حادثه 24 - علت مسمومیت اهالی روستای شیخ صله شهرستان ثلاث باباجانی هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، هر چند مرکز بهداشت استان کرمانشاه آلودگی آب را دلیل این امر می‌داند، اما شرکت آب و فاضلاب با صراحت می گوید دلیل مسمومیت این افراد آب آلوده نیست.
چند روز پیش بود که خبری مبنی بر مسمومیت جمعی از اهالی روستای شیخ صله شهرستان ثلاث باباجانی استان کرمانشاه منتشر و اعلام شد بیش از 70 نفر از اهالی این روستای مرزی به دلیل مسمومیت به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده اند.
جلیل بالایی مدیرکل مدیریت بحران استانداری کرمانشاه در همان ساعات اولیه با اشاره به احتمال مسمومیت این افراد به دلیل مصرف آب آلوده، گفت: برای اعلام نظر دقیق در خصوص علت دقیق حادثه باید منتظر نتایج بررسی کارشناسان مربوطه بود.
متعاقب آن علیرضا کاکاوند مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه گفت: آب شرب تحویلی از سوی این شرکت به روستای شیخ‌صله شهرستان ثلاث باباجانی سالم است، اما ابراهیم شکیبا رییس مرکز بهداشت استان ساعاتی بعد از آن، مصرف آب آلوده را علت مسمومیت اهالی این روستا که حالا تعدادشان بیشتر هم شده بود، اعلام کرد.
به گفته شکیبا، طبق بررسی های انجام شده و مستندات موجود، از دو ماه قبل میزان کلر باقیمانده در آب شرب روستا صفر بوده است. همچنین بدلیل عدم بهسازی مخزن تامین آب روستا و به دلیل ساخت و سازهای غیراصولی و ایجاد چاهک های فاضلاب این منازل در بالادست مخزن آب منجر به آلودگی آب مصرفی و در نهایت موجب بروز طغیان مذکور(مسمومیت اهالی روستا) شده است.
در ادامه این اعلام و تکذیب‌ها در خصوص علت مسمومیت اهالی روستای شیخ صله، یدالله شکری فرماندار ثلاث باباجانی، صبح امروز(19 شهریور) در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به افزایش آمار مسمومین به 282 نفر، در پاسخ به اینکه علت دقیق این حادثه تاکنون مشخص شده یا نه، گفت: طبق اعلام دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه علت این حادثه آلودگی آب است، اما هنوز نه از سوی مسئولین دانشگاه علوم پزشکی و نه آبفای استان بصورت مکتوب در این باره به ما چیزی اعلام نشده است.
وی تاکید کرد: البته دیروز دوبار جلسه شورای تامین شهرستان را برگزار کردیم و از هر دو دستگاه خواستیم که بصورت مکتوب نظر کارشناسی خود را سریعتر به ما اعلام کنند.
فرماندار ثلاث باباجانی یادآورشد: باتوجه به اینکه از تمامی بیماران بستری شده، نمونه خونی گرفته اند، منتظر نتیجه آزمایش این نمونه ها هستیم و از سوی دیگر از منبع تامین کننده آب شرب روستا و حتی آب لوله کشی منازلی که موارد مسمومیت داشته‌اند نیز نمونه گیری برای آزمایش انجام شده که منتظر اعلام نتیجه دقیق آن هستیم.
وی با بیان اینکه کارشناسان این احتمال را هم می‌دهند که چاه های فاضلاب اطراف باعث آلودگی آب داخل منبع ذخیره آب روستا شده باشد، گفت: در بالا دست منبع آب روستا، تعدادی خانه قدیمی وجود دارد که دارای چاه فاضلاب هستند و این احتمال را می‌دهیم که شاید فاضلاب این چاه ها باعث آلودگی آب منبع شده باشد.
شکری تاکید کرد: دیروز اقدام به لایروبی چشمه و منبع آب روستا کردیم و آب منبع را کاملا رهاسازی کردیم تا خالی شود، دوباره آن را آبگیری و کلرزنی کردیم و در نهایت از آن نمونه های جدیدی گرفتیم تا برای بررسی اینکه آیا فاضلاب به آن نشت کرده یا نه مورد آزمایش قرار گیرد.
وی اعلام کرد: مقرر شده ظرف امروز یا فردا، نتیجه قطعی این آزمایشات بصورت کتبی به فرمانداری شهرستان اعلام شود.
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و مهدی بیگوند مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه، ظهر امروز(19 شهریور) در جمع خبرنگاران گفت: تمام آزمایش‌های لازم را بر روی شبکه آب، منبع تامین آب و مخزن ذخیره روستای شیخ صله انجام دادیم و با قطعیت اعلام می‌کنیم آب لوله‌کشی این منطقه هیچگونه آلودگی نداشته است.
بیگوند با اشاره به شروع گزارش‌های مسمومیت از اوایل صبح دوشنبه (17 شهریور)، اظهار کرد: مرکز بهداشت در همان زمان به ما اطلاع داد که 43 نفر از دانش آموزان با علائم مسمومیت مواجه شدند و ما از همان زمان بررسی سلامت آب را آغاز کردیم.
وی با بیان اینکه منبع تامین آب شرب روستای شیخ صله چشمه‌ای با دبی 4.5 تا پنج لیتر در ثانیه است که آب آن وارد مخزنی به ظرفیت 350 مترمکعب می‌شود، ادامه داد: از سه محل آب خام(منبع تامین آب)، مخزن ذخیره و شبکه توزیع نمونه‌برداری کردیم و بررسی نمونه‌ها که تا پاسی از شب انجام شد نشان داد که آب هیچگونه آلودگی ندارد.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با اشاره به تداوم موارد مسمویت تا روز گذشته(سه‌شنبه)، یادآور شد: روز گذشته هم تیمی در منطقه مستقر شد تا بررسی‌ها را ادامه دهد. همزمان کار شست و شوی مخزن ذخیره و شبکه توزیع و همچنین لایروبی منبع تامین آب هم انجام شد و دوباره نمونه‌گیری‌ها را انجام دادیم.
به گفته بیگوند، در بررسی تمام نمونه‌ها هیچگونه آلودگی مشاهده نشد.
وی از انجام آزمایش‌های میکروبیولوژی، فیزیکوشیمیایی، آزمایش تری هالومتان و... بر روی نمونه‌های آب روستای شیخ صله یاد کرد و گفت: حتی وجود سموم در آب را هم بررسی کردیم که مشکلی از این نظر هم وجود نداشت.
وی عنوان کرد: در شرایطی که انجام آزمایشات روتین توسط مرکز بهداشت حدود 72 ساعت زمان نیاز دارد، اما ما با روش‌های دیگری که 15 ساعت زمان می‌برد وضعیت آلودگی را بررسی کردیم و با قطعیت اعلام می‌کنیم آب لوله‌کشی روستا هیچ آلودگی نداشته است.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه تاکید کرد: آزمایشگاه شرکت آب و فاضلاب یکی از به روزترین و کامل‌ترین تجهیزات را در سطح شرکت‌های آب و فاضلاب کشور دارد و از همین رو به نتایج آن اطمینان داریم.
بیگوند درباره موضوع خراب بودن سیستم کلرزنی آب روستا نیز اظهار کرد: در این منطقه دو دستگاه کلرزنی مکانیزه داریم که یک دستگاه شبکه آب روستا و دیگری شبکه آب بازارچه شیخ صله را کلرزنی می‌کند. دستگاه کلر زن مربوط به روستا برای مدتی از مدار خارج شده بود( بدلیل قطع شدن شیلنگ تزریق). با این حال چون مسمومیت بین افراد بازارچه هم رخ داده، احتمال آلودگی به دلیل از کار افتادن دستگاه کلرزنی رد می‌شود.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه افزود: از سوی دیگر آب خام این منطقه طی چند سال اخیر بارها کنترل شده و نتایج آن موجود است که آب کاملا سالم بوده است. پس چون آب خام سالم بوده از کار افتادن دستگاه کلرزنی مشکلی ایجاد نمی‌کند.
بیگوند در پاسخ به این پرسش که چگونه مرکز بهداشت آلودگی آب را عامل مسمومیت این افراد اعلام کرده، خاطرنشان کرد: هرگونه آزمایش برای بررسی وضعیت سلامت آب از سوی مرکز بهداشت 72 ساعت زمان نیاز دارد، در حالیکه در زمان کوتاهی پس از بروز مشکل اعلام شد که آب عامل آلودگی بوده است.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با بیان اینکه در چنین مواردی آلودگی آب ابتدایی‌ترین دلیل است که به ذهن می‌رسد، افزود: اگر مرکز بهداشت آلودگی آب را مطرح نمی‌کرد باید دلیل دیگری برای مسمومیت اهالی این روستا اعلام می‌کرد، اما دیواری کوتاه‌تر از دیوار آب پیدا نشد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دانشگاه علوم پزشکی آزمایشاتی به صورت مستقل برای بررسی وضعیت سلامت آب انجام داده یا نه، گفت: آنها اعلام می‌کنند که آزمایشاتی انجام شده و آلودگی را نشان داده، اما این آزمایش از دید ما چندان قابل استناد نیست و احتمالا توسط بهورز روستا انجام شده است.
وی درباره احتمالاتی که باعث بروز این مسمومیت شده، گفت: پیدا کردن دلیل این مسمومیت با مرکز بهداشت است، اما ما به آلوده بودن مخزن آب مدرسه روستا که بیماری از آنجا آغاز شد شک داریم. زیرا این مخزن به دلیل تعطیلی چند ماهه مدرسه راکد بوده و احتمال آلوده شدن آب آن وجود دارد و بعید نیست بیماری ابتدا به دانش آموزان و سپس از طریق آنها به خانواده‌ها سرایت کرده باشد.
بیگوند گفت: بررسی وضعیت سلامت مخزن آب مدرسه نیز با مرکز بهداشت است و وظیفه آب و فاضلاب نیست.
وی تاکید کرد: موضوع دیگری که فرضیه آلوده بودن آب شرب شبکه را رد می‌کند بروز مسمومیت مشابه در روستایی در اطراف شهرستان صحنه است که بررسی لازم از آب این روستا نیز انجام شده و کاملا سالم بوده است. پس ممکن است عامل دیگری باعث بروز این بیماری‌ها باشد.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه درباره اینکه ممکن است استفاده از آب خارج از شبکه مانند آب چاه باعث بروز بیماری شده باشد نیز گفت: در این روستا 500 خانوار زندگی می‌کنند که 300 خانوار آنها مشترک ما هستند و مابقی از چاه‌هایی استفاده می‌کنند که برخی از آنها نزدیک چاه جذبی فاضلاب حفر شده و امکان آلودگی آن هست. اما نمی‌توان این موضوع را با قطعیت اعلام کرد، زیرا مسمویت در افرادی که مشترک آب ما بودند نیز مشاهده شده است.
در هر حال انتظار است دلیل مسمومیت اهالی این روستا هر چه زودتر مشخص و اعلام و نیز تمهیداتی اندیشیده شود که دیگر شاهد چنین حوادثی نباشیم. خصوصا اینکه از سوی رییس مرکز بهداشت استان اعلام شده سایر روستاهای منطقه مانند گزنه و بانی نارکه نیز فاقد کلر باقیمانده در آب بوده و از نظر آزمایشات باکتریولوژیک نیز آلوده بوده که این امر می تواند منجر به بروز طغیان‌های مشابه گردد.