حادثه 24 - اخیرا در فضای مجازی فیلمی منتشر شده که در آن فردی با شستن بخشی از ماهی داخل کنسرو در زیر آب ادعا می کند که در کنسرو به جای ماهی از پنبه استفاده شده است. فیلمی که به سرعت دست به دست شد و این سوال را در اذهان عمومی ایجاد کرد که آیا واقعا در تولید کنسرو ماهی از پنبه استفاده می شود و نظارتی هم بر واحدهای تولیدی صورت نمی گیرد؟.
انتشار این فیلم و سوالات مطرح شده در فضای مجازی باعث شد تا روز گذشته سازمان استاندارد توضیحاتی در خصوص آن ارائه دهد و این سازمان طی اطلاعیه ای اعلام کرد محصولی که در این ویدئو مشاهده می شود، کنسرو ماهی مارلین در روغن مطابق با استاندارد ملی ایران شماره 7634کنسرو نیزه ماهی در روغن (کنسرو ماهی بادبان و مارلین ماهی در روغن)- ویژگی ها و روش های آزمون بوده و دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد به شماره 7475981981 است که تا تاریخ 15/2/1401 اعتبار دارد.
این سازمان در بخش دیگری از اطلاعیه نیز گفته بود که پروتئینهای ساختمانی میوزین، اکتین و اکتومیوزین در حدود سه چهارم کل پروتئین عضله ماهی را تشکیل می دهند. اکتومیوزین ماهی کاملا ناپایدار بوده و به آسانی با فرآیند و نگهداری تغییر می یابد. در فرآیند شستشوی پروتئین با آب، معمولاً پروتئین ها که حدود ۸۰ درصد از گوشت ماهی را تشکیل می دهند از ارزش تغذیه ای بالایی نیز برخوردارند و ضخامت پروتئین میوفیبریلار براساس گونه و سایز ماهی متفاوت است و در برخی گونه ها مانند ماهی مارلین بسیار ضخیم بوده که در اثر شستشو با آب به صورت رشته هایی با بافتی شبیه پنبه مشاهده می شود و هر مقدار که پروتیین های ماهی بیشتر در معرض تماس با آب قرار گیرند رشته‌های عضلانی شفاف‌تر و سفیدتر می‌شوند و همچنین بو و طعم ماهی از بین می رود.
ویدیوی منتشر شده بهانه ای شد تا از مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان شیلات ایران این سوال را بپرسیم که اساسا چه نظارتهایی بر فرآیند تولید کنسرو ماهی می شود و آیا با واحدهای تولید کنسرو ماهی که مرتکب تخلف می شوند برخوردی صورت می گیرد یا خیر؟.
عیسی گلشاهی با بیان اینکه چندین نوع نظارت بر فرآیند تولید کنسرو ماهی انجام می شود، اظهار کرد: یک بخش از نظارت توسط سازمان دامپزشکی از اسکله تا کارخانه ها انجام می شود تا ماده خام براساس ضوابط تعیین شده بهداشتی به کارخانه برسد. در کنار آن نیز پایش فنی و گونه ای سازمان شیلات در اسکله و محل تخلیه صید انجام می شود تا گونه ماهی مورد استفاده تایید و اطلاعاتی که قرار است در گواهی حمل برای کارخانه ها صادر شود، درست باشد.
وی ادامه داد: در داخل کارخانه ها نیز نظارت های فنی و بهداشتی توسط سازمان استاندارد و سازمان غذا و دارو انجام می شود. علاوه براین کارخانه ها دارای مسئول فنی هستند که به طور مستمر بر فرآیند تولید نظارت می کنند. از طرفی به هنگام عرضه به بازار نیز دستگاههای مربوطه اقدامات نظارتی انجام می دهند و از تولیدات نمونه برداری می شود. در این پایش ها اگر به مواردی برخورد شود که انحراف کیفیتی، بهداشتی و کم فروشی نباشد صرفا به کارخانه تذکر داده می شود و اگر تخلفات محرز و در زمینه کیفیت و بهداشت یا مصادیق کم فروشی باشد کارخانه به مراجع ذی ربط یعنی سازمان استاندارد، غذا و دارو و سازمان تعزیرات معرفی می شوند.
مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان شیلات ایران با اشاره به فیلمی که اخیرا در فضای مجازی منتشر شده و در آن فردی نشان می دهد که در تن ماهی از پنبه به جای ماهی استفاده شده است، گفت: بایستی مندرجات روی قوطی با محتویات آن مطابقت داشته باشد. کنسروی که در تصویر دیده می شود کنسرو ماهی مارلین( بادبان ماهی) است که به درستی نام مارلین بر روی آن درج شده و از این نظر تخلفی صورت نگرفته است.از طرفی گوشت و عضله همه جانوران از پروتئین ها و رشته های بهم پیوسته پروتئینی بنام میو فیبریل تشکیل شده اند. در گوشت قرمز به هم پیوستگی این الیاف بیشتر و درگوشت سفید وماهی به مراتب کمتر است.
وی با بیان اینکه وقتی گوشت قرمز یا مرغ را بپزید و رشته رشته کنید این بافت ها به راحتی مشخص می شوند، گفت: ما معمولا ماهی را رشته رشته نمی کنیم و گوشت ماهی نیز رشته الیاف طویلی مانند سایر موجودات جانوری ندارد. کسی که فیلم را گرفته، می گوید چرا گوشت در آب حل نمی شود؟ هیچ گوشتی یا به عبارتی رشته عضلانی در آب حل نمی شود و وقتی آن را زیر آب بگیرید صرفا مواد و پروتئین های محلول در آب شسته و رشته های الیافی عضلانی آن باقی می ماند.
گلشاهی در پایان گفت: در فیلم یا نگاه اول اینطور تصور می شود که بافت پنبه ای دارد اما با دقت متوجه می شویم که اینها در واقع رشته های پروتئینی یا به عبارتی بافت گوشت هستند. هیچ تکنولوژی ای وجود ندارد که بتواند به پنبه ظاهری مانند گوشت بدهد. با اطمینان کامل می توان گفت که در هیچ کنسروی از الیاف پنبه استفاده نمی شود و با این فرد یا افراد متخلف که به صورت هدفمند در مسیر تخریب اعتماد مردم به صنایع شیلاتی و غذایی قدم برداشته اند، باید برخورد شود.