5 سال پس از سقوط هواپیمای آنتونف در حوالی فرودگاه مهرآباد که به کشته شدن 40 مسافر هواپیما منجر شد، صبح دیروز 4 نفر از متهمان که از مدیران سابق سازمان هواپیمایی هستند به اتهام قتل شبه عمد محاکمه شدند.
به گزارش حادثه 24، این هواپیما روز 19 مرداد سال 93 دقایقی پس از پرواز از باند فرودگاه مهرآباد به مقصد طبس سقوط کرد و موجب مرک 40 نفر و مصدومیت 8 نفر دیگر شد. به دنبال این حادثه پرونده ای در این باره در دادسرای امور جنایی تهران تشکیل و تحقیقات آغاز شد. بررسی ها از قصور و کوتاهی برخی مدیران سازمان هواپیمایی در این حادثه حکایت داشت.
شواهد نشان می داد گروهی از متخصصان سازمان هواپیمایی چند روز پیش از این حادثه در نامه ای هشدار داده بودند که این هواپیما ایمن نیست و اساسا با شرایط آب و هوایی کشورمان سازگار نیست و هر لحظه امکان سقوط آن و به بار آمدن یک فاجعه وجود دارد اما بلافاصله چند نفر از متخصصانی که این هشدار را داده بودند از سمت شان برکنار شده‌اند.
در چنین شرایطی بود که تحقیقات درباره علت وقوع این حادثه با ابلاغ ویژه رئیس وقت قوه قضائیه به دکتر محمد شهریاری، در دادسرای امور جنایی تهران آغاز شد. چندین گروه و کمیسیون ویژه برای روشن شدن ابعاد این حادثه تشکیل شد تا شاید روشن شدن حقایق مرهمی بر قلب داغدار بازماندگان 40 قربانی این حادثه باشد. یافته های اولیه از قصو و کوتاهی چند نفر از مسئولان سازمان هواپیمایی حکایت داشت؛ با این وجود بررسی های تخصصی حدود 5 سال طول کشید تا اینکه پرونده با صدور کیفرخواست برای 4 نفر از جمله 3 نفر از مدیران سازمان هواپیمایی کشوری و مدیرعامل وقت شرکت هسا و شرکت هواپیمایی سپاهان صادر و پرونده به مجتمع قضایی کارکنان دولت فرستاده شد.
در ابتدای این جلسه که در شعبه 1058 مجتمع قضایی کارکنان دولت برگزار شد، صادقی بعنوان نماینده دادستان به قرائت کیفرخواست پرداخت و گفت:« 4 متهم حاضر در دادگاه که شامل ریاست وقت سازمان هواپیمایی کشوری، مدیرکل وقت دفتر عملیات پرواز معاونت استاندارد پرواز، مدیر کل وقت دفتر مهندسی و قابلیت استاندارد پرواز این سازمان و همچنین مدیرعامل شرکت هسا و شرکت هواپیمایی سپاهان هستند که اتهام شان مشارکت در 40 فقره قتل شبه عمد به شکل تسبیب و همچنین 8 فقره ضرب و جرح شبه عمدی است.»
وی در ادامه گفت: «برخی از دلایل مجرمیت متهم ردیف اول شامل تمدید مجوز پروازی هواپیمای سانحه دیده و تمدید مجوز بهره برداری شرکت هواپیمایی سپاهان به رغم مشکلات غیر قابل انکار است. همچنین متهم ردیف دوم به دلیل نادیده گرفتن مباحث مربوط به محدودیت های دمایی طرح شده در خصوص این هواپیما و نادیده گرفتن محدودیت ها برای عدم پرواز این هواپیما در مناطق گرم متهم است.»
نماینده دادستان در ادامه در خصوص ادله جرم متهم ردیف سوم گفت:« برخی از دلایل صدور قرار مجرمیت متهم ردیف سوم شامل: افزایش زمان اعتبار گواهینامه پروازی از یکسال به سه سال در عین سالخوردگی ناوگان و تمدید مجوز پروازی به رغم مخالفت صریح کارشناسان مسئول است. متهم ردیف چهارم که مدیرعامل وقت شرکت هسا و شرکت هواپیمایی سپاهان است نیز به دلیل اصرار در به کار گیری بدون محدودیت هواپیمای سانحه دیده، عدم توجه به محدودیت درجه حرارت درباره این هواپیما و اصرار بر بهره برداری از محصول معیوب و فاقد کیفیت آنتونف متهم است.»
