حادثه24- روزنامه شرق با سعید مدنی، جامعهشناس درباره تجاوز و وجهه اجتماعی این حادثه گفتگو کرده است.
سعید مدنی:
* در گزارشی اشاره شده که بیشترین آمار تجاوزها در ایران در استان تهران است و گفته شده سالانه حدود هزارو 650 جرم جنسی در تهران اتفاق میافتد. خاطرنشان میکنم، برآورد شده که اصولا بیش از 80 درصد موارد تجاوز به دلایل مختلف گزارش نمیشوند.
* البته تلقی من این است که آمار گزارشنشده در ایران بسیار بالاتر است به این دلیل که حمایت از قربانی تجاوز در قانون ایران حداقلی است و اصولا از نظر فرهنگی زنانی که مورد تجاوز قرار میگیرند، مورد ظن و بدگمانی جامعه قرار دارند و به همین دلیل ترجیح میدهند که پیامد تجاوز را تحمل کنند اما در معرض قضاوت عمومی قرار نگیرند، چراکه فکر میکنند در هر حال آنها محکوم میشوند. در قوانین جاری هم اثبات تجاوز و عدم رضایت زن دشوار و در بسیاری موارد حتی ناممکن است. بنابراین احتمال اینکه با مطرحشدن یک دعوای حقوقی، زنان موفق شوند تجاوز را اثبات کنند، بسیار کم است؛ بنابراین هم از جهت اجتماعی و هم حقوقی انگیزه گزارش تجاوز پایین است. ضمن اینکه میدانیم دختری که اعلام کند مورد تجاوز قرار گرفته در تمام طول زندگیاش برچسب و انگی میخورد که امکان بازگشت به زندگی عادی را برای او خیلی سخت میکند.
* من به دو مطالعه درباره تجاوز در کشور اشاره میکنم. یکی مطالعهای که در سال 90-91 در استان کهگیلویهوبویراحمد درباره پروندههای پزشکی قانونی انجام شده بود. در این گزارش میانگین سنی کسانی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند 20 سال بود و قربانیان در محدوده سنی حداقل هفت تا 28 سال قرار داشتند؛ بنابراین تجاوز در گروههای سنی کودکان و دختربچهها بیشتر از سایر سنین است.
* مطالعه دیگری در سال 94 در اصفهان انجام شد، میانگین سن قربانیان 23 سال گزارش شده بود و از حدود 17 تا 28 سال را شامل میشد؛ بنابراین با تابلویی که از وضعیت تجاوز در ایران داریم، امکان مقایسه آن با خارج از کشور وجود ندارد، چراکه اطلاعات بسیار ناقص و محلی و مقطعی است و هرگونه مداخله برای بهبود این وضع و کنترل تجاوز لازمهاش شناخت کامل و روشن از پدیده است.
* شایعترین سن وقوع آزار جنسی در دختران و پسران متفاوت است. یادمان باشد چون جمعیت زیر 18 سال هنوز به هوشیاری و آگاهی برای ورود به رابطه جنسی نرسیدهاند، بنابراین هر نوع رابطه جنسی با کودکان را میشود تجاوز قلمداد کرد. اغلب تجاوز به وسیله افراد بزرگسال و با تهدید و زور انجام میشود. بیشترین دختران آزاردیده جنسی بین سنین 10 تا 15 سال بودهاند؛ یعنی در ابتدای سنین بلوغ و پیامدهای این آزار برای دختران بسیار جدی است. البته در بین پسران هم گزارشهایی از آزار جنسی وجود دارد و بین سنین شش تا 10 سال بیشترین آمار تجاوز در پسران اتفاق میافتد. به این ترتیب میشود گفت که دامنه شیوع آزار و تجاوز جنسی در میان بچهها هم قابل توجه است. متأسفانه ما مطالعات مستقل و جامع در این زمینه نداریم؛ ولی برخی شواهد نشان میدهد که وقوع آزار جنسی یا تجاوز توسط بزرگسالان و قربانیشدن کودکان کم نیست و موضوع قابل توجهی است. در مطالعاتی که در برخی مدارس و بین دانشآموزان انجام شده، گزارشهایی منتشر شده که وقوع آزار جنسی را در مواردی خیلی بالا و قابل توجه گزارش میکند. یکی از آثار و پیامدهای آزار جنسی بر کودکان قربانی، افت تحصیلی است.