چرا پدر و مادر قاتل قصاص نمی شوند؟

سابقه فرزندکشی در تاریخ کیفری ایران کم نیست. قتل های زیادی داشتیم که پدر یا مادر با دلایل و انگیزه های گوناگون مرتکب قتل فرزند شده است. اما چرا پدر و مادر قاتل قصاص نمی شوند
وکیل پایه یک دادگستری
تاریخ: 28 اردیبهشت 1400
شناسه: 75441

 

حادثه 24 - سابقه فرزندکشی در تاریخ کیفری ایران کم نیست. قتل های زیادی داشتیم که پدر یا مادر با دلایل و انگیزه های گوناگون مرتکب قتل فرزند شده است. پیش از قتل کارگردان به دست پدر و مادرش، جنجالی ترین فرزندکشی، قتل رومینا اشرفی به دست پدرش بود. حادثه ای دلخراش که بازتاب گسترده ای در جامعه داشت. آن زمان هم بار دیگر انتقاداتی متوجه قانون شد که برای قتل فرزند به دست پدر مجازات سنگینی در نظر گرفته نشده است. حالا هم با قتل کارگردان توسط پدر و مادرش بار دیگر این بحث داغ شده است. در این پرونده هرچند هنوز جزئیات تکمیلی و دقیقی منتشر نشده است اما با توجه به سن و سال و وضعیت جسمانی پدر و مادر مقتول باید درباره اقرار آنها به قتل بیشتر تحقیق شود؛ چراکه تنها اقرار والدین نمی تواند کاشف واقعیت باشد.

در این میان گاهی شنیده می شود که پدر حق دارد فرزندش را بکشد. پدر به هیچ وجه چنین حقی ندارد. قانونگذار بنابر قول مشهور فقهای امامیه که در میان اهل تسنن هم پذیرفته شده است دیدگاه عدم قصاص پدر در قتل فرزند را مورد پذیرش قرار داده است و در در ماده 301 قانون مجازات اسلامی نیز آمده است که :« قصاص در صورتی ثابت می شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیٌ علیه نباشد و مجنیٌ علیه، عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد.» به این معنی که پدر حق کشتن ندارد. اما اگر فرزندش را به قتل رساند، قول مشهور این است که پدر  قصاص نمی شود. همین موضوع چالش هایی را برانگیخته است که شاید یکی از دلایل رشد فرزندکشی همین حاشیه امنی باشد که قانون برای پدر قاتل تعیین کرده است.

با وجود قصاص نشدن پدر در قتل فرزند اما مقنن در ماده 612 قانون مجازات اسلامی از باب جنبه عمومی و اینکه قتل موجب اخلال در نظم عمومی جامعه می شود مجازاتی را برای او در نظر گرفته است. در این ماده آمده است:« هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود در‌صورتیکه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال‌ محکوم می‌نماید.»

در همین رابطه