نماینده دادستان در ادامه به دلایل سقوط هواپیما پرداخت و گفت:« متمهمان به تذکرات درباره هواپیمای حادثه دیده توجهی نکردند. در موتور هواپیما، خوردگی وجود داشت و در 5 مورد در کمتر از 5 ماه موتور هواپیما دچار اشکال اساسی شده بود و باید از این پرواز جلوگیری می‌شد. حتی در روز حادثه خلبان هواپیما به نام ولادیمیر بوریکوف به دلیل همین مشکلات در هواپیما از پرواز با آن خودداری کرد و مسئولان وقت خلبانی ایرانی را موظف به پرواز با هواپیمای معیوب کردند. نکته دیگر اینکه این هواپیما ساخت کشور اوکراین با آب و هوایی نسبتا سرد است و برای شرایط جغرافیایی کشورمان که گرم است مناسب نیست. به همین دلیل برای پرواز این هواپیما محدودیت 35 درجه در نظر گرفته شده بود اما طبق اعلام سازمان هواشناسی در روز حادثه دمای تهران 38 درجه و دمای طبس 42 درجه بوده و در این شرایط نباید هواپیما به پرواز در می‌آمد. همچنین موتور هواپیما موتور بالگرد بود و برای چنین هواپیمایی مناسب نبود.»
نماینده دادستان در ادامه به نقش خلبان در این حادثه پرداخت و گفت:« متهمان تلاش کردند سقوط هواپیما را به گردن خلبان متوفی بیندازند. این در حالی است که وقوع این حادثه 19 ثانیه طول می‌کشد که خلبان در ثانیه 16 متوجه حادثه می شود که در نهایت هواپیما با دماغه سمت راست با زمین برخورد کرد و منفجر شد که اگر این نکات رعایت می شد فاجعه به بار نمی آمد.»
در ادامه دفاع از کیفرخواست نماینده دادستان به پیشگیری از وقوع حادثه پرداخت و گفت:« مدتی پیش از این حادثه تعدادی از متخصصان سازمان هواپیمایی در نامه‌ای اعلام کردند که آنتونف مستعد سقوط و عواقب ناشی از هر حادثه‌ای بر عهده مسئولان است. اما در عوض این افراد متخصص برکنار شدند. طوری که یکی از آنها با وجود تخصص‌اش حالا مجبور به مسافرکشی شده است. آیا اگر خانواده خود مسئولان وقت قرار بود سوار چنین هواپیمایی شود آنها اجازه پرواز می دادند؟»
وقتی قاضی به گریه افتاد
در ادامه این جلسه رئیس دادگاه از شاکیان پرونده خواست یک یه یک خواسته شان را مطرح کنند. یکی از شاکیان حمید طالبی بود که در این حادثه همسر و دو فرزند خردسالش را از دست داده است. او درحالی که صدایش می لرزید و بغض داشت گفت:« زندگی من در یک لحظه نابود شد. همسر و فرزندانم همه زندگی من بودند. در این حادثه هرچند 40 جانِ عزیز گرفته شد، اما ما بازماندگان هم همراه عزیزان‌مان جان دادیم. خدا می داند در این مدت چه ها کشیده ام. خانواده ما 4 نفره بود اما حالا فقط من مانده ام. کاش من هم سوار هواپیما همراه عزیزانم بودم این همه رنج و سختی را تحمل نمی کردم.» وقتی مرد داغدار صحبت می کرد بیشتر حاضران در دادگاه اشک می‌ریختند. اما زمانی که مادر مرحوم علیرضا مولاپسندی شروع به صحبت کرد گریه حضار دوچندان شد. طوری که حتی قاضی نیز اشک ریخت. او گفت:«پسرم می خواست برای کار به طبس برود. او هزار آرزو داشت و امید من بود اما بعد از این حادثه همه امیدم ناامید شد و بیمار شدم و تا آخر عمر عزادار علیرضا خواهم بود.»
یکی دیگر از شاکیان حمیدرضا شکیبی، پسر ماشاالله شکیبی نماینده سابق طبس در مجلس بود. او در چند جمله گفت:« ما ادعای قتل شبه عمد را قبول نداریم، چرا که از نظر ما این حادثه نوعی قتل عمد است. نکته دیگر دریافت غرامت است که تاکنون در این باره اقدامی نشده است و خواسته نهایی ما اشد مجازات برای عاملان حادثه است تا دیگر هیچ مدیری به خودش جرات کوتاهی و بازی کردن با جان سایرین را ندهد.»
در ادامه این جلسه سایر شاکیان نیز خواسته شان را مطرح کردند و در نهایت رئیس دادگاه ختم جلسه را اعلام و ادامه رسیدگی را به جلسه دیگر موکول کرد.