پهپادهای پیشرفته ایرانی در آفریقا چه می کنند؟

حادثه 24  پهپادهای ایرانی نقشه جدید شاخ آفریقا را ترسیم می‌کنند | پرواز مهاجر ۶ بر فراز نیل | پهپادهایی که سرنوشت جنگ‌های داخلی را رقم زدند
حالا پهپادهای ایرانی تعیین کننده سرنوشت جنگ‌های داخلی و درگیری‌های مهمی در آفریقا به ویژه منطقه راهبردی شاخ آفریقا هستند و نقشه جدید آن را ترسیم می کنند.

پهپادهای ایرانی

صبح روز ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۲ در شهر «مِقِلّی» مرکز منطقه تیگرای اتیوپی اوضاع عادی نشان می‌داد. تلویزیون محلی اخبار جنگ بین جبهه آزادیبخش تیگرای با دولت مرکزی آدیس‌آبابا را نشان می‌داد که یک‌باره برنامه‌ها قطع شد و درپی آن خبر حمله به مرکز پخش توسط پهپادها اعلام شد.

جبهه آزادیبخش تیگرای را نمی‌شد، به راحتی از میدان خارج کرد، شورشیان تیگرای ده‌ها دولت مرکزی آدیس‌آبابا را آزار داده بودند و تلاش‌های «آبی احمد» نه تنها به بن‌بست رسیده بودند، بلکه موجب تشدید درگیری‌ها اواخر سال ۲۰۲۱ شده بودند، به نحوی که با پیش‌روی شورشیان تیگرای به سمت پایتخت، دولت مرکزی آدیس‌آبابا در آستانه سقوط قرار گرفت.

اما به فاصله کمتر از یک سال یعنی تا زمستان ۲۰۲۲ همه چیز به سود دولت مرکزی آدیس‌آبابا تغییر کرد و همه این‌ها به لطف پهپادهایی بود که دولت آبی احمد خریداری کرده بود و باعث شد، "دِبرَصیون جَبر میکائیل"، رهبر جبهه آزادیبخش تیگرای با ارسال نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل اعلام کند، نیروهایش را به داخل مرزهای ایالت عقب کشانده است تا بعد از آن هم پای میز مذاکره با دولت مرکزی آدیس‌آبابا بنشیند.

برای مدت‌ها استفاده از پهپاد در احتکار قدرت‌های نظامی بزرگ بود، اما سال‌های اخیر به لطف پیشرفت فناوری در برخی کشورها از جمله ایران& استفاده از پهپاد برای بسیاری از کشورها به ویژه در جنگ‌های‌شان با شورشیان و گروه‌های تروریستی مسیر گردید.

با پیشرفت فناوری و در رأس آن هوش مصنوعی، استفاده از پهپاد به مهم‌ترین سلاح تبدیل شد، به ویژه بعد از آن‌که این سلاح نقش‌های بسیار مهمی در لیبی، جنگ بین آذربایجان و ارمنستان، روسیه و اکراین و همچنین عملیات طوفان الاقصی ایفا کرد.

در این میان آتش درگیری‌های نظامی در آفریقا، به ویژه منطقه شاخ آفریقا باعث شد تا دولت‌های این منطقه برای سرکوب شورشیان خود بیش از پیش به استفاده از پهپاد روی بیاورند تا جایگاه‌ دولت‌های خود را در یکی از مهمترین نقاط ژئوسیاسی دنیا تحکیم کنند.

شاخ آفریقا، شرقی‌ترین نقطه قاره سیاه را تشکیل می‌دهد که مشرف به دریای سرخ، تنگه راهبردی باب المندب و خلیج عدن است. این منطقه ۴ کشور سومالی، جیبوتی، اریتره و اتیوپی را دربرگیرد.

اتیوپی بزرگ‌ترین کشور منطقه شاخ آفریقا با مساحت ۱.۸ هزار کیلومتر مربع است. جمعیت شاخ آفریقا ۱۵۰ میلیون نفر است که دو سوم آن‌ها در اتیوپی زندگی می‌کنند، کشور هزار نژاد و فرقه و مذهب که همین موجب شده، نه تنها این کشور دهه‌ها شاهد درگیری‌های قبیله‌ای باشد، بلکه این درگیری‌ها به منطقه شاخ آفریقا نیز کشیده شود.

این‌که کدامیک از طرف‌ها بتوانند، سرنوشت درگیری‌های قبیله‌ای در میدان را مشخص کنند، روی شکل و ساختار سیاسی منطقه شاخ آفریقا تأثیر بسزایی خواهد داشت، به همین دلیل سال‌هاست که کشورهای قدرتمند این منطقه را به میدان رقابت برای تأمین منافع و اهداف خود تبدیل کرده‌اند.

حال دولت‌های منطقه از جمله آدیس‌آبابا پهپادها آن هم پهپادهای ایرانی را سلاح مناسبی هم برای سرکوب شورشیان و هم دوری از رقابت‌های‌ ابرقدرت‌ها یافته است.

این درحالی است که قیمت ارزان پهپادهای ایرانی، به این کشورهای بحران‌زده و درگیری بحران‌های اقتصادی اجازه می‌دهد، به راحتی از این پهپادها استفاده کنند تا به این ترتیب، پهپادهای ایرانی شکل درگیری‌های نظامی در یکی از راهبردی‌ترین نقاط دنیا را تغییر دهند.

اتیوپی: پهپادهای ایرانی سرنوشت جنگ‌های داخلی را رقم می‌زنند
نوامبر ۲۰۲۳ شورشیان تیگرای خود را برای تصرف شهر "دبر برهان" در ۱۳۰ کیلومتری پایتخت اتیوپی با همکاری شورشیان «اورومو» آماده می‌کردند، اما جریان درگیری‌ها برای اولین‌بار به سود شورشیان پیش نرفت و نیروهای دولتی با عقب نشاندن شورشیان وارد شهرهای راهبردی آن‌ها در منطقه تیگرای شدند و همه این‌ها به لطف یک عامل تعیین‌کننده در نبرد رقم خورد «پهپادها».
تصاویر ماهواره‌ای از یکی از پایگاه‌های نظامی ارتش اتیوپی در شهر "بحر دار" در شمال غربی این کشور نشان می‌داد، ارتش اتیوپی به تعداد زیادی پهپاد ایرانی «مهاجر ۶» مجهز شده است.

پس از این پیروزی، شورشیان تیگرای با دولت مرکزی آدیس‌آبابا قرارداد آتش‌بس امضا کردند تا پس از دهه‌ها درگیری و کشته شدن ۶۰۰ هزار نفر و آوارگی یک میلیون نفر این منطقه شاهد آرامش باشد و این محقق نشد، مگر به لطف پهپادهای ایرانی.

اواخر دسامبر سال ۲۰۲۲ بود که رسانه‌های محلی اتیوپی تصاویری منتشر کردند که نشان می‌داد، ارتش اتیوپی اولین محموله از پهپادهای ایرانی از نوع مهاجر ۶ را دریافت کرده است و همان‌طور که گفته شد، برای دولت تیوپی درگیر بحران اقتصادی این محموله‌ بسیار ارزشمند بود، به ویژه آن‌که کارآیی خود را در پایان دادن به درگیری‌های داخلی در اتیوپی به خوبی نشان داد.

جنگ سودان: پرواز مهاجر ۶ بر فراز نیل

پایگاه هوایی وادی سیدنا در خارطوم، پایتخت سودان اوایل امسال بی‌صبرانه در انتظار مهاجر ۶ بود. بلومبرگ گفت، تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد، سودان چندین محموله از این پهپاد ایرانی را دریافت کرده است.

تولید مهاجر ۶ از سال ۲۰۱۸ توسط ایران آغاز شد. این پهپاد در میدان‌های مختلف کارآمدی خود را ثابت کرده است. مهاجر ۶ توان حمله هوا به زمین، جنگ‌ سایبری و هدف‌گیری اهداف ثابت و متحرک را دارد. همچنین می‌توان از آن در مأموریت‌های شناسایی و تصویربرداری هم استفاده کرد.
این پهپاد با ۶۰۰ کیلو وزت می‌تواند، ۱۲ ساعت پرواز کند. مجهز به دوربین‌های حرارتی و نوری است و توان حمل ۴ موشک هدایت‌شونده لیرزی با برد ۲ هزار کیلومتر را دارد.
پهپادهای ایرانی کارآیی بالایی دارند، این پهپادها پیش‌تر توانمندی‌های خود را در حمله به اهداف مختلف ثابت کرده‌اند. انصارالله یمن در سال ۲۰۱۹ از این پهپاد برای مقابله با ائتلاف عربی به رهبری سعودی استفاده کرد. از پهپادهای ایرانی در سوریه و عراق نیز استفاده می‌شود.

حالا پهپادهای ایرانی به سودان آمده‌اند که حدود ده ماه است، شاهد درگیری بین ارتش سودان با نیروهای پشتیبانی سریع به رهبری «حمیدتی» مورد حمایت آمریکاست.
دولت سودان در ماه‌های اول جنگ متحمل شکست‌های متعددی از حمیدتی به ویژه در منطقه دارفور شده بود، اما پهپادهای ایرانی معادلات میدانی در سودان را به سود ارتش این کشور تغییر دادند.

ورود "مهاجر ۶" به میدان‌های نبرد در سودان یک تحول عملیاتی مهم به شمار می‌آمد که باعث تقویت قدرت نظامی ارتش سودان می‌شد. عبدالفتاح برهان تنها دو هفته پس از پیوستن پهپادهای ایرانی به نیروی هوایی سودان از تغییر راهبرد نظامی ارتش این کشور از دفاعی به هجومی در همه جبهه‌های درگیری سخن گفت.

دیپلماسی پهپادی ایران در آفریقا

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، تهران همواره در صدد گسترش نفوذ خود در آفریقا بوده و نگاهی ژئو سیاسی و هدفی راهبردی به این قاره داشته است. به همین دلیل تهران دارای دفاتر نمایندگی متعددی در بسیاری از کشورهای آفریقایی است.

روابط ایران با کشورهای آفریقایی طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ شاهد رشد بسیار چشمگیری بود. در این دوره ایران علاوه بر صادرات نفت، اقدام به سرمایه‌گذاری در ساختارهای زیربنایی این قاره و تأسیس شرکت‌هایی در آن کرد که کمک بسیاری به گسترش نفوذ آن در آفریقا کرد.

در دوره ریاست جمهوری سیدابراهیم رئیسی نیز روابط ایران با کشورهای آفریقایی شاهد توسعه و گسترش بود. مهم‌ترین راهبرد دیپلماسی تهران در این دوره از سرگیری روابط با سودان بود.
در این میان «دیپلماسی پهپادهای» ایران نقش اصلی را در تعیین سرنوشت درگیری‌های چندین دهه‌ای در قاره آفریقا به ویژه شاخ آفریقا داشتند و موجب تحقق اهداف ژئوسیاسی و راهبردی بسیاری برای تهران شدند که در رأس آن‌ها افزایش حضور ایران در سواحل دریای سرخ، خلیج عدن و اقیانوس هند است.

علاوه بر اهمیت اقتصادی، این منطقه اهمیت نظامی و امنیتی بسیاری برای ایران دارد، زیرا ناوگان نیروی دریایی ایران شامل شش ناو جنگی از سال ۲۰۰۹ برای مقابله با دزدی‌های دریایی در خلیج عدن و تأمین امنیت کشتی‌های تجاری ایران در آب‌های سومالی در این منطقه حضور دارند.

شاخ آفریقا را می‌تواند، دروازه خروج ایران از محاصره اقتصادی و تحریم‌های اعمال شده آمریکا و غرب علیه این کشور و ورود به دنیای جدید باشد، به ویژه آن‌که ایران دارای مشترکات زیادی با بسیاری از کشورهای آفریقایی است که می‌تواند، موجب گستره نفوذ بیش از پیش تهران در آفریقا شود.