حادثه 24 - آقازاده یک کلمه است که روزگاری برای توصیف فعالیتهای مبتنی بر رانت و فساد فرزندان مذکر مسئولان و مقامات کشور بهکار برده میشد اما ظهور دخترها، دامادها و اقوام مسئولان در پروندههای قضایی با موضوع فساد اقتصادی و اختلاس این نکته را گوشزد میکند که معنا و مفهوم این واژه بسط پیدا کرده است و دیگر محدود به پسران مسئولان نیست. با جستوجو در دادگاههای فساد اقتصادی به نامهای خانوادگی آشنایی بر میخوریم؛ اسامیای که تا پیش از این در قامت یک وزیر، چهره نظامی و مقام مسئول ظاهر میشد اما این بار فرزندان و اقوام این مقامات موجب شدهاند تاکسانی زیر عنوان آن نامخانوادگی مشهور بهعنوان متهم در دادگاه حاضر شود.
یاسین رامین
پسر ارشد محمدعلی رامین، معاون مطبوعاتی و اطلاعرسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت احمدینژاد یکی از آقازادههایی است که به 2 دلیل نامش بر سر زبانها افتاد؛ اول از همه ازدواجش با مهناز افشار نام و تصویر او را در میان خبرهای سلبریتیها جای داد اما دلیل دوم برعکس دلیل اول، مثبت نبود و به پرونده قضایی او در یک شرکت واردکننده دارو مربوط میشد. او ریاست یکی از شرکتهای وابسته به هلالاحمر برای واردات دارو را برعهده داشت و در سال95 از سوی هلال احمر متهم شد که 2میلیون یورو از جمعیت هلالاحمر برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی دریافت کرده اما این مبلغ را به فروشنده تحویل نداده است. براساس گزارش اردیبهشت سال گذشته خبرگزاری تسنیم، یاسین رامین در 3 فقره اتهامی، به 17سال حبس و رد مال محکوم شد که طبق ماده134 قانون مجازات اسلامی درصورت قطعیت یافتن، مجازات اشد یعنی 7 سال اجرا میشود. براساس اطلاعات موجود پرونده رامین در مرحله تجدیدنظر قرار دارد.
روحالله زم
فرزند محمدعلی زم است، پدر او در دهههای60 و 70 مدیریت حوزه هنری را برعهده داشت و بسیاری محمدعلی زم را بهعنوان یک روحانی فعال در حوزه فرهنگ میشناسند. روحالله زم در سال90 از ایران خارج شد. بعدها پدر او در واکنش به افرادی که این خروج را تبدیل به پروژه فرار کردند، نوشته بود: «اگر دوستان آن نهاد نظامی- سیاسی، گذرنامهات را به آن زودی تحویل نداده و تو را تشویق به خروج از کشور نکرده بودند و پس از خروج قانونیات از کشور متهم به فرار نکرده بودند و شرایط لج و لجبازی و تعقیب و گریزها و امنیتزداییهای بچهگانه در دیار غربت مالزی و ترکیه را پیش رویت قرار نداده بودند، این وخامت پیش نیامده بود.» روحالله زم بعد از پناهندهشدن در فرانسه، کانال آمدنیوز را تأسیس کرد و با انتشار اخبار و اطلاعات در مسیر مقابله با جمهوری اسلامی قرار گرفت. سرانجام زم در مهر۱۳۹۸ دستگیر و به ایران بازگردانده شد. افساد فی الارض، در بازه زمانی سال۹۵ تا زمان دستگیری از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، نشر اکاذیب به طور گسترده، معاونت در تخریب، معاونت در ایجاد اخلال در نظام اقتصادی کشور، تشکیل و اداره کانال معاند آمدنیوز و صدای مردم با هدف برهم زدن امنیت داخلی و خارجی کشور، جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی یکی از کشورهای منطقه، جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی کشور فرانسه در ابتدای سال۹۷ تا زمان دستگیری و همکاری با دولت متخاصم آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی در نیمه دوم اسفندماه سال۹۶ تا زمان دستگیری بخشی از اتهاماتی بودند که علیه روحالله زم در دادگاه اعلام شد. در نهایت دهم تیرماه سالجاری، سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری خود از صدور حکم اعدام زم خبر داد.
مرتضی رفیقدوست
برادر محسن رفیقدوست، در دهه70 به عنوان متهم ردیف دوم، معروفترین پرونده فساد اقتصادی آن دوران به دادگاه احضار شد. پرونده اختلاس 123میلیارد تومانی که به عنوان نخستین پرونده اختلاس ایران معروف است، در آن دوران موجب شد تا فاضل خداداد به عنوان نخستین مجرم اقتصادی راهی چوبه دار شود. مرتضی رفیقدوست نیز به حبس ابد محکوم شد، ولی بعد از گذشت 8سال مورد عفو قرار گرفت و از زندان آزاد شد. محسن رفیقدوست در کتاب خاطراتش به نام «برای تاریخ میگویم» در مورد تغییر زمان حبس برادرش- مرتضی رفیقدوست- از حبس ابد به 8سال حبس گفته بود: «آقای محسنیاژهای به هر دلیلی یکی دو سال بعد به این نتیجه میرسد که این مقدار حبس نه فقط برای مرتضی برای بقیه متهمین زیاد است».
شبنم نعمتزاده
فرزند محمدرضا نعمتزاده است. پدر او از ابتدای انقلاب تا پایان دولت اول حسن روحانی بر صندلی ریاست وزارتخانههای متعددی تکیه زده بود.
در مرداد سال97 خبری مبنی بر کشف انباری در استان البرز از داروهای احتکار شده به ارزش 5میلیارد تومان منتشر شد و برخی آن را متعلق به دختر نعمتزاده، وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت دانستند. براساس اعلام غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری دهم دی 98، شبنم نعمتزاده به جرم مشارکت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور از طریق اخلال در نظام توزیع مایحتاج عمومی، به ۲۰سال حبس تعزیری به علاوه ۷۴ ضربه شلاق تعزیری و محرومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی محکوم شد. او در یکی از جلسات برگزاری دادگاهش گفته بود: «فعالیتم به واسطه رانت نبوده است.»، «پدرم وزیر بود ولی ۵ سال بیکار بودم.»
سیدهادی رضوی
داماد محمد شریعتمداری از وزرای دولت روحانی است. پرونده مالی رضوی موجب شد تا اصطلاح دامادزادگی پر کاربرد شود. او به واسطه سرمایهگذاری در سریالهای شناختهشدهای مانند شاهگوش و شهرزاد در حوزه فرهنگی به شهرت رسیده بود اما قرار گرفتن نام او در میان متهمان پرونده بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان وجه دیگری از فعالیتهای او را عیان ساخت. رضوی بهدلیل اخلال در نظام اقتصادی به 20سال حبس محکوم شد. توجه خاص به رابطه فامیلی او با شریعتمداری تا آنجا پیش رفت که رضوی در یکی از جلسات دادگاهش زبان به گله گشود و گفت: «ظاهراً خیلی دوست دارند بگویند محمدهادی رضوی داماد شریعتمداری است ولی من که داماد نتانیاهو نیستم. من از دادگاه میخواهم فارغ از داماد فلانی پرونده من بررسی شود».
عمار صالحی
فرزند سرلشکر عطاءالله صالحی، فرمانده سابق ارتش ازجمله افرادی بود که نامش در لیست متهمان پرونده بانک سرمایه قرار گرفت. او در حکم نهایی این پرونده به دلیل اتهام معاونت در اخلال در نظام اقتصادی به تحمل ۱۰سال حبس و محرومیت دائم از خدمات دولتی محکوم شد.