صداهایی که می شنویم با دقت بسیار خوب انتخاب شدند این درحالی است که تنوع الگوهای ریتمیک و رنگارنگی سازگزینی، بسیار قابل توجه و تقدیر است و امیدوارم که این آلبوم که از درد آشنایی و کار بلدی فنی و نیت هنرمندانه برخاسته است در سالهای آینده به درجه ماندگاری خود دست پیدا کند.
دکتر مسعود سخاوت دوست آهنگ ساز ، موسیقی دان و دکترای فلسفه نیز در این رونمایی اظهار داشت: مواجهه اولیه من با این اثر ارزشمند ، بواسطه نام این اثر بود و این سوال برای من دوباره مطرح شد که آیا آنجا که کلام باز می ماند موسیقی می تواند آغاز شود؟ آیا موسیقی می تواند آنچه را که در کلام بر نمی آید بیان کند؟ من اثر را گوش دادم و اثر را یک اثر پلی‌استایل (چندسبکی) دیدم یعنی در این آلبوم، اثر دایماً از یک نقطه‌ای شروع می شود و در نهایت با یک تنوع و تضادی به یک وحدت کلی دست پیدا می کند . حتما مولف باید اندیشه های بیژن الهی را دوست داشته باشند که نام آلبوم را از اشعار ایشان انتخاب کرده اند . در این اثر جنبه های روشن آن بیشتر از جنبه های تاریک آن است و غلبه تنالیته موسیقی ، جنبه روشنی اثر محسوب می شود.
وی تصریح کرد: این پلی استایل بودن شابد برای برخی از دوستان جنبه های نامتجانسی داشته باشد حال اینکه این گونه نیست این در حالی است که در این اثر من شاهد این بودم که استفاده از رنگ و بوی موسیقی متال در این اثر در ادامه همان جهان بینی است که در ابتدای کار؛ خودش را معرفی می کند و تاکید می کنم که عنصر تنوع ، تضاد و وحدت در این اثر به خوبی نمایان است و به عنوان کلام آخر ، از آقای طالقانی (مولف اثر) ممنونم که من را دقایقی نزدیک به یک ساعت و اندی با آلبوم خود همراه کرد تا با تجربه جدیدتری آشنا شوم.
شهاب طالقانی ، مولف اثر ، آهنگ‌ساز ، پژوهشگر فلسفه هنر و موسیقی و دکترای فلسفه نیز در این مراسم رونمایی آخرین سخنران بود که با بیان این نکته که بسیار خوشحالم که این اثر بعد از سالها به تولد رسید اضافه کرد: تلاش کردم این آلبوم نهایت احترام و ادای دین من به مخاطب ، ادبیات فارسی و موسیقی هایی باشد که من از کودکی شنیده و دوست داشته‌ام.
وی با اشاره به بیژن الهی شاعری که نام آلبوم از او وام گرفته شده است گفت: وقتی یک شاعر می گوید «برخورشید هم برف نشست » نشان می دهد که این شاعر؛ چقدر تنهایی و درد را عمیقا لمس کرده است که حتی درجهانش ، خورشید هم برف اندود است. من بر این باورم که ما در جامعه ای زندگی می کنیم که عمیقا بر خورشیدش برف نشسته است. لذا هنرمند جدا از اینکه درون و تجربه های زیستی خود را در اثر بیان می کند اما این وظیفه را هم دارد که با جامعه خود نیز مرتبط باشد تا بتواند با او گفتگو کند و البته این گفتگو باید از جنس مخاطب و هنرمند باشد.
این درحالی است که ما در جامعه ای زندگی می کنیم که متاسفانه به هر دلیلی ، تولید هنر خوب بسیار بسیار سخت شده است.
وی ادامه داد: برخی از حضرات و موسسات فرهنگی و هنری که در جامعه وجود دارند گویا تمام تلاش خود را انجام می دهند که از هنر مبتذل و پوچ حمایت کنند و تللاش می کنند که هنر به وسیله ای برای تفکر تبدیل نشود به گونه ای که از دید هنرمند ، هنر نتواند وسیله ای برای رشد مخاطب بشود.
مولف آلبوم برخورشید هم برف نشست تصریح کرد: مهمترین اتفاقی که در تولد این آلبوم وجود دارد این است که این اثر یک اثر کاملا شخصی است بدون هیچگونه برچسبی و تلاش شده است تا در این اثر ، دردهای یک آدمی که خودش در این جامعه پر درد زندگی می کند که حتی بهارش هم زمستان است به گوش شنونده ای برسد که دردهای مشابه ای با هنرمند دارد و این مهمترین چیزی که می شود در این اثر به آن اشاره کرد.
شهاب طالقانی تاکید کرد: من با تک تک میزان های این اثر زندگی کرده و درد کشیدم اما اثر با مخاطب زنده است نه با هنرمند لذا این اثر تا جایی برای من زنده بود که درون من وجود داشت اما به محض انتشار دیگر در اختیار مخاطب است و این مخاطب است که باید با اثر ارتباط برقرار کند و در نهایت خوشحالم که این جشن تولد با حضور شما عزیزان برگزار شد.
در پایان نیز اجرای قطعه ای با عنوان « من با نبودن تو قدم می زنم» با اجرای جمعی از هنرمندان و باحضور شهاب طالقانی در کسوت نوازنده برای حاضرین اجرا شد.
یادآوری می شود که همچنین در این مراسم با پخش کلیپی از دو هنرمند به نام های زنده یاد آیدین الفت و زنده یاد پورنگ پورشیرازی که در این آلبوم سهمی بسزایی داشتند تجلیل شد و علی جعفری پویان از دوستان این دو هنرمند نیز دقایقی به ذکر خاطراتی از این دو هنرمند فقید پرداخت.
آخرین اخبار فرهنگی را در صفحه اخبار فرهنگی حادثه 24 بخوانید.
صفحه اینستاگرام حادثه 24 را در اینجا دنبال کنید.