روایت واقعی از حاشیه های سالگرد جانباختگان واژگونی اتوبوس دانشگاه علوم تحقیقات / بازداشت خبرنگاران و توقیف کارتهای دانشجویی
حادثه 24 - یک‌سال پس از واژگونی اتوبوس دانشجویان در پیچ مرگ دانشگاه علوم و تحقیقات که موجب جان باختن 10نفر شد، خانواده‌های قربانیان این حادثه با روشن کردن شمع در محل واژگونی اتوبوس یاد عزیزان از دست رفته‌شان را گرامی داشتند. اما این مراسم با حاشیه هایی از جمله بازداشت خبرنگار روزنامه همشهری، توقیف گوشی موبایل برخی از شرکت کنندگان و کارت دانشجویان همراه بود.
روز 4دی‌ماه سال گذشته حادثه هولناکی در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در غرب تهران اتفاق افتاد که هنوز داغ آن بر دل بازماندگان مانده است. جمعی از دانشجویان سوار بر اتوبوس داخلی دانشگاه به سوی درِ خروجی در حرکت بودند که در بخشی از مسیر که شیبِ تند و پیچِ خطرناکی دارد ناگهان کنترل اتوبوس از دست راننده خارج شد. راننده تلاش کرد اتوبوس را متوقف کند، اما در نهایت اتوبوس پس از انحراف وارد فضای سبز و واژگون شد. شدت این حادثه به حدی بود که 10نفر از سرنشینان اتوبوس جان خود را از دست دادند و 28نفر دیگر به‌شدت مصدوم شدند.
این حادثه هولناک بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت و افکار عمومی را جریحه دار کرد. آنچنان که رسیدگی سریع به این پرونده و برخورد با مقصران به یک مطالبه عمومی تبدیل شد. به همین دلیل بود که پس از تحقیقات مقدماتی، پرونده این حادثه به مجتمع قضایی کارکنان دولت فرستاده و در نهایت با رأی شعبه۱۰۵۷، رئیس دانشگاه علوم و تحقیقات و پیمانکار هر 2 به تحمل 3سال حبس محکوم شدند. همچنین شرکت پیمانکار حمل‌ونقل داخلی دانشگاه، برای همیشه از عقد قرارداد برای نقل و‌انتقالات داخلی مراکز آموزشی، نظامی، فرهنگی و فضاهای عمومی منع شد. از سوی دیگر، دانشگاه نیز موظف شد تا 5سال قراردادهای حمل‌ونقل را با تأیید نماینده دادستان کل کشور و شهرداری انجام دهد.
هرچند پرونده با اعتراض متهمان به دادگاه تجدیدنظر فرستاده شد اما این رأی توانست تا حدودی مرهمی بر دل داغدار بازماندگان باشد.
یک‌سال پس از حادثه
روز گذشته خانواده‌های قربانیان واژگونی اتوبوس در حرکتی خودجوش به دانشگاه علوم و تحقیقات رفتند تا در همان جایی که عزیزان‌شان را از دست داده بودند به یاد آنها شمع روشن کنند. آنها در بدو ورود به محوطه دانشگاه با صحنه عجیبی روبه‌رو شدند. مأموران پرشمار حراست دانشگاه به دقت خودروهای ورودی را کنترل می‌کردند و فقط به خانواده جانباختگان اجازه ورود می‌دادند. صحنه دیگری که برای خانواده‌ها تازگی داشت، گاردریل‌های قطوری بود که در پیچ تند دانشگاه نصب شده بود. گاردریل‌هایی که حسرت خانواده‌ها را بیشتر می‌کرد؛ چرا که اگر مسئولان دانشگاه کمی زودتر به فکر نصب آنها افتاده بودند شاید فاجعه اتوبوس اتفاق نمی‌افتاد.
به‌رغم اینکه دانشگاه نیز مراسمی ترتیب داده و در سایت خود از همه برای حضور در این مراسم دعوت کرده بود، اما خانواده قربانیان ترجیح دادند مراسم ساده‌شان را در محل حادثه برگزار کنند. تصمیمی که با مخالفت حراست دانشگاه مواجه شد. مأموران حراست که فضایی امنیتی بر دانشگاه حاکم کرده بودند ابتدا تلاش کردند خانواده‌ها را متفرق کنند، اما وقتی موفق نشدند آنها را در حلقه‌ای محصور کردند و اجازه ندادند سایر دانشجویان و خبرنگاران به آنها نزدیک شوند. حتی در این بین خبرنگار روزنامه همشهری را برای دقایقی در دفتر حراست بازداشت و در نهایت با توقیف کارت خبرنگاری از دانشگاه اخراج کردند.
مادر احسان صفایی، یکی از قربانیان این حادثه درباره شرایط برگزاری مراسم سالگرد می‌گوید:« ما می‌خواستیم در محلی که حادثه اتفاق افتاده بود عزاداری مختصری کنیم. چند شاخه گل و چند شمع برده بودیم اما حراست دانشگاه اجازه نداد. آنها گوشی موبایل اعضای خانواده را که عکس یا فیلم گرفته بودند گرفتند. حتی با دوستان و همکلاسی‌های بچه‌های‌مان که می‌خواستند پیش ما بیایند برخورد کردند و کارت دانشجویی‌شان را گرفتند. حتی یکی از همکلاسی‌های احسان که روز حادثه با او بود و به‌شدت مصدوم و بیشتر از 79بار جراحی شده بود هم آمده بود اما موفق نشد به ما نزدیک شود. ما هم به‌خاطر این برخورد زشت تصمیم گرفتیم در مراسم دانشگاه حاضر نشویم.»
مادر داغدار درباره یک‌سالی که بدون احسان گذرانده می‌گوید: «دانشگاه آزاد ضربه‌ای به ما زد که تاریخ سراغ ندارد. پسرم احسان، 23ساله و دانشجوی دکتری مدیریت ساخت بود. او با ماشین خودش به دانشگاه می‌رفت. آنجا از او پول پارکینگ می‌گرفتند. بعد باید پول اتوبوس می‌داد اما چه اتوبوسی؟ در این مدت دانشگاه هیچ دلجویی از من و بقیه خانواده‌ها انجام نداد و حتی گفتند این همه تصادف در کشور اتفاق می‌افتد، یکی هم در دانشگاه اتفاق افتاده است. این همه برای پسرم زحمت کشیدم اما به‌خاطر قصور مسئولان دانشگاه پسرم را که ترم آخر دکتری بود از دست دادم. پسرم در دم جانش را از دست داده بود و پسر بزرگترم آن روز با پای پیاده سرگردان بیمارستان‌ها بود تا اینکه یک روز بعد این خبر تلخ را به ما گفتند. اجازه نمی‌دهم که حق بچه‌ام پایمال شود.»
در مراسم ساده و غیررسمی که خانواده‌ها برگزار کردند چند نفر از مصدومان حادثه نیز حضور داشتند. آنها که پس از یک‌سال دوباره به محل حادثه بازگشته بودند به گواه شاهدان پس از دیدن پیچ مرگ، شوکه شدند و دست و پایشان شروع به لرزیدن کرد. دوباره صحنه واژگونی اتوبوس و صدای ناله‌های هم دانشگاهی‌شان که در میان آهن پاره‌های اتوبوس گرفتار شده و با مرگ دست و پنجه نرم می‌کردند در گوش‌شان می‌پیچید. آنها قصد داشتند با خانواده دوستان جان باخته‌شان ابراز همدردی کنند، اما مأموران حراست مانع‌شان شدند و در نهایت ساعتی بعد مراسم نخستین سالگرد فاجعه دانشگاه علوم و تحقیقات به پایان رسید.
پرونده در دادگاه تجدیدنظر
اما پیگیری قضایی این پرونده حاکی از آن است که پس از صدور رأی در دادگاه بدوی، پرونده به دادگاه تجدیدنظر فرستاده شده است. حسام نواب صفوی، وکیل مدافع خانواده جانباختگان این حادثه درباره آخرین وضعیت پرونده می‌گوید:« بعد از صدور رأی در مجتمع قضایی کارکنان دولت، متهمان به رأی اعتراض کردند و پرونده به دادگاه تجدید نظر فرستاده شده است. آنطور که اعلام شده برای این پرونده در اسفندماه امسال تعیین وقت شده و قرار است قضات تجدید نظر دوباره به پرونده رسیدگی کنند.» وی ادامه می‌دهد:« من به نمایندگی از بازماندگان دانشجویان تا آخر پیگیر این پرونده خواهم بود و از همه مجاری قانونی برای احقاق حقوق قربانیان استفاده خواهم کرد و امیدوارم در نهایت حق به حق‌دار برسد.»