حادثه 24 - تعدد آگهی‌های درخواست روابط نامتعارف در اپلیکیشن‌ها باعث شده این نرم‌افزار‌ها بیشتر به برنامه‌های همدم‌یابی و دوست‌یابی تبدیل شود.
درست است که بخش قابل توجهی از آگهی‌دهندگان ابتدا با انتشار متن ساده آگهی در اپلیکیشن‌ها، افراد را ضمن منع از تماس‌های تلفنی به سمت چت‌های خصوصی در پیام‌رسان‌ها می‌کشانند تا چانه‌زنی‌های خود پیرامون شرط و شروط کار را کامل‌تر انجام دهند، اما در میان حجم انبوه این آگهی‌ها دیده می‌شود که افراد با ذکر مشخصات سنی، وزنی و حتی ظاهری متقاضیان کار، از همان ابتدا فیلتر‌هایی برای تماس‌های دریافتی خود قرار می‌دهند.
پیشنهاد اسکان رایگان خانم مجرد در منزل مرد مجرد در ازای کار نظافت و آشپزی خانه و پیشنهاد «ازدواج سفید» و همدلی و همزبانی دختران و زنان با مردان تنها هم از پیشنهاد‌هایی است که اغلب در این چت‌ها از سوی آگهی‌دهندگان به متقاضیان کار ارائه می‌شود، البته این دست آگهی‌ها صرفا در بخش آگهی‌های استخدام اپلیکیشن‌ها خلاصه نمی‌شود و می‌توان مشابه آن‌ها را در آگهی‌های بخش اجتماعی اعم از کمک به یک زن بی‌سرپرست، کمک به دانشجوی دختر تنها و... نیز مشاهده کرد. تعداد و تکثر این قبیل آگهی‌ها در اپلیکیشن‌های فوق باعث شده این نرم‌افزار‌ها بیشتر به اپلیکیشن‌های همسریابی، دوست‌یابی و... تبدیل شود.
نیازمند همدمم
زن جوان گوشی به دست در میان آگهی‌های دعوت به همکاری درج شده در اپلیکیشن به دنبال کاری نیمه وقت برای خود می‌گردد. چند مورد از آگهی‌ها را ذخیره می‌کند. طبق خواسته آگهی‌دهنده از تماس تلفنی خودداری کرده و نسبت به ارسال پیام در شبکه مجازی اقدام می‌کند. بعد از سلام و معرفی، سوالات آگهی‌دهنده در این چند جمله خلاصه می‌شود: «قد، وزن، وضعیت تاهل؟ جواب سوالات فوق را همراه با یک عکس ارسال کنید».
بعد از ارسال پاسخ‌ها، عکس با حجاب ارسالی از سوی آگهی‌دهنده پذیرفته نمی‌شود. آگهی‌دهنده پیام می‌دهد: «عکس واضح‌تر ارسال شود». منظورش از واضح‌تر، عکس بی‌حجاب‌تر است! زن مدتی سکوت می‌کند. زن جوان در پاسخ به سوال «عکس چه شد؟» مرد، می‌نویسد: «مگر قرار است بدون حجاب در منزل شما کار کنم؟»
مرد بلافاصله جواب می‌دهد: «راستش را بخواهید من یک مرد مجرد و تنها هستم، بیش از اینکه به یک نفر برای انجام کار‌های خانه نیاز داشته باشم، به یک همدم نیاز دارم. اگر شما هم مشکلی نداشته باشید بعد از ارسال عکس درباره مبلغ دریافتی در ازای همدمی با من با هم صحبت می‌کنیم. مطمئن باشید حقوق دریافتی‌تان خیلی بیشتر از کار نظافت است».
زن مات و مبهوت به صفحه گوشی نگاه می‌کند. ترس بر چهره‌اش نشسته و تنها راه رهایی از این ترس را مسدود کردن مخاطب می‌داند! اتوبوس به ایستگاه پایانی می‌رسد و او ناامید‌تر از همیشه پیاده می‌شود و مسیر نامعلوم خیابان را در پیش می‌گیرد.
رضا بافتی، روانشناس و روان‌درمانگر در این باره می‌گوید: «این آگهی‌ها یک جرم مشهود است و شاید لازم باشد بیشتر برای جامعه اطلاع‌رسانی کنیم.
وی ادامه می‌دهد: «اگر زنان و دختران ما بدانند افرادی در قالب انتشار این دست از آگهی‌ها دنبال سوء‌استفاده از آن‌ها و تامین خواسته‌های جنسی‌شان هستند، قطعا از این افراد نزد مراجع قضایی شکایت خواهند کرد. اما قریب به اتفاق افرادی که به نوعی با این آگهی‌ها روبه‌رو می‌شوند، سکوت اختیار می‌کنند و با سکوت خود اجازه می‌دهند این افراد در فضای امن‌تری به فعالیت‌های خود ادامه دهند».
این رفتار‌شناس این را هم متذکر می‌شود که تجربه ثابت کرده افرادی دست به چنین اقداماتی می‌زنند که پیشینه مشکلات روحی و روانی را دارند. وی ادامه داد: «نمی‌توانیم مدعی شویم که این دست از آگهی‌ها مشتریان خاص خود را ندارد، چرا که اگر اینطور بود هر روز بر تعداد آگهی‌های فوق اضافه نمی‌شد و آگهی‌دهندگان با جسارت بیشتری به طرح اهداف خود از انتشار این آگهی‌ها اقدام نمی‌کردند».
بافتی گفت: «خشونت علیه زنان در جامعه تنها به ضرب و شتم آن‌ها خلاصه نمی‌شود؛ زن سرپرست خانواری که به تنهایی مجبور به تامین هزینه‌های زندگی است و هنری جز نظافت و... ندارد، وقتی با این شرایط روبه‌رو می‌شود به نوعی تحت خشونت قرار می‌گیرد. ناامیدی از پیدا کردن کار جدا از همه این تقاضا‌ها در واقع بزرگ‌ترین خشونت علیه زنان است».
نظارتی بر اپلیکیشن‌ها نیست
چگونه متخلفان جنسی اینقدر جسور شده و براحتی و بدون هیچ ترسی آگهی «همدم یابی» منتشر و از زنان و دختران جوان سوء‌استفاده می‌کنند؟
فاطمه قدرتی، وکیل پایه یک دادگستری به این سؤال اینگونه پاسخ می‌دهد: «عمده مشکلات ناشی از فعالیت اپلیکیشن‌هایی که خدمات اجتماعی را در بر می‌گیرند به نبود نظارت بر آن‌ها بر می‌گردد».
وی ادامه داد: «متاسفانه در میان آگهی‌های فوق ما شاهد مواردی هستیم که نشان می‌دهد درج آگهی در صفحات اپلیکیشن‌های فوق فاقد هر گونه چارچوب و خط و مشی قانونی است».
قدرتی گفت: «درج سایز اندام بانوان در برخی از این آگهی‌ها به خودی خود نشان‌دهنده هدف آگهی‌دهنده از درج این اگهی است؛ اگر نظارتی از سوی مدیران اپلیکیشن وجود داشت باید بلافاصله به محض درج آگهی از روی صفحه حذف شود».
به اعتقاد وی وقتی همه چیز فدای درآمدزایی می‌شود، اخلاقیات فراموش می‌شود. این وکیل پایه یک دادگستری با اظهار تاسف از سکوت زنان و دختران جوان در برابر این افراد می‌گوید: «متاسفانه سکوت دختران و زنان ما در برابر این رفتار‌های تاسف‌بار باعث شده تا شاهد فعالیت صفحات دوست‌یابی‌های پنهان زیر نقاب آگهی‌های دعوت به همکاری در اپلیکیشن‌های فوق باشیم».
وی گفت: «بخش قابل توجهی از زنان جامعه ما با حقوق خود ناآشنا هستند و این ناآگاهی به حقوق در فضای مجازی به اوج خود رسیده است. متاسفانه بروز رفتار‌های غیراخلاقی علیه زنان در شبکه‌های مجازی دیگر یک موضوع عادی برای همه شده و حتی زنان هم دیگر عکس‌العملی به این موارد نشان نمی‌دهند».
زنگ خطری بزرگ برای جامعه
با توجه به افزایش درج آگهی‌های مبتذل و جنسی، خانواده‌ها از نهاد‌های نظارتی انتظار دارند بیش از پیش فعالیت‌های مجازی تبهکاران و متخلفان را رصد کنند. از طرفی پلیس به خانواده‌ها توصیه کرده تخلف‌ها را گزارش کنند.
جواد جاویدنیا، معاون دادستان کل کشور با تایید وقوع این جرائم در فضای مجازی، از انتشار این نوع آگهی‌ها به عنوان عامل افزایش فساد در جامعه یاد کرده و می‌گوید: «افرادی که با این قبیل آگهی‌ها روبه‌رو می‌شوند باید موضوع را به پلیس فتا منتقل کنند، دستگاه قضایی با توجه به مستندات موجود نسبت به پیگیری این امر اقدام خواهد کرد».
او با بیان اینکه هشدار‌های لازم درباره دقت‌نظر مدیران اپلیکیشن دیوار هنگام تایید آگهی‌ها داده شده و در این زمینه مراقبت‌های لازم صورت می‌گیرد، اظهار داشت: «اخیرا دیده نشده افراد به‌صورت علنی در آگهی‌ها نسبت به طرح موضوع‌های غیراخلاقی اقدام کنند و اغلب این درخواست‌ها در تماس‌های گرفته شده با آگهی‌دهنده اعلام می‌شود که در این زمینه نیازمند اطلاع‌رسانی افراد برای برخورد با خاطیان هستیم».
معاون دادستان در امور جرائم سایبری هشدار داد و گفت: «کوتاهی افراد در گزارش موارد فوق می‌تواند به افزایش تعداد این آگهی‌ها کمک کند؛ کاری که عواقب خطرناکی، چون رواج مشکلات اخلاقی در جامعه، آدم‌ربایی، فعالیت افراد در باند‌های فساد، ضرب و جرح و حتی قتل را می‌تواند در پی داشته باشد».