دلیل عجیب وقوع همزمان زلزله در 5 استان چه بود

حادثه 24 - ابتدا گمان می کنم کسی باعث تکان خوردن صندلی ام شده است، اما نه! نگاهم به لوستر که می افتد دلیل لرزش صندلیم را می توانم حدس بزنم؛پیام های چند دقیقه یکبار گوشی پدر هم دور از چشمم نمی ماند؛ گوشی را به دست گرفته و از زلزله های پی در پی در شهرهای مختلف می گوید.

پیش از این شنیده بودم که زمین لرزهایی در مقیاس های کم می توانند پیش لرزه هایی برای زلزله های بزرگ و خطرناک باشند.تلفن به دست فورا با دکتر کاوئی تماس می گیرم، علت را جویا می شوم، می گوید اغلب باید منتظر اخبار زلزله باشیم که اگر نباشد باید خوشحال بود.

منطقه خلیج فارس می دانیم که کره زمین متشکل از صفحه هایی است و این صفحه ها مدام در حال حرکتند و حرکت این صفحات همراه با آزادسازی انرژی است، حتی دیدیم که در زمان زلزله های کرمانشاه چند مرتبه هرمزگان نیز به لرزه افتاد، علت آن فعال شدن صفحه زاگرس عنوان شد، اما این بار علت لرزش همزمان استان های گیلان، قزوین، اصفهان، چهارمحال بختیاری و هرمزگان در هفته گذشته را جویا شده و به گفت و گو با دکتر کاوئی پرداختم.

یک گسل می تواند سبب فعالیت گسل های  دیگر در منطقه شود 

این دکتری زلزله شناسی در خصوص وقوع زمین لرزه های سراسری به صورت همزمان گفت: کره زمین دارای صفحاتی است و استان های ایران نیز روی گسل هایی قرار گرفته اند، در زمان فعالیت یک گسل می تواند فعالیت سایر گسل ها را به همراه داشته باشد. تنها هرمزگان دارای گسل نبوده و تحریک یک گسل می تواند سبب فعالیت گسل های  دیگر درمنطقه شود.

دکتر محمدکاوئی منطقه خلیج فارس، عنوان کرد: صفحه عربستان در حال حرکت مداوم بوده و این حرکت با تجمع انرژی همراه است، پس حرکت صفحه عربستان به زیر صفحه ایران با تجمع انرژی همراه است. در نتیجه زمانی که تجمع این انرژی آنقدر زیاد باشد سبب شکستگی پوسته زمین در صفحه ایران می شود، این اتفاق عمدتا در مناطقی که از نظر ساختار زمین شناسی ضعیف ترند رخ داده و امواج زلزله به سطح زمین می رسند.

وی با بیان این که درست است که تا این لحظه کسی موفق به پیش بینی زمان وقوع زمین لرزه نشده، اما با توجه به مطالعات و سوابق موجود در زمین لرزه های کشور و استان هرمزگان می توان گفت زلزله دوره تناوبی دارد، ادامه داد: مطالعات نشان می دهند که به طور تقریبی هر ١٥ الی ٢٠سال یک زمین لرزه با شدت ٧ ریشتر و یا بیشتر در کشورمان رخ می دهد.

کاوئی افزود: حال با چنین تخمین و دوره تناوب به بررسی آخرین زلزله اتفاق افتاده در استان هرمزگان می پردازیم.

زلزله خورگو و نتایج مطالعات آن

وی با بیان اینکه زلزله خورگو در سال ١٣٥٦با شدت ٧ریشتر، آخرین زمین لرزه شدیدی است که در استان هرمزگان با ١٥٢نفر کشته و ٥٥٦نفرزخمی رخ داده است، تصریح کرد: زمانی که سخن از دوره تناوبی ١٥تا٢٠ساله زلزله بیان می شود و با توجه به این موضوع که ٤٢سال از آخرین زلزله ٧ریشتری استان هرمزگان می گذرد؛ امکان وقوع زلزله ای با شدت ٧یا بیش از ٧ریشتر با چنین پیش لرزه هایی وجود دارد. البته لازم به ذکر است که هر زلزله کوچکی دلیلی قاطعانه بر وقوع زلزله بزرگ نیست.

ستاد جلوگیری از بحران یا ستاد ایجاد بحران؟

این استاددانشگاه با بیان اینکه در حقیقت اگر کارمان را درست انجام داده باشیم نباید از بروز زمین لرزه ها نگران باشیم، اضافه کرد: زمانی که سخن از خطرات و ویرانی های احتمالی زلزله ها صحبت می شود، جای بسی تعجب و تأسف دارد که علی رغم وجود ستاد بحران مشکلات عدیده ای در زمان وقوع بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله؛خرابی ها، ویرانی ها به وجود آمده و بلای جان انسان ها می شوند. فاجعه سیل دروازه قرآن شیراز از یادنخواد رفت.

سازه های گلی سالم ماندند و سیمانی ها ویران!

کاوئی با اشاره به مقاله چاپ شده مانوئل بربریان در خصوص زلزله خورگو و تصاویر منتشر شده در آن عنوان کرد: جالب است بدانید که در آن زمان خانه ها و سازه های ساخته شده باخشت و گل تقریبا سالم مانده و ترک هاخوردگی هایی داشته اند، در مقابل ساختمان ها و بناهای به عبارتی لوکس که با سیمان ساخته شده ویران شدند، پس فرقی ندارد چه زلزله ٤٢سال پیش خورگو و چه زلزله ٢سال پیش کرمانشاه هردو در نتیجه عدم مدیریت صحیح و سهل انگاری بعضی از مسئولان بود که سبب بروز بحران ها می شود. چرا سایر کشورها چنین مشکلاتی ندارند؟ پاسخ روشن است آنان از مشکلات به وجود آمده درس می گیرند و با مدیریت صحیح مانع رخ دادن مشکلات و بحران های جدید می شوند.

این استاد دانشگاه ضمن بیان نمی توان جلوی زلزله را گرفت اما باید خانه ها و سازه هایی ساخته شوند که در مقابل زمین لرزه های با مقیاس حداقل ٧ریشتر مقاوم باشند عنوان کرد: به چه علت فعالیت ستاد بحران موجود در استانداری ها کنترل نمی شود؟ اصلا با چنین وضع و نتایجی، به نظر می رسد دیگر نیازی به وجود ستاد بحران نباشد.

وی با اشاره به تحقیقات خود افزود: طی ٧٧سال (ازسال١٩٣٠ تا ٢٠٠٧میلادی) تعداد ٨٨٠زمین لرزه در استان هرمزگان با مقیاس های٢/٧تا ٨ریشتر رخ داده است، به طور میانگین طی یک سال بیش از ١١زمین لرزه رخ داده، یعنیبه طور تقریبی استان هرمزگان ماهانه یک زلزله با مقیاس بیان شده را تجربه کرده است.

کاوئی در پایان گفت: زمین لرزه های بزرگ می توانند پیش لرزه هایی داشته باشند اما وقوع زمین لرزه های کوچک همیشه نشان دهنده یک زلزله بزرگ نیست.