حادثه 24 - چه میشد اگر ماهیهایی وجود داشتند که میتوانستند بیرون از آب زندگی کنند و بدون ترس و مبارزه برای نفس کشیدن، روی خشکی حرکت کنند؟ در این جا با ماهیهایی آشنا میشوید که واقعا این کار را میکنند.
حیوانات روی خشکی و ماهیها زیر آب زندگی میکنند و انسان بر همه آنها حکمرانی میکند، چون ما باهوش و سازگار هستیم. چه میشد اگر ماهیهایی وجود داشتند که میتوانستند بیرون از آب زندگی کنند و بدون ترس و مبارزه برای نفس کشیدن، روی خشکی حرکت کنند؟ در این جا با ماهیهایی آشنا میشوید که واقعا این کار را میکنند.
این ماهیهای بدبو بسیار سرسخت هستند. آنها وقتی احساس کنند که خشکسالی نزدیک است، خودشان را در گِل دفن میکنند و تا دو سال یا بیشتر در حالت نهفتگی زنده میمانند. وقتی باران دوباره خاک را نرم کند، آنها متوجه میشوند که بیرون آمدن خطری ندارد.
این ماهیهای منحصربه فرد بالههایی به شکل دست دارند که از آن برای خزیدن روی زمین استفاده میکنند و حدود ۸۰ سال عمر میکنند. ششماهی استرالیایی تا ۱.۵ متر رشد میکند و تا چند روز بیرون از آب زنده میماند تا بین آبگیرها حرکت کند و از خشکسالی جان سالم به در ببرد. میتوانید تصور کنید یکی از این ماهیهای بزرگ را در حال عبور از چمنها ببینید؟
شاه بلنی (Rock-skipper)
این ماهی زشت و کوچک از خانواده بزرگ ماهیهای بلنی است. همه بلنیها نمیتوانند از آب فرار کنند و فقط شاه بلنیها میتوانند، البته نباید آنها را با قورباغههایی به همین نام اشتباه گرفت. این ماهیها برای اجتناب از شکار شدن و یا برای صید طعمه خود از آب یبیرون میآیند و با بالههای محکم جلویی خود حرکت میکنند، این اندام آنها معادل دست در پستانداران است. این ماهیهای کوچک مدت طولانی بیرون از آب نمیماند، تنها حدود بیست دقیقه یا بیشتر.
لنگرماهی پشمالو (Woolly Sculpin)
لنگرماهی پشمالو به خاطر بالههای بادبزنی بزرگش این نام را گرفته است. اگر ناغافل روی یکی از آنها بایستید احتمالا درد غیرمنتظرهای را تجربه خواهید کرد، جون بالههایی که به آن اشاره کردیم، پر از خارهای تیز است. این خارها سمی نیستند، اما اگر باید جای آن را کاملا تمیز و ضدعفونی کنید تا دچار عفونت نشوید. اگر برکه سنگی آنها به خطر بیفتد یا کوچک شود، روی زمین حرکت میکنند تا جای دیگری پیدا کنند. آنها تا ۲۴ ساعت میتوانند بیرون از آب باشند.
سرماری سیلان (Ceylon Snakehead)
این ماهی ظاهرا خشمگین سریلانکایی فقط تا ۱۰ سانتیمتر رشد میکند. آنها روی خشکی هوا تنفس میکنند و میتوانند تا چهار روز بیرون از آب بمانند، اما هنگام انجام این کار، خطر خشک و خفه شدن وجود دارد. نرها از بچهها مراقبت میکنند و آنها را در دهانشان نگه میدارند، در حالی که مادهها بچههای فراری را جمع میکنند و آنها را به دهان نرها برمیگردانند، تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ شوند که خودشان زنده بمانند. وقتی زمانش فرا رسید، نرها با دمیدن با استفاده از آبششهای خود، بچهها را بیرون میکنند.
گربهماهی «Airbreathing»
این خانواده گسترده از ماهیها عمدتا در آفریقا یافت میشوند، اما در بخشهایی از آسیا از جمله هند، سوریه و جنوب ترکیه هم وجود دارند. این ماهیهای منحصربه فرد هم به آب و هم به هوا نیاز دارند تا راحت زندگی کنند و دیده شده که گاهی اوقات به دلیل عدم دسترسی به هوای آزاد، به سختی نفس میکشند.
سرماری شمالی (Northern Snakehead)
این ماهیهای سنگین با دهان بزرگ به اندازه یک سگ یا گربه وزن دارند و ظاهرا به راحتی میتوانند یکی از موارد فوق را بخورند. این ماهیها بومی کره، چین و روسیه هستند و فورا در مناطق جدید مستقر میشوند و اغلب اکوسیستم موجود را مختل میکنند. به همین دلیل به عنوان گونههای شدیدا مهاجم شناخته میشوند. آنها معمولا یک و نیم متر رشد میکنند و چند روز بیرون از آب زنده میمانند.
مارماهی اروپایی (European Eel)
این ماهی مهاجر، برخلاف ظاهر مارمانندش، فقط یک ماهی است و تا یک و نیم متر رشد میکند. سالهاست که از آنها به عنوان منبع غذا استفاده میشود و وقتی بسیار کوچک و شفاف هستند (مرحلهای که «مارماهی شیشهای» نامیده میشوند) به عنوان غذا صید میشوند. آنها با سدسازی روی رودخانهها و ... مجبور به مهاجرت از زیستگاههای طبیعی خود شده اند و با اینکه میتوانند روی زمین حرکت کنند، نمیتوانند برای زاد و ولد به زادگاه خود برگردند. تخمین زده میشود که جمعیت فعلی مارماهیها حدود ۲درصد از جمعیت آنها در سال ۱۹۷۰ باشد.
مارماهی آمریکایی (American Eel)
این موجودات از نظر ظاهری بیشتر شبیه مار هستند تا پسرعموی اروپایی خود. بدن عضلانی سنگین آنها محکم و پهن است و با لایه ضخیمی از مخاط پوشیده شده که گرفتن آنها را بسیار سخت میکند. آنها تا حدود بدخلق هستند و آماده اند تا هرچیزی و از همه مهمتر، هرکسی که آنها را آزار دهد گاز بگیرند. آنها برای بازگشت به زادگاهشان برای تولیدمثلف، روی خشکی سفر میکنند، اما مثل مارماهیهای اروپایی، سدهاف حصارها و انسدادها مانع آنها میشود و سفرشان را مختل میکند.
ماهی لابیرنت (labyrinth Fish)
این ماهیها به خاطر غدهای که به آنها کمک میکند نفس بکشند، این نام را گرفتهاند. لابیرنت یک اندام تنفسی بسیار ویژه است که به این ماهی کمک میکند روی خشکی و در آب زنده بماند. این ماهیهای کوچک بسیار جذاب هستند و اغلب در آکواریوم نگهداری میشوندف به خصوص انواعی مثل ماهی جنگجوی سیامی. این ماهیها مدت کوتاهی بیرون از آب زنده میمانند و مستقیما هوا را تنفس میکند، اما باید مرطوب نگه داشته شوند، در غیر این صورت خشک میشوند.
ماهی گِلخورک (Mudskipper)
تقریبا همه میتوانند ماهی گلخورک را تشخیص دهند: آنها موجوداتی هستند که معمولا هنگام بحث درباره تکامل پایشان وسط کشیده میشود، به خصوص بخشی که میگوید: «ماهیها آب را رها کردند، یاد گرفتند نفس بکشند و دست و پا درآوردند...» البته، تکامل با این نظم و ترتیب نیست و ما از نسل گلخورکها نیستیم. این موجودات کوچک و چابک میتوانند خودشان را در گِل خیس دفن کنند و با استفاده از بالهها و دمشان حرکت کنند. آنها چشمان برجستهای دارند که از آن برای تماشای همزمان بالا و زیر سطح آب استفاده میکنند. آنها میتوانند از صخرهها و درختان بالا بروند و در صورت نیاز تا ۶۰ سانتیمتر بپرند.