حادثه 24 - وزیر آموزش و پرورش به سوالات مهم مطرح در حوزه کاری خود از جمله وضعیت رتبه‌بندی معلمان و پرداخت مابه‌التفاوت حقوق آن در سال جاری پاسخ داد.
وزیر آموزش و پرورش ۲۱ آبان با حضور در خبرگزاری فارس در خصوص مسائلی همچون ۲ میلیون دانش‌آموز تحت پوشش طرح جبران یادگیری، اردو نرفتن برخی دانش‌آموزان، رتبه‌بندی معلمان، آسیب‌های کرونا به آموزش و... صحبت کرد و به سوالات پاسخ داد.
ورود بحث را با اتفاقاتی که در کرونا برای نظام آموزشی رخ داد، آغاز کنیم. در این مدت، مدارس کشور از نظر فیزیکی تعطیل شد و کلاس‌های درس به فضای مجازی کشیده شد. دانش‌آموزانی که تا قبل از آن، از تلفن همراه برحذر می‌شدند، گوشی به دست شدند و همین اتفاق باعث شد که ساعات زیادی را در فضای مجازی بگذرانند. اکنون در اتفاقات اخیر کشور شاهد بودیم که خلأ تربیتی این مدت ضربه‌هایی را وارد کرد. برنامه وزارت آموزش و پرورش برای جبران خلأهای آموزشی و تربیتی چه بوده است؟
افتخار می‌کنم در جمع همکاران آموزش و پرورش هستم چرا که شما یکی از رکن‌های فرایند تعلیم و تربیت هستید. یکی از ارکان چهارگانه فرایند تربیت در مبانی نظری تحول بنیادین، رسانه است. شاید بعضی رسانه را به عنوان ترویج می‌دانند اما بنده قدرت اشتراکات رسانه را بیشتر از ترویجش می‌دانم. این قدرت ارتباطات به این موضوع بر می‌گردد که یک جامعه روابط و ارتباطات حلقوی دارد نه خطی. ارتباطات شبکه‌ای و حلقوی ایجاد شده است و این باعث می‌شود که از طریق رسانه محتوا گردش پیدا کند. لذا رسانه رکنی از ارکان چهارگانه فرایند تربیت است.
اگر یادتان باشد قبل از اینکه وزیر آموزش و پرورش شوم یعنی دوم شهریور ۱۴۰۰ مطلبی را با عنوان «کودکان در قفس کرونا» نوشتم آن زمان، مسؤول خیرین سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بودم. آنجا به بخش‌های مختلف اثرات کرونا از بُعد روانشناختی و جامعه شناختی پرداخته بودم. در اصطلاح پزشکی یا روانپزشکی، آثار پس از سانحه می‌گویند که ماجرای کرونا، سانحه بزرگی بود و مدرسه را سه سال عملاً تعطیل کرد.
با فرض اینکه دانش‌آموزان بهترین شبکه آموزشی را در این فضا داشته‌اند، بر اساس پژوهشی که به سفارش مایکروسافت برای یونیسف انجام شده است، تقریبا می‌شود گفت یک سوم دانش‌آموزان از تحصیل باز می‌مانند که در اینجا منظور از تحصیل، بُعد آموزشی‌اش است. همچنین اختلال در تربیت روانی دانش‌آموزان داشتیم.
در سامانه نماد که سامانه بسیار خوبی است، تقریبا یک روندی را در سطح آسیب‌های اجتماعی داریم که در دوران کرونا می‌ببینیم نسبت به سال‌های قبل از کرونا دو برابر شده و به سمت رفتارهای خشونت‌آمیز رفته است.
اقدام شما در این شرایط چه بود؟
اولین کاری که انجام دادیم، گفتیم مدارس باید عالما و عامدا باز شود؛ یعنی هم مبنایش علمی بود و هم عمدا می‌خواستیم این کار را انجام دهیم. عمدا برای اینکه همه کشورها باز بودند و نمی‌شود یک فعالیت گسترده را به خاطر یک موضوع محدود کرد. بگذارید مثال بزنم. شاید دیده باشید یکی از اعضای خانواده‌ای فوت کرده و یکی دیگر از اعضای خانواده می‌گوید همه چیز برایم تمام شده است و خودش را در خانه زندانی می‌کند. این اشتباه است و باید به زندگی ادامه داد.
برای نظام آموزش و پرورش گهگاهی اتفاق می‌افتد و حوادث غیرمترقبه روی می‌دهد. اما باید با رعایت استلزامات، بچه‌ها به مدرسه بروند؛ برای همین هم با هماهنگی ستاد کرونا و رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های کرونا این اقدام آغاز شد؛ آبان ماه سال ۱۴۰۰ خیز اول را وزارت آموزش و پرورش برداشت تا مدارس را در دی ماه باز کند اما متأسفانه موفق نشد. فقط امتحانات دی ماه پایه دوازدهم به صورت حضوری برگزار شد که تعدادشان هم زیاد نبود.
اما نهایتا در ابتدای امسال یعنی از ۱۴ فروردین ماه با همت همه شماها مخصوصا رسانه، رئیس‌جمهور و وزیر کشور و همکاران‌مان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مدارس باز شد؛ همه دست به دست هم دادند تا مدارس باز شود و برکاتی هم داشت. البته اتفاقاتی هم رخ داد مثلا همان اوایل یک اتفاقاتی بین معلم و دانش‌آموز افتاد که نمی‌خواهم بگویم چه بود ولی حتی سفر خارجی‌ام را لغو کردم تا به آن موضوع رسیدگی کنم.
برای دانش‌آموزان جامانده از تحصیل چه کردید؟
برای همان یک‌سوم دانش‌آموزان که از آموزش جامانده بودند، یکسری اقدامات را انجام دادیم که یکی از آنها طرح جبران و تثبیت یادگیری بود. برای اجرای این طرح، ۱۵۰۰ میلیارد تومان در دولت تصویب شد و جمعیتی حدود ۲ میلیون دانش‌آموز را تحت پوشش قرار دادیم.
درباره مدارس مناطق عشایری و روستایی باید بگویم، همان اول که به عنوان وزیر آموزش و پرورش فعالیتم را شروع کردم، مدارس روستایی و مناطق عشایری را بازگشایی کردیم. آقای رئیس جمهور گفتند این عدالت آموزشی است که مدارس روستاها باز شوند. در ادامه، حلقه کرونا به دلیل اینکه اولیای دانش‌آموزان واکسن زده بودند شکسته شد.
ناگفته نماند تمام برنامه بازگشایی مدارس با مشورت دوستان ستاد کرونا بوده اس و با بخش پژوهشی در ارتباط بودیم. ما می‌گوییم عاملانه و عامدانه بازگشایی انجام شده است و بر اساس یافته‌هایی بود که دوستان ما در ستاد کرونا داشتند و هیچوقت به خودمان اجازه نمی‌دادیم بدون مشورت، بازگشایی را انجام دهیم.
فعالیت‌های پرورشی را چگونه رونق دادید؟
در کنار فعالیت‌های آموزشی، به فعالیت پرورشی توجه کردیم و یک سری رویداد برای خانواده‌ها داشتیم. به عنوان مثال طرح آزادسازی فضاهای ورزشی را اجرا کردیم و مسابقات «دختران و مادران» و «پدران و پسران» را برگزار کردیم.
برای معلمان هم برنامه‌هایی را اجرا کردیم مثلا مسابقات ورزشی معلمان را برای حدود ۱۴۰ هزار نفر اجرا کردیم که معلمان در بخش‌های منطقه‌ای و استانی شرکت کردند و در نهایت ۳ هزار نفر به مرحله کشوری راه پیدا کردند.
برای دانش‌آموزان جشنواره‌های فرهنگی و ورزشی و المپیادهای درون مدرسه‌ای را برگزار کردیم که همچنان ادامه دارد؛ مثلا مسابقات قرآن دانش‌آموزان سازمان استعدادهای درخشان برای پسران و دختران به تازگی در گلستان برگزار شد. یا اینکه دانش‌آموزان را به سفر یک روزه بردیم که دو میلیون سفر دانش‌آموز برگزار شد. یک زمانی بررسی کردم که دانش‌آموزان به طور میانگین یک روز اردو می‌روند که خیلی کم است و برای ترمیم آن باید تلاش شود.
این عددی یک روز اردو برای هر دانش‌آموز برای چه بازه زمانی است؟
برای ۱۶ میلیون دانش‌آموز در یک سال تحصیلی است. ۱۶ میلیون نفر اردو در کل سال داریم که برخی دانش‌آموزان اصلا اردو نمی‌روند. اردوهای راهیان پیشرفت هم برای همین راه افتاده است. چرا که در این زمینه خیلی کم کار کردیم.
در این راستا برنامه مدون تربیتی دارید؟
یک بسته کاری داریم که معاون پرورشی، برنامه‌هایی را ارائه کرده است. یک بسته اضطراری یک ماهه داریم که یک بخش آن در حال انجام است. برنامه کوتاه مدت یک ساله و یک برنامه میان مدت برای زدودن آثار زیان‌بار کرونا پیش‌بینی شده است.
بچه‌های ما بی‌دفاع بدون هیچگونه دیواره‌ای در فضای مجازی رها بودند. فیلترشکن در اختیار همه به راحتی هست. از آن طرف نشانه‌های نظام سلطه و استکبار جهانی، آنها را چارچوب بندی کرده بود. پس دقت کنید در اتفاقات اخیر باید انتظار چنین رفتارهایی را از بچه‌هایمان می‌داشتیم. بعد از این قضیه، همه صاحبنظران به این نتیجه رسیدند که باید به آموزش و پرورش توجه شود.
ما در حوزه دختران قبل از این اتفاقات یک جشنواره ملی با عنوان جشنواره دختران ایران قوی را در قم برگزار کردیم. قرار است این جشنواره در کل استان‌ها هم برگزار شود و دبیرخانه آن هم شهر قم است. برگزاری نمایشگاه‌ها و کارهای اینچنینی هم جزوی از برنامه‌های ما هست که بتوانیم به صورت هدفمند پیش برویم و کار خوبی را انجام دهیم.
درباره رتبه‌بندی معلمان هم، مطالب متعددی در فضای مجازی منتشر شده است و برخی افراد، حاشیه‌هایی را ایجاد کردند؛ در حال حاضر آخرین وضعیت رتبه‌بندی معلمان چیست؟
هدف اصلی رتبه‌بندی، ارتقای کیفیت نظام تعلیم و تربیت، ارتقای شایستگی‌های معلمی و رقابت در نظام تعلیم و تربیت است. یعنی اگر رتبه‌بندی این سه را انجام ندهد، ماهیت خود را از دست خواهد داد و البته اصلاح نظام پرداخت هم چهارمین بند آن است که باید انجام شود و در حال حاضر بیشتر به بند چهارم آن پرداخته می‌شود. نظرم اطلاع‌رسانی این بند چهار خواسته معلمی نیست اما در رسانه‌ها خیلی برجسته شد.
در حال اگر از دانشگاهیان بپرسید برای یک تعیین و تصویب رتبه استاد دانشگاه حداقل ۱۰۰ نفر ساعت وقت می‌برد. این در حالیست که می‌خواهیم ۹۰۰ هزار معلم را رتبه‌بندی کنیم؛ اواخر مرداد آیین‌نامه ساماندهی معلمان تکمیل شد و معلمان مستندات و مدارک خود را بارگذاری کردند. این بارگذاری با تأخیر تا دهم مهرماه مواجه شد و اکنون هم که از ۱۰ مهر حدود ۴۰ روز می‌گذرد، تعدادی از احکام ماه گذشته صادر شد، تعدادی از احکام این ماه صادر می‌شود و تعدادی از احکام هم، ماه بعد صادر می‌شود.
فعالیت در سامانه در حال انجام است؛ معلمان باید مدارک و مستندات خود را بارگذاری و تکمیل کند و بعد از آن، مدیر مدرسه علاوه بر اینکه مدارک را تطبیق می‌کند، باید مشاهدات رفتاری‌اش را هم بنویسد و ارسال کند. برخی از تأخیرات همین است. تعدادی از مدیران هنوز نرسیدند برای همه همکاران مشاهدات رفتاری، ارائه کنند و در سامانه بارگذاری شود.
در ادامه، همکاران بخش شایستگی‌های عمومی، همکاران گزینش و حراست باید نظر بدهند. و همچنین ارزیابان باید نظر دهند. آموزش ارزیابان حدود سه ماه طول کشید و حدود ۳ هزار نفر آموزش دیدند که از بین آنها ۲ هزار نفر انتخاب شدند. در حال حاضر هیأت ممیزه‌ها هم در حال فعالیت هستند که رتبه‌ها را تعیین کرده و در نهایت احکام صادر می‌شود.
آیا تمام پرداخت‌های رتبه‌بندی هم امسال انجام می‌شود؟
اعتبار رتبه‌بندی معلمان ۳۸ همت(۳۸ هزار میلیارد تومان) است. آقای میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه معتقد است که اول باید همه را احکام بزنیم تا رقم نهایی از این ۳۸ همت بالاتر نرود و بعد پرداخت‌ها را آغاز کنیم. ممکن است اینگونه باشد که یک تعدادی از معلمان رتبه‌های بالاتر بگیرند اما رقم ریالی ما در سال جاری نرسد، یعنی رتبه‌اش را اعلام می‌کنیم اما چون قانونگذار سقف تعیین کرده است، نتوانیم امسال پرداخت کامل داشته باشیم.
یعنی مابه‌التفاوت پرداخت نشده، دیون معلمان می‌شود؟
هنوز تصمیمی گرفته نشده چون اعلام شده است که در سقف تعیین شده باید پرداخت‌ها صورت گیرد. حالا نمی‌دانم دیون می‌شود یا نمی‌شود. ولی برای سال آینده باید بر اساس رتبه‌ای که معلمان استحقاقش را دارند، دریافتی داشته باشند و حقوق و مزایا پرداخت شود.
در آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان آمده است رتبه یکبار صادر شد و ۵ سال بعد می‌توانید حکم جدید را صادر کنید. مصوبه‌ای را گرفتیم که بتوانیم علی‌الحساب به همکاران‌مان پرداخت کنیم تا یکی، دو ماه آینده که رتبه برای آنها صادر می‌شود. ان‌شاءالله رتبه‌بندی معلمان به پایان سال نمی‌خورد. سامانه هم مشکلی ندارد اما در هر صورت باید به اولش یعنی کیفیت فرایند آموزش و پرورش، ارتقای شایستگی معلمان و رقابت تعلیم و تربیت برسیم.
تکلیف معلمان مهرآفرین چه می‌شود؟
برای معلمان طرح مهرآفرین از قبل هم برنامه‌ریزی‌ها را انجام داده بودیم و علی‌الحساب هم به آنها پرداخت کرده بودیم. از اول مهرماه برای مهرآفرینان پرداخت‌ها انجام می‌شود و آزمون هم ندارند.
آخرین اخبار اجتماعی را در صفحه اخبار اجتماعی حادثه 24 بخوانید.
صفحه اینستاگرام حادثه 24 را در اینجا دنبال کنید.