حادثه 24 - «خیلی خوبه، اصلا اعتیاد نداره، بیا امتحان کن و ...»، این جمله‌ای است که بارها و بارها از زبان مصرف کنندگان مواد برای ترغیب دوستان شان به امتحان یک ماده مخدر جدید و ناشناخته، شنیده شده است. جمله‌ای به ظاهر دلگرم کننده ولی دروازه‌ای بسیار خطرناک و نگران کننده به سوی وابستگی، جمله‌ای که این روزها برای فروش ماده جدیدی به اسم «کمیکال» یا شیمیایی‌کش استفاده می‌شود.
در این بین، مدیر کل دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم گفته: «هم اکنون تهیه و سفارش پیتزا بیشتر از سفارش مواد زمان می‌برد! کمیکال یک تفاوت اساسی با سایر مواد مخدر دارد؛ آن هم این که مصرف آن بین بزرگ سالان کمتر دیده می‌شود و بین مصرف کنندگانش نوجوانان هم وجود دارد»(منبع: ایسنا). در ادامه با این ماده مخدر و عوارض مرگبارش آشنا خواهید شد و صحبت‌های یک مصرف کننده کمیکال را خواهید خواند.
کمیکال، بسیار خطرناک تر از حشیش
کمیکال جزو دسته مواد روان‌گردان است که به صورت دانه‌های ریز قهوه‌ای رنگ تولید می‌شود. در خصوص ترکیبات کمیکال نظرات مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که این ماده نوعی ماریجوانای صنعتی و دست ساز است که از ترکیب ماریجوانای سنتی و برخی مواد شیمیایی به دست می‌آید. اما آن چه که در بررسی‌ها به وضوح به آن اشاره شده، شدت تخریب و عوارض بسیار شدید آن است. در خصوص عوارض حشیش و مشتقات آن در همین صفحه بارها مطالبی چاپ شده است و می‌توان گفت که کمیکال عوارض شبیه به حشیش را با شدت بسیار بیشتری دارد.
عوارض کوتاه مدت و بلند مدت کمیکال
کمیکال همانند حشیش عوارض کوتاه مدتی همچون سرخوشی، خنده‌های زیاد، حساسیت زیاد شنوایی و بینایی، حالت تهوع، شل شدن بدن، افزایش فشار خون، اختلال در فعالیت های حرکتی و عوارض درازمدتی همچون اختلال در حافظه و یادگیری، افسردگی، اضطراب و اختلال واقعیت سنجی دارد. البته همان طور که گفته شد، به دلیل وجود برخی مواد شیمیایی آثار آن به مراتب سریع‌تر و شدیدتر بروز می‌کند. همچنین مثل همه مواد شدت این عوارض با توجه به میزان، شدت و استمرار در استعمال و ویژگی‌های فردی از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
2 نکته مهم در خصوص کمیکال
نکته اول این که بر خلاف تصور برخی از افراد، کمیکال اعتیادآور است و با توجه به عوارض شدید آن، ترک آن راحت نیست و فرد مصرف کننده به منظور ترک کمیکال نیازمند حمایت های حرفه‌ای و تخصصی در حوزه‌های روان پزشکی و روان درمانی است.
نکته دوم این است که جامعه هدف اصلی این نوع ماده نوجوانان و جوانان هستند. بررسی ها نشان می‌دهد که مصرف این ماده در مهمانی‌ها و دورهمی‌های گروه های نوجوان و جوان بیشتر یافت می‌شود بنابراین به نظر می‌رسد که به منظور پیشگیری از آلوده شدن این قشر از جامعه نیازمند برنامه های آگاه‌سازی و کسب مهارت های لازم در مقابله با فشار گروه همسالان برای مصرف هستیم. به همین دلیل در ادامه، چند توصیه و پیشنهاد به والدین برای پیشگیری از اعتیاد فرزندشان به کمیکال مطرح خواهد شد.
مهارت « نه گفتن» را به فرزندتان بیاموزید
نوجوانان و جوانان از گروه‌های سنی هستند که به شدت در معرض خطر استفاده از کمیکال قرار دارند. بنابراین والدین باید با آموزش مهارت نه گفتن، فرزندان‌شان را در برابر اعتیاد واکسینه کنند. یافته ها نشان می‌دهد که اغلب افراد برای اولین بار در بین گروه همسالان و دوستان، استعمال مواد داشته‌اند. در خیلی از مواقع با یک تعارف ساده، نوجوان به دلیل ترس از طرد شدن از سوی گروه همسالان یا نیاز به تایید توسط این گروه در دام اعتیاد گرفتار می‌شود. حال اگر مهارت نه گفتن به نوجوان آموزش داده شود، به راحتی می‌تواند در برابر فشار گروه همسالان مقاومت کند. آموزش و انتقال صحیح این مهارت توسط والدین، داشتن رابطه صمیمانه و عاطفی و به دور از هر گونه تحقیر و سرزنش با نوجوان است. در صورت نیاز در خصوص کسب و انتقال این ویژگی می‌توانید از یک درمانگر متخصص در حوزه نوجوان کمک بگیرید.
یک مصرف کننده: مرگ را به چشم خودم دیدم
در ادامه، توجه شما را به گفت و گویی کوتاه با یکی از مصرف کنندگان کمیکال جلب می‌کنم. رضا 22 ساله و مشهدی است. انواع مواد از جمله تریاک، حشیش و کریستال را مصرف کرده و هم اکنون بیشتر حشیش مصرف می‌کند. او تجربه مصرف کمیکال را هم داشته و از او می‌خواهم که درباره مصرف این ماده کمتر شناخته شده بگوید.
چند سال است که مصرف کننده مواد هستی؟
حدود 4 سال.
تا به حال کمیکال مصرف کرده‌ای؟
3 یا 4 بار. بعدش ترسیدم که دوباره مصرف کنم.
چطور تجربه‌ای بود؟
تجربه بسیار عجیب و غریبی بود. من قبلا تجربه مصرف مواد از جمله حشیش را داشتم ولی کمیکال بسیار عجیب و ترسناک‌تر بود.
بیشتر توضیح می‌دهی؟ چه تفاوتی با عوارض حشیش داشت؟
اول این که اثر مصرف به سرعت ظاهر شد، در حد چند ثانیه. بعدش احساس می‌کردم که اطرافم را به شکل خاصی می‌بینم. یکهو همه چیز تار شد. صداهای اطراف به شکل عجیب و ترسناکی در سرم می‌پیچید. جالب است که با اولین پک، دچار این حالت شدم، احساس کردم قلبم دارد از جایش در می‌آید. یکهو حالت تهوع وحشتناکی به من دست داد و انگار داشت تمام خاطراتم در ذهنم مرور می‌شد. تا اندازه‌ای سرگیجه پیدا کردم که دیگر نمی‌توانستم روی پایم بایستم. هر لحظه فکر می کردم که در آستانه مرگ هستم. خیلی هم ترسیده بودم چون شنیده بودم یک نفر کمیکال کشیده و کف از دهانش بیرون آمده و تشنج کرده است.
من در دورهمی دوستان با کمیکال آشنا شدم، در یک جشن بود که به من تعارف زدند و مصرف کردم.
به نظرت اعتیادآور است؟
من فقط سه بار کشیدم و ادامه ندادم ولی حتما اعتیادآور است چون یک تعدادی را می‌شناسم که با دانستن این همه خطر و دیدنش، نمی‌توانند دست از مصرف بردارند